COVID-19 và "biến đổi niềm tin"

Còn quá sớm để thấy ngày chiến thắng, nhưng những tia sáng từ cuối đường hầm bắt đầu tỏa rạng. Còn quá sớm để rút ra bài học từ đại dịch lần này và cũng còn quá sớm để nhận ra hình ảnh biến dạng của xã hội tương lai ... Nhưng còn đó quyền đánh giá dựa trên niềm tin của mỗi người về nó.

Thế giới đầy tang tóc

Mùa Xuân 2020 không in dấu ấn hoa đào, hoa mai mà ghi đậm màu tang tóc bởi loại virus viêm phổi chủng mới. Kẻ diệt chủng bắt đầu từ Vũ Hán (Trung Quốc) cuối năm 2019, đầu năm 2020, nó làm hơn 80.000 người nhiễm bệnh và hơn 3.000 ca tử vong tại đại lục.

Kẻ diệt chủng không dừng ở Trung Quốc đại lục, nó vượt ra khắp các nước ở châu Á, châu Âu, châu Phi và châu Mỹ Latin.

Khi virus corona còn ở Vũ Hán, qua các kênh truyền thông, chúng ta không thể tưởng tượng người bệnh không đủ giường, người chết không đủ hòm gỗ và xe tang, tang lễ không bóng người thân đưa tiễn!

Hai tháng sau khi dịch vượt đại dương, con số người nhiễm tính bằng đơn vị triệu người, còn ca tử vong có lúc hàng ngàn người chỉ sau một đêm!

Trong lúc người dân Việt Nam đang  “giãn cách xã hội”, các nước như Ý, Tây Ban Nha, Mỹ, ... người nhiễm bệnh nằm kín hành lang vì bệnh viện quá tải, người chết phải cùng nhau nằm trong hố chôn tập thể.

Thật đau buồn với người xấu số và gia đình của họ. Thật khó quên bởi những gì tai nghe, mắt thấy từ thảm kịch lớn nhất mà nhân loại phải trải qua từ sau đại chiến Thế giới 2 ... Và thật đáng phải suy tư về cấu trúc của thế giới đương đại từ góc độ “sinh - mạng con - người”!

Những tượng đài sụp đổ

Virus corona thật mạnh mẽ và tàn độc. Nó làm sụp đổ hệ thống y tế của những nước giàu có về tiềm lực kinh tế, mạnh mẽ về khoa học - trong đó có Mỹ, Trung Quốc, Ý, Đức, Nhật, Pháp, Tây Ban Nha...

Loại virus này không phân biệt tôn giáo, màu da, chủng tộc, đẳng cấp và nó cũng không e dè quyền lực của bất kỳ ai, dù người đó là Tổng thống hay Thủ tướng, v.v...

Virus corona làm vỡ vụn các Liên minh - Liên minh về kinh tế, chính trị, quân sự, v.v... Một Liên minh EU tưởng chừng vững chắc nhờ Hiệp ước Schengen và bao nhiêu đạo luật đã sớm tan theo mây khói.

Đạo luật cân bằng tài chính vốn là nền tảng của EU, ngay từ đầu đại dịch đã bị hủy bỏ: mỗi thành viên hãy tự quyết tài chính để chống dịch, dựa trên ngân khố của mình.

Điều đó có nghĩa sức mạnh EU nằm trong 4 chữ “mệnh ai nấy lo”. Sự tự do đi lại của 27 quốc gia thành viên nhanh chóng biến mất bởi cảnh bế quan tỏa cảng trong đại dịch lịch sử này.

Virus corona thách thức khả năng của con người trong thời kỳ mà con người từ lâu đã bắt đầu chinh phục vũ trụ, chuẩn bị bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Mới hơn 100 ngày, virut corona cũng đã làm mờ nhạt cuộc thương chiến Mỹ -Trung, mờ nhạt những nội dung Hiệp định INF, CPTTP, EVFTA,...

Xem ra giữa mục tiêu an toàn sự sống và mục tiêu tăng trưởng kinh tế, chúng ta không còn lăn tăn bên nào “nặng-nhẹ”, mà câu trả lời rất rõ ràng và đanh thép: “an-toàn sự-sống” là trên hết!

Niềm tin, sự hình thành và biến dạng

Niềm tin không có sẵn ở đứa trẻ sơ sinh. Niềm tin được hình thành và biến đổi trong quá trình con người cọ xát với thế giới bên ngoài, đó là quá trình con người tích lũy tri thức, nắm bắt ngày một sâu hơn bản chất sự vật, hiện tượng ...

Những tri thức đó có thể nhiều, có thể ít với mỗi người; có tính hệ thống hoặc chỉ là những hiểu biết bề ngoài, rời rạc, ...

Dựa vào khối lượng và tính hệ thống của tri thức mà “người chủ sở hữu” có niềm tin tích cực hay tiêu cực. Các tín đồ của các tôn giáo, các đảng phái đều có niềm tin nhất định.

Nhưng những niềm tin đó không vĩnh cửu - nó sẽ bị biến dạng khi có một lực tác động đủ mạnh, đủ lâu lên nền tri thức (vốn nhờ nó mà niềm tin từng được hình thành). Tuy nhiên, lực này có thể chưa lay chuyển một dạng niềm tin đặc thù: sự định kiến, cố chấp!

Đại dịch lần này là “lực đủ mạnh” làm BIẾN DẠNG NIỀM TIN của nhiều người, nhiều "tín đồ" trên nhiều lĩnh vực.

Người ta có thể giảm niềm tin về quyền năng của đấng Sáng tạo; nhưng một số vẫn có thể tin thảm họa hiện nay là do sự "nổi giận" của thánh thần!

Người ta mất niềm tin vào sức mạnh của một Liên minh, khi Liên minh đó sớm bị xé lẻ.

Người ta mất niềm tin vào một thể chế đa đảng, khi mỗi đảng phái lại hành động vì lợi ích của nhóm đối tượng chủ yếu nào đó!

Người ta không tin vào những kẻ tự xưng “nhân quyền” khi cướp (khẩu trang) của đồng minh bằng việc trả giá cao hơn!

Người ta cũng sẽ xem lại cái gọi là “bằng hữu” khi lợi dụng đại dịch để cướp biển đảo, đâm thuyền, ... bằng sức mạnh cơ bắp và thủ đoạn  thâm độc!

Người ta không còn tin mô hình "công xưởng sản xuất của thế giới" tại Trung Quốc là cứu cánh của các quốc gia thời kỳ toàn cầu hóa. Bởi khi đại dịch xảy ra, ngay cái khẩu trang, máy thở, thuốc men, ... EU và Mỹ đều lệ thuộc vào “công xưởng”!

Người ta bắt đầu đặt câu hỏi với triết lý “nghĩa tử là nghĩa tận” khi lợi dụng đại dịch để bán hàng giá cao, hàng phế phẩm, ... hoặc mặc cả để có hợp đồng béo bở cho mình!