Cần làm rõ việc “nhập nhèm” giá bán máy thở

Từ tháng 9/2020, Bộ Y tế khởi động cổng điện tử https://congkhaiyte.moh.gov.vn, công khai giá trang thiết bị y tế. Giá bán tất cả trang thiết bị y tế tại Việt Nam được công khai trên cổng, nhằm minh bạch thông tin mua sắm.

Giá các thiết bị y tế được công khai kèm cấu hình, tính năng kỹ thuật và các yếu tố cấu thành xác định giá. Những thông tin này giúp các cơ sở y tế có nhu cầu mua sắm thiết bị y tế tham khảo, lập dự toán phù hợp, khắc phục tình trạng đội giá trong mua sắm, đấu thầu trang thiết bị y tế.

Tuy nhiên, theo phản ánh của bạn đọc mới đây, thiết bị máy thở model MV2000 EVO5, hãng sản xuất Mekics Co., Ltd., Hàn Quốc, được công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Y tế An Sinh công khai giá trên cổng thông tin điện tử với giá hơn 960 triệu đồng một máy. Trong khi tại cùng thời điểm báo giá (cùng loại, cùng hãng, model máy thở trên), do công ty cung cấp cho các đơn vị là 455 triệu đồng.

Được biết, trong công tác khám, chữa bệnh cho người dân, ngoài chuyên môn của bác sĩ, thuốc và trang thiết bị y tế đóng vai trò rất quan trọng. Những năm qua, việc thực hiện mở cửa hội nhập sâu rộng với thế giới và khu vực cộng với việc nỗ lực thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính trong mọi lĩnh vực quản lý đã tạo cơ hội cho Việt Nam được tiếp cận với nhiều công nghệ hiện đại, tiên tiến của thế giới, đặc biệt là các công nghệ về y tế.

Chia sẻ trên báo chí, ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bi và Công trình y tế (Bộ Y tế) nhấn mạnh: “Việc công khai, minh bạch giá niêm yết trang thiết bị y tế sẽ giúp cho các đơn vị, cơ sở y tế thực hiện đầu tư mua sắm được đúng chủng loại, đúng giá trị và đáp ứng yêu cầu chuyên môn, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh lành mạnh của thị trường trang thiết bị y tế”.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, LS. Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, giá cả hàng hoá nhập khẩu về Việt Nam đều có quy định cụ thể về phương pháp xác định giá, nhất là với mặt hàng thiết bị y tế có tính đặc chủng và cần được quản lý giá nghiêm ngặt.

LS. Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp

 

Theo đó, phương pháp xác định giá xuất khẩu là giá bán của hàng hóa bị điều tra được xuất khẩu sang Việt Nam, dựa trên các chứng từ giao dịch hợp pháp. Trong trường hợp không có giá xuất khẩu; hoặc có chứng cứ cho thấy giá xuất khẩu không đáng tin cậy, Cơ quan điều tra xác định giá xuất khẩu theo một trong các cách sau đây:

Thứ nhất, giá xuất khẩu được xây dựng dựa trên giá bán lại cho khách hàng độc lập đầu tiên. Khách hàng độc lập đầu tiên được hiểu là khách hàng không có mối quan hệ với nhà sản xuất; xuất khẩu có liên quan quy định.

Thứ hai, giá xuất khẩu được xây dựng trên các cơ sở hợp lý khác.

Như vậy, giá xuất khẩu được coi là không đáng tin cậy theo quy định trong trường hợp nhà sản xuất; xuất khẩu; nhà nhập khẩu hoặc bên thứ ba có mối quan hệ theo quy định hoặc có các thỏa thuận về bù trừ.

“Đối với trường hợp máy thở máy thở model MV2000 EVO5, hãng sản xuất Mekics Co., Ltd., Hàn Quốc đã được công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Y tế An Sinh báo giá một đằng, nhưng lại công bố trên cổng thông tin công khai giá một nẻo là điều bất thường. Một mặt, có thể công ty có sự nhầm lẫn về yếu tố kỹ thuật khi kê khai giá. Mặt khác, đây cũng có thể là dấu hiệu gian lận về giá cả. Vì vậy, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan cần làm rõ để minh bạch thông tin và rộng đường dư luận”, LS. Cường nhấn mạnh.

Ngoài ra, LS. Đặng Văn cường cũng phân tích thêm, hiện nay, hệ thống pháp luật của nước ta quy định về trình tự, quy trình mua sắm trang thiết bị y tế mặc dù đã có nhưng chưa thật sự đồng bộ, chưa đầy đủ, chặt chẽ, thiếu các quy định về trách nhiệm, thẩm quyền, giám sát trong từng khâu mua sắm. Từ đó, dẫn đến thực trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cán bộ, giữa các cơ quan cũng như tồn tại các hành vi cài cắm lợi ích, thiếu minh bạch trong việc mua sắm, dẫn đến kẻ xấu lợi dụng kẽ hở trục lợi. Trong khi, thiết bị y tế là mặt hàng có những thiết bị đặc chủng, không dễ dàng so sánh, tìm hiểu được giá cả, nên việc thẩm định giá sản phẩm phải được kiểm soát chặt chẽ.

Một điều đáng chú ý nữa, đó là từ khâu quản lý lỏng lẻo, dễ dãi đến năng lực, kinh nghiệm, trách nhiệm của một số thẩm định viên còn yếu kém dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thất thoát tài sản của Nhà nước và túi tiền của người dân. Đơn cử như trong vụ án tại CDC Hà Nội, hay vụ nâng khống giá thiết bị y tế tại BV Bạch Mai thì có thể thấy, việc “thổi giá” rất dễ dàng thực hiện. Điều này chắc chắn có một phần nguyên nhân do những quy định về thẩm định giá còn nhiều bất cập.

Trước vấn đề này, Bộ Y tế đã có công văn gửi Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển y tế An Sinh ngày 11/8, yêu cầu "rà soát và giải trình rõ lý do công bố giá cao đột biến, chênh lệch tới khoảng 210% so với báo giá".

Bộ Y tế cho rằng, chênh lệch giá này (nếu có) là quá lớn, làm ảnh hưởng đến việc tra cứu, lập kế hoạch của các đơn vị mua sắm và giảm hiệu quả của việc công khai giá.

Nếu công ty không giải trình trước ngày 13/8, Bộ Y tế sẽ tạm dừng tài khoản, thông tin công bố giá của công ty trên cổng điện tử công khai giá trang thiết bị y tế.