Bộ Công Thương "soi" Dự án muối mỏ nghìn tỷ “sa lầy” tại Lào

Ảnh minh họa

Tại kết luận thanh tra Dự án khai thác và chế biến muối mỏ Kali tại Lào của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) với tổng mức đầu tư được thay đổi từ 377 triệu USD lên hơn 522 triệu USD, Bộ Công Thương cho biết, dự án được thực hiện theo quy định tại Nghị định 78 ngày 9/8/2006 quy định về đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (sau khi dự án được phê duyệt, việc điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài cho dự án do Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm tra trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định).

Dự án có tổng mức đầu tư lớn, sử dụng vốn nhà nước và triển khai trong thời gian dài tại Lào. Thực hiện nội dung Hiệp định 2 bên đã ký, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) đã tiến hành các công tác chuẩn bị dự án theo quy định. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án, Tập đoàn Hóa chất, Vilachemsalt - Công ty TNHH Hóa chất và Muối mỏ Việt Nam, công ty con của Công ty mẹ - Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và được tập đoàn đầu tư 100% vốn và các đơn vị liên quan đã có những hạn chế, thiếu sót.

Cụ thể, báo cáo kết luận của Bộ Công Thương liên quan đến cơ cấu tổ chức hoạt động của Vilachemsalt cho biết, căn cứ các quy định, quy chế của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam về chức năng nhiệm vụ của Vilachemsalt thì năng lực của Công ty, Tổng giám đốc công ty không phù hợp. Thực tế, Vilachemsalt đã thuê tư vấn để thực hiện tư vấn quản lý dự án đối với một số gói thầu.

Mặt khác, Vilachemsalt chưa thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ trong quá trình triển khai dự án. Không thể hiện rõ vai trò, hoạt động, kế quả hoạt động của thành viên và Hội đồng thành viên Vilachemsalt.

Hồ sơ cung cấp thể hiện các thành viên HĐTV trong thời gian hoạt động không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ theo quy chế hoạt động của công ty (quy định tối thiểu mỗi quý họp 1 lần).

Về việc thực hiện gói thầu số 10 (EPC), hợp đồng EPC ký ngày 12/8/2015 ngày khởi công chính thức vào ngày 13/9/2015 nhưng do đặc thù gói thầu EPC, hồ sơ thể hiện nhiều tài liệu năm 2016 mới được các bên phê duyệt.

Tuy nhiên, chủ đầu tư và công ty tư vấn PMC phê duyệt chậm nhiều bản vẽ thiết kế cơ bản. Chủ đầu tư đưa ra lý do về mặt kỹ thuật còn tồn tại nhiều vấn đề và nhà thầu tự ý thay đổi thiết kế không báo chủ đầu tư, không tuân thủ hợp đồng.

Công tác phê duyệt mua sắm thiết bị TBE chưa được thẩm tra và so sánh các sản phẩm cùng chủng loại nhập về Việt Nam theo chỉ đạo của Bộ Tài chính. Một số bản vẽ đóng dấu của nhà thầu PMC sai so với con dấu đã được phê duyệt, ngày bị chỉnh sửa... Thành phần tổ chuyên gia đấu thầu có chứng chỉ đào tạo nghiệp vụ đấu thầu nhưng không có trình độ chuyên môn về lĩnh vực điện.

Đối với Vinachem, chủ đầu tư không phối hợp chặt chẽ với nhà thầu tư vấn khi thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi, nhà thầu tư vấn thiếu cập nhật các quy định của Việt Nam đối với các dự án có vốn nhà nước, quá trình thực hiện dài (từ 2008 đến 2011) dẫn đến tổng mức đầu tư thay đổi lớn do phát sinh từ 377 triệu USD lên 522 triệu USD.

Báo cáo kết luận cũng chỉ ra, bộ máy quản lý đầu tư của Tập đoàn được phân cấp, giao nhiệm vụ quản lý đầu tư từ HĐTV, Tổng giám đốc Tập đoàn đến các phòng ban chức năng và đơn vị trực thuộc còn hạn chế như: Tại tập đoàn, bộ phận quản lý trực tiếp – Ban Đầu tư xây dựng nhân lực giai đoạn 2011-2016 chỉ có 8 người, sau tháng 9/2016 chỉ còn 6 người. Công ty Vilachemsalt là đơn vị thành lập với nguồn nhân lực chủ yếu lấy từ các đơn vị trong tập đoàn và tuyển dụng các đơn vị ngoài ngành nên chưa có kinh nghiệm quản lý dự án lớn ở lĩnh vực mới đầu tư, đầu tư ra nước ngoài.

Từ những hạn chế trên, Bộ Công Thương yêu cầu Vilachemsalt làm việc với nhà thầu rà soát, tính toán giá trị dự toán để giảm trừ khi quyết toán một số gói thầu áp dụng sai hệ số nhân công làm tăng 3,4 tỷ đồng; thực hiện các gói thầu không đảm bảo chất lượng và yêu cầu bồi thường, giảm trừ hơn 8 tỷ đồng.

Yêu cầu rà soát, bổ sung, hoàn thiện hồ sơ liên quan đến việc chi thanh toán chi phí chuyên gia cho công tác đấu thầu gói thầu EPC không đủ điều kiện quyết toán...

Bên cạnh đó, kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan đến các sai phạm và có biện pháp xử lý theo quy định trong việc quyết toán gói thầu số 6 khi chưa xác định rõ sai sót của nhà thầu với số tiền 648 triệu đồng, chi phí chuyên gia cho công tác đấu thầu gói thầu EPC không đủ điều kiện quyết toán số tiền gần 1.255 tỷ đồng. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ giám sát, phê duyệt, quản lý tiến độ, chất lượng trong quá trình thực hiện dự án.

Bộ Công Thương cũng yêu cầu Vinachem công khai kết luận thanh tra và theo phân cấp quản lý tiến hành kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân, tập thể liên quan đến hạn chế, thiếu