Gửi bình luận
Vào tháng 2/2017, TTCP đã công bố quyết định thanh tra toàn diện tại dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn II (TISCO) theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Đây cũng chính là một trong 13 dự án thua lỗ ngàn tỉ của ngành công thương mà Bộ Chính trị chỉ đạo phải khẩn trương xử lý, giải quyết dứt điểm.
Chuyên gia kinh tế BùiTrinh khẳng định: "Sản xuất thép không có hiệu quả lan tỏa về mặt kinh tế, không có giá trị nhiều trong định hướng phát triển công nghiệp của Việt Nam". Ảnh: Internet
Dự án được phê duyệt năm 2005, khởi công rầm rộ vào năm 2007, do nhà thầu Tập đoàn Xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) đảm nhận thông qua đấu thầu quốc tế. Theo tính toán của TISCO, tổng mức đầu tư sau khi điều chỉnh lên tới hơn 9.000 tỉ đồng. Trước đó, theo đề nghị của nhà thầu MCC, dự án đã tăng vốn từ 3.843 tỉ đồng lên 8.014 tỉ đồng. Dự án dự kiến đi vào sản xuất từ tháng 5/2011 nhưng đến nay vẫn "giẫm chân tại chỗ".
Khởi công rầm rộ rồi “đắp chiếu”
Để thực hiện dự án, tháng 7/2007, TISCO và nhà thầu MCC đã ký hợp đồng EPC (thiết kế - E; cung cấp thiết bị - P; xây dựng và lắp đặt - C) với giá trị xấp xỉ 161 triệu USD (tương đương 2.587 tỉ đồng); thời gian thực hiện 30 tháng. Do gặp vướng mắc trong quá trình thi công, giá cả vật tư tăng cao nên tháng 3-2009, MCC đề nghị cho tách phần xây dựng và lắp đặt (C) giao lại cho nhà thầu Việt Nam là Vinaincon thực hiện.
Đến đầu năm 2011, do năng lực của Vinaincon hạn chế, không bảo đảm tiến độ nên Bộ Công Thương cho phép TISCO và MCC được phép chọn thêm một số nhà thầu phụ trong nước vào thi công để đẩy nhanh tiến độ dự án. Tuy nhiên, dự án lại tiếp tục gặp vướng mắc về tài chính và ngưng trệ đến nay.
Theo báo cáo tài chính 9 tháng đầu năm 2017 của TISCO, đơn vị này ôm mức nợ hơn 7.430 tỉ đồng. Trong đó, nợ ngắn hạn trên 3.310 tỉ đồng, nợ dài hạn 4.120 tỉ đồng. Trong năm 2016, con số này là 8.362 tỉ đồng, gấp hơn 3 lần vốn chủ sở hữu. Trong đó, nợ ngắn hạn 4.446 tỉ đồng, nợ dài hạn 3.916 tỉ đồng.
Còn theo hợp đồng tín dụng mà TISCO đã ký với các ngân hàng thì từ ngày 1/1/2017, TISCO bắt đầu phải trả nợ gốc và lãi vay khoảng 45,5 tỉ đồng/tháng. Do dự án chưa thể tái khởi động, chưa tạo được nguồn trả nợ nên TISCO đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính và các ngân hàng cho phép TISCO gia hạn thời gian trả nợ gốc, trả nợ lãi vay, đồng thời điều chỉnh thời gian rút vốn phù hợp tiến độ của dự án, tạo điều kiện để TISCO tiếp tục được vay vốn nhằm duy trì sản xuất, giải quyết việc làm, ổn định đời sống cho người lao động của công ty.
Không nên đầu tư vào ngành thép
Tính đến ngày 31/12/2016, tổng số vốn đã giải ngân cho dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn II là hơn 4.563 tỉ đồng. Trong đó, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) cho vay 1.404 tỉ đồng; Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank) 1.869 tỉ đồng; vốn của chủ đầu tư 1.290 tỉ đồng. Số tiền đã giải ngân là rất lớn nhưng nghịch lý là đến nay dự án vẫn “đắp chiếu” và gần như không thể tái khởi động.
Phản hồi lại ý kiến của đại diện TISCO cho rằng trong số 5 dự án “đắp chiếu” của ngành Công Thương thì dự án mở rộng nhà máy gang thép Thái Nguyên lại có khả năng hồi sinh nhất, theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, Việt Nam không nên tiếp tục đầu tư vào ngành thép. Bởi nhập khẩu sản phẩm thép nước ngoài để phục vụ nhu cầu xây dựng trong nước với giá rẻ và chất lượng tốt hơn là có lợi về kinh tế cũng như môi trường.
“Nền kinh tế của chúng ta có độ mở nhờ hiệu ứng từ các FTA nên việc nhập khẩu phôi thép tăng đột biến dựa trên tính toán lợi ích là hoàn toàn có thể chấp nhận được. Theo đó, không nên làm thép chỉ vì để hạn chế nhập khẩu hàng hóa, bảo hộ sản xuất trong nước bởi như vậy không có lợi có người tiêu dùng”, chuyên gia kinh tế Bùi Trinh nêu quan điểm.
Mặt khác, theo ông Bùi Trinh sản xuất thép không có hiệu quả lan tỏa về mặt kinh tế, không có giá trị nhiều trong định hướng phát triển công nghiệp của Việt Nam. Đầu tư vào những ngành Việt Nam có thế mạnh và ưu tiên nhập khẩu sản phẩm có giá thành và chất lượng cạnh tranh hơn từ nước ngoài mới là cách làm đúng đắn.
