Bộ Công Thương: Dư địa điều hành giá xăng không còn nhiều

>>Bộ Công Thương: Bất ngờ kiểm tra và phát hiện cây xăng “có hàng nhưng không bán”

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết như vậy khi trao đổi với Phóng viên Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp về thị trường giá xăng dầu đang nóng lên trong những ngày qua.

- Thực tế nhiều năm qua cho thấy, cứ mỗi khi giá xăng chuẩn bị tăng, các cửa hàng xăng dầu tại nhiều địa phương lại treo biển “hết xăng” hoặc bán cầm chừng. Đây không phải là câu chuyện mới mẻ. Vậy, ông bình luận như thế nào về tâm lý “găm hàng chờ tăng giá” sau mỗi kỳ điều chỉnh giá?

Quan điểm của Bộ Công Thương như Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã trả lời báo chí, đó là sẽ xử lý nghiêm các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở tất cả các khâu, như thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối, đại lý cửa hàng bán lẻ... nếu có hành vi găm hàng không muốn bán ra với tâm lý chờ tăng giá.

Thực tế, Bộ Công Thương đã chỉ đạo rất quyết liệt từ tất cả các tuyến. Đơn cử, ở trung ương Bộ trưởng đã ký thành lập 3 đoàn kiểm tra liên ngành ở cấp bộ để xuống các địa phương. Ở cấp địa phương, Bộ trưởng cũng đã ký công văn gửi UBND các tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Bộ trưởng cũng chỉ đạo quản lý thị trường tại các địa phương làm tốt công tác này và phối hợp cùng các cơ quan tại địa phương, như công an, hải quan... cùng kiểm tra, giám sát.

Còn ở góc độ doanh nghiệp, cần có sự chia sẻ bởi nguồn cung bị đứt gãy cục bộ do Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn. Ngay sau khi nhận được chỉ đạo của Bộ Công Thương, các doanh nghiệp đã ký hợp đồng nhập khẩu.

Tuy nhiên, vừa ký xong thì đã thua lỗ vì giá liên tục tăng. Trong khi ở khâu điều hành vẫn phải hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước gắn với mục tiêu kiểm soát CPI. Cho nên, giá điều hành cũng chưa hoàn toàn có lợi cho các doanh nghiệp tại thời điểm này. Nhưng Bộ Công Thương đã làm việc với các doanh nghiệp và đề nghị cần có sự chia sẻ với mục tiêu quản lý vĩ mô và với gần 100 triệu người dân.

Nguyên tắc chung của Bộ Công Thương là yêu cầu các doanh nghiệp phải thực hiện đúng các quy định về dự trữ, quy định về bán hàng và không có hiện tượng nảy sinh tâm lý “găm hàng” hoặc hạn chế bán ra để gây ảnh hưởng đến nguồn cung phục vụ cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của người dân.

Quan điểm của Bộ đã rất rõ ràng. Đồng thời, mọi người cũng cần hiểu, thông cảm và chia sẻ với các doanh nghiệp khi đang bị áp lực của bối cảnh giá thế giới tăng cao.

- Nhiều ý kiến cho rằng, việc quản lý điều hành giá xăng dầu cần linh hoạt hơn, theo diễn biến của tình hình thế giới. Ví dụ, thay vì 10 ngày có thể giảm xuống còn từ 3 đến 5 ngày. Ý kiến của ông ra sao? 

Theo quan điểm của cơ quan điều hành là Bộ Công Thương và liên bộ, việc điều hành giá xăng dầu phải bám sát những quy định của pháp luật hiện hành, và cao nhất là Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu.

Nghị định 95 đã rút ngắn thời gian điều hành từ 15 ngày xuống 10 ngày để bám sát hơn giá thế giới. Tuy nhiên, cũng có điều khoản trong trường hợp ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế-xã hội thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều hàng sớm hơn.

Về vấn đề này, Bộ Công Thương đã đánh giá tình hình và có đề xuất. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhìn nhận, Chính phủ và cơ quan điều hành bao giờ cũng phải tính đến mục tiêu bình ổn giá. Muốn bình ổn giá thì cần phải có đủ một khoảng thời gian hỗ trợ cho người dân.

Như vậy, chu kỳ 10 ngày đã được Liên - Bộ tính toán và nhận thấy phù hợp với tập quán kinh doanh chu kỳ hàng của các doanh nghiệp, chu kỳ tính CPI cũng như đủ thời gian cho cơ quan quản lý nhà nước có cập nhật dữ liệu. 

Khi điều hành cũng cần có sự cân nhắc nhiều chiều, nhiều yếu tố, như lợi ích của doanh nghiệp, lợi ích của người dân, mục tiêu quản lý vĩ mô và CPI của nhà nước phải hài hòa. Đặc biệt, phải tránh tạo ra những tiền lệ doanh nghiệp sử dụng sức ép đối với cơ quan điều hành để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.

>> Bộ Công Thương họp khẩn làm rõ nguyên nhân xăng dầu khan hiếm

- Thưa ông, tại sao nguồn cung của thị trường đã đủ như Bộ Công Thương khẳng định mà vẫn đứt đoạn thị trường? Để thiếu hàng thì Bộ Công Thương chịu trách nhiệm ra sao?

Phải khẳng định là thời điểm này tình hình tốt hơn so với cách đây 1 tuần. Tuy nhiên, việc thiếu hụt cục bộ chưa hoàn toàn được khắc phục. Bên cạnh đó, tình hình thế giới những ngày qua đang diễn biến phức tạp. Giá xăng dầu thế giới đang có biến động mạnh, ảnh hưởng tới xu hướng giá trong nước thời gian tới.

Bộ Công Thương đã tập trung chỉ đạo, tạo nguồn, điều tiết cung cầu bổ sung từ chỗ còn dư thừa đến thiếu hụt; đồng thời, đảm bảo nguồn cung phục vụ phục hồi kinh tế. 

Tình hình thế giới trong một vài ngày gần đây có nhiều bất ổn, giá thế giới cũng đang có những biến động mạnh. Thực tế này đã ảnh hưởng ngay đến xu hướng giá trong nước ở kỳ sắp tới. Chúng tôi hy vọng thời gian tới tình hình sẽ tốt lên khi hàng về nhiều hơn, đồng thời giảm áp lực cho các doanh nghiệp trong công tác điều hành.

- Thời gian qua, chúng ta đã dùng nhiều các công cụ để điều hành giá trong đó có Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG). Tuy nhiên, hiện tại khi chênh lệch giá đang rất cao thì quỹ bình ổn xăng dầu tại nhiều doanh nghiệp đầu mối lớn lại đang bị âm. Vậy, theo ông dư địa nào để điều hành trong thời gian tới, khi giá dầu thế giới được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng?

Vấn đề này Bộ Công Thương đã tính toán phương án sử dụng quỹ một cách hài hòa. Vì tính tổng thể quỹ có doanh nghiệp âm, có doanh nghiệp dương.

Trong thời gian tới, nếu diễn biến giá quá cao, quá phức tạp, ví dụ giả sử giá dầu thô vượt ngưỡng 100 USD/thùng không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam mà còn ảnh hưởng tới cả kinh tế thế giới thì chắc chắn phải đề xuất sử dụng các công cụ khác là thuế, phí.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt chương trình tổng thể về phục hồi kinh tế lên trên, nếu giá xăng dầu quá cao sẽ tác động làm vô hiệu hoá một số công cụ, chính sách phục vụ cho vấn đề phục hồi tổng thể nền kinh tế. Ở bối cảnh công cụ Quỹ BOG có hạn, Bộ Công Thương kiên trì quan điểm phải sử dụng công cụ thuế, phí.

Bên cạnh đó, chúng tôi vẫn để ngỏ khả năng kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép lựa chọn thời điểm thích hợp điều hành giá xăng dầu khi tình hình thị trường "căng" hơn.

- Không thể phủ nhận về một thị trường xăng dầu còn nhiều “rối ren”. Vậy, theo ông kinh nghiệm nào đã được rút ra cho việc điều hành thời gian qua?

Bộ Công Thương đã phân tích rất sát tình hình cung, cầu và đề xuất tất cả các giải pháp. Còn có rút ra được kinh nghiệm gì hay không thì cần có sự đánh giá một cách công tâm, khách quan, nhiều chiều xem cách điều hành như vậy đã phù hợp hay chưa.

Nếu dưới góc nhìn của doanh nghiệp, chắc chắn họ sẽ đánh giá cách điều hành vẫn chưa sát với diễn biến giá. Còn nhìn ở góc độ CPI hay bình ổn giá thì nhiều ý kiến lại đánh giá là phù hợp.

Đánh giá về việc điều hành, quan điểm của Bộ Công Thương là luôn bám sát với chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và phải hài hòa lợi ích của doanh nghiệp, người dân, nhà nước. Đây là quan điểm xuyên suốt.

- Trân trọng cảm ơn ông!