Phong trào khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa phát triển khá mạnh. Các dự án khởi nghiệp có điểm chung là hướng đến việc đưa ra thị trường những sản phẩm thiên nhiên, thân thiện với môi trường.
Từ món snack nấm
Khi chúng tôi đến, anh Nguyễn Hữu Lộc - tổ dân phố Phú Thọ 3, phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa đang đóng mẻ snack nấm vừa mới ra lò. Khác với các dòng snack trên thị trường, túi đựng snack nấm được làm bằng chất liệu giấy thân thiện với môi trường. Khi thưởng thức những miếng snack nấm, tôi cảm nhận được vị nấm thơm, giòn, ngọt rất vừa miệng. Anh Lộc cho biết, tuy sản phẩm mới trong giai đoạn sản xuất thử nghiệm nhưng qua tham gia giới thiệu ở một số hội chợ và Tuần lễ sinh thái tại Trường Đại học Nha Trang đã được người tiêu dùng đánh giá cao, nhất là các bạn trẻ. Anh đang hoàn thành 50 đơn hàng để giao cho khách. Sự khác biệt của snack nấm với một số dòng snack trên thị trường là nguyên liệu nấm được chế biến hoàn toàn từ tự nhiên, thuần chay, không có chất bảo quản, không chất tạo màu.
Anh Lộc chia sẻ, anh từng tốt nghiệp ngành An toàn hàng hải - Trường Đại học Nha Trang. Ra trường, anh xin vào làm ở một công ty kiểm định dầu khí với mức lương khá ổn định. Tuy nhiên, làm được một thời gian, anh thấy không thích hợp, muốn tìm một hướng đi mới nên bỏ việc và bén duyên với trồng nấm từ đó. Cuối năm 2019, anh có dịp qua Philippines, được tham quan một số mô hình trồng nấm bào ngư và sản xuất snack nấm. Anh nhận thấy đây chính là con đường mình đang muốn hướng tới để nâng cao giá trị sản phẩm. Về nước, anh bắt tay ngay vào làm nhưng lại gặp nhiều khó khăn, do khẩu vị của người Philippines khác với người Việt, chưa kể kinh nghiệm sản xuất và hiểu biết về máy móc chưa có. Thế nhưng, anh vẫn kiên trì nghiên cứu. Sau 2 tháng, sản phẩm snack nấm đã đạt được các tiêu chí như mong muốn từ khẩu vị cho đến độ giòn. Anh đã hoàn chỉnh quy trình sản xuất 3 vị snack gồm: Phô mai, BBQ (nướng) và rong biển. Hiện nay, một gói snack nấm có giá 35.000 đồng/100gram (giá dùng thử), sau khi sản phẩm đưa vào thương mại hóa trên thị trường sẽ có giá 44.000 đồng. “So với dòng snack trên thị trường, snack nấm có giá cao hơn bởi nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên, nguyên chất, giá trị dinh dưỡng cao, hơn nữa túi đựng cũng hoàn toàn bằng giấy tự nhiên. Điều ưng ý nhất là tôi đã làm chủ được nguyên liệu từ khâu sản xuất đến khâu chế biến. Việc sản xuất snack nấm sẽ nâng cao giá trị sản phẩm rất nhiều, hiện nay, nấm tươi có giá 50.000 đồng/kg, nhưng khi được chế biến thành snack sẽ có giá 450.000 đồng”, anh Lộc cho biết.
Ngoài dòng snack nấm, anh đang đầu tư khu vườn sinh thái hơn 3.000m2 để trồng một số loại cây chuối, khoai, hoa quả… phục vụ nguyên liệu làm sản phẩm thức ăn nhanh, vừa cung cấp quả tươi ra thị trường.
Tại Tuần lễ sinh thái năm 2020 diễn ra ở Trường Đại học Nha Trang vào đầu tháng 7, gian hàng dầu gội thảo mộc của cô Nguyễn Thị Thu - giáo viên dạy văn Trường THCS Tô Hiến Thành, xã Ninh Sim, thị xã Ninh Hòa được khá nhiều người quan tâm. Cô mang đến tuần lễ hơn 70 gói khô và mấy chục chai dầu gội thảo mộc bằng nước với dự tính để trưng bày trong tuần, nhưng chỉ ngày đầu, toàn bộ sản phẩm đã được bán hết. Bạn Nguyễn Thị Ánh Tuyết - sinh viên Trường Đại học Nha Trang cho biết: “Gần đây, tóc em rụng khá nhiều. Vì vậy, khi thấy gian hàng dầu gội thảo mộc của cô Thu, em mua dùng thử, mùi thơm dịu nhẹ rất thích”.
Theo cô Thu, ban đầu do chồng bị rụng tóc nhiều nên cô mày mò tìm kiếm công thức dầu gội thảo mộc tốt cho da và tóc. Sau thời gian sử dụng, thấy tình trạng được cải thiện rõ rệt, cô bắt đầu nảy ra ý tưởng sản xuất dầu gội thảo mộc từ các nguyên liệu thiên nhiên. Để sản phẩm được thị trường đón nhận, cô đã nấu thử nghiệm không biết bao nhiêu nồi dầu gội thảo mộc từ nhiều nguyên liệu khác nhau. Cũng chính tự mình trải nghiệm khi có sản phẩm mới nên những nồi dầu gội được nấu thủ công đã dần khắc phục nhược điểm và đến nay cho ra sản phẩm ưng ý với các loại nguyên liệu như: Hà thủ ô, cỏ mực, đậu đen, mần trầu, bồ kết, bồ hòn, vỏ bưởi, chanh, cỏ ngũ sắc, sả, hương nhu, xuyến chi, đinh lăng… Đây là những nguyên liệu sạch, an toàn, được cô trồng, hái từ những cây mọc dại và thu mua từ người dân. Nguyên liệu được rửa sạch, sơ chế phân chia nấu theo quy trình khác nhau để lấy được các tinh chất cần thiết, sau đó cô đặc và đóng chai. Đối với sản phẩm túi lọc, cô rửa sạch phơi khô, xay nhỏ đóng gói.
Bên cạnh sản phẩm dầu gội, cô Thu còn sản xuất nước siro dâu tằm, mứt dâu tằm, trà gừng, nước ngâm chân tay cho những người phong thấp. Các sản phẩm của cô Thu đã hoàn thiện công thức và đang tiến hành xin giấy chứng nhận chất lượng. Hiện nay, cô chủ yếu bán online và qua người quen giới thiệu. Mỗi chai dầu gội có giá 70.000 đồng/nửa lít, túi lọc có giá 60.000 đồng/10 gói nhỏ.
Ngoài hai sản phẩm trên, hiện nay, trên địa bàn tỉnh còn có nhiều người khởi nghiệp với các dòng sản phẩm thân thiện với môi trường như: Sản phẩm organic chăm sóc da; túi và những sản phẩm làm từ vải bố; trà quê; tinh dầu…