Chống dịch là một loại thước đo

Hôm 23/8, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, Nguyễn Hồng Lĩnh nói “không được để dân đói trong giãn cách xã hội. Nếu để xảy ra tình trạng này Bí thư sẽ từ chức”. Người dân Đồng Nai có thêm niềm tin để yên tâm chống dịch, chí ít cũng là lời động viên có sức nặng trong lúc khó khăn như thế này.

Cũng thật hiếm hoi có ai dám đặt cược sinh mệnh chính trị của mình với một nhiệm vụ vô cùng nan giải - chống dịch COVID-19, bởi phía trước rất nhiều bất trắc, khó lường, chưa chắc chuyện gì xảy ra tiếp theo.

Có điều, khái niệm “dân đói” quả thật khó định lượng. Là 1 người kêu thiếu gạo, nhịn ăn 1 ngày, là 10 người hay 100 người cùng chung tình trạng mới được xem là “dân đói”? Địa phương nào đủ dũng cảm “xác nhận dân đói” để đòi hỏi Bí thư phải xem lại lời hứa?

Thì thôi, chỉ hy vọng không một ai đói kém và Bí thư Lĩnh khỏi băn khoăn, bởi một khi đã mạnh mẽ như thế, tôi tin ông rất quyết tâm chống dịch, điều rất cần ở các địa phương.

Tuy nhiên, từ đây, câu chuyện “văn hóa từ chức” một lần nữa đặt ra. Đã gọi là văn hóa thì không phải là tâm lý bộc phát hay chỉ xuất hiện trong một vài thời điểm trong chặng đường làm quan của ai đó.

Văn hóa vốn là các giá trị vật chất và tinh thần được hình thành qua thời gian, được gọt dũa, sàng lọc để còn lại những gì gọi là tinh túy nhất, góp phần tạo ra nhân cách một con người, đặc điểm cộng đồng và hồn cốt quốc gia, dân tộc.

Đã gọi là nhân cách tức là thứ sẵn có, giống như người Việt ta có sẵn tâm tính đùm bọc, tương trợ lẫn nhau khi khó khăn hoạn nạn, lúc bình thường không ai “vỗ ngực xưng tên” nhưng gặp trắc trở lập tức tâm tính ấy trỗi dậy cả cộng đồng.

Cũng như vậy, nhiều khi “cái chức” không là gì so với sự an nguy của một cộng đồng người, đem chức sánh với dân đói liệu có quá khập khiễng? Xưa nay, cũng đã có một vài lời hứa như vậy, song, cuối cùng thật khó phân định đúng, sai!

Năm 2014, sau vụ chìm phà Sewol làm 300 người chết, Thủ tướng Hàn Quốc Chung Hong-won nhận trách nhiệm, xin lỗi dân và từ chức. Thủ tướng Nhật Shinzo Abe nhẹ nhàng rời khỏi chính trường khi tự phát hiện mình mắc bệnh. Tất cả họ đều chưa bao giờ hứa sẽ từ chức, thậm chí khi ra tranh cử họ giành giật nhau từng lá phiếu một.

Văn hóa từ chức là cần thiết trong chốn quan trường, để giữ khí tiết danh dự, để dành cơ hội cho người khác làm tốt hơn và cơ quan thẩm quyền không phải đau đầu xử lý, kỷ luật tạo ra bầu không khí nặng nề. Và, quan trọng hơn là được lợi cho dân chúng. 

Chống dịch là một loại thước đo chuẩn xác về chính sách công, khả năng phản ứng của hệ thống công quyền, thái độ, trình độ của người lãnh đạo, quản lý. Và hơn hết là thước đo lương tâm của con người, có thực sự xót xa đau đớn khi đồng bào không ngừng nằm xuống vì căn bệnh quái ác.

Vì là thước đo, thành tích hay không thành tích, nên không ít địa phương nảy ra cách chống dịch cực đoan, ngăn sông, cấm chợ, làm mọi cách để giữ an toàn cho mình mà không tính đến việc người dân bất tiện, đi lại, sinh hoạt khó khăn.

Thấy rất rõ quyết tâm của Bí thư Đồng Nai, khi văn hóa từ chức chưa đủ mạnh thì cần những “cuộc đặt cược” như thế. 

Chính phủ đã trao quyền nhiều hơn cho các địa phương trong công cuộc chống dịch, điều đó có nghĩa các “tư lệnh” cần bản lĩnh hơn, quyết đoán hơn, có thể phá lệ, nhận trách nhiệm về mình miễn sao dân được lợi.

Đừng sợ mất thành tích, bởi không có bản báo cáo thành tích nào quý giá hơn sự đánh giá của dân chúng. Dân yêu, dân sẽ bảo vệ đến cùng, dân không yêu, thành tích trên giấy là vô nghĩa.