Phiên đấu giá 25 lô đất thuộc khu X4 phường Mai Dịch (quận Cầu Giấy, Hà Nội) với mức giá trúng cao gấp đôi so với giá thị trường từng gây xôn xao dư luận, đến nay đã quá thời điểm phải đóng hết số tiền trúng đấu giá nhưng có 4 lô đất người trúng đấu giá đã bỏ cọc.

Khu đất đấu giá tại quận Cầu Giấy vừa gây

Khu đất đấu giá tại quận Cầu Giấy, Hà Nội gây "bão" với giá trúng cao nhất ở mức gần 400 triệu đồng/m2

Điệp khúc bỏ cọc

Theo đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất quận Cầu Giấy, ngày 5/10/2021, đơn vị này đã thông báo tổ chức đấu giá 25 lô đất khu X4 (phường Mai Dịch) với diện tích từ 38,1 - 84,8m2, tổng diện tích 1.456,8m2.

Đây là phiên đấu giá được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Dù chỉ có 25 lô đất được mang ra đấu giá nhưng phiên đấu giá có hơn 700 bộ hồ sơ, một số hồ sơ không đủ điều kiện nên còn gần 700 bộ tham gia đấu giá ngày 30/10 vừa qua. Thậm chí nhiều nhà đầu tư còn nộp từ 5 – 10 bộ hồ sơ.

“Theo quy định, quá 90 ngày, người trúng đấu giá 4 lô đất trên nếu không nộp đủ số tiền trúng đấu giá thì sẽ mất tiền đặt cọc trước đó. Chúng tôi đang hoàn thành các thủ tục, hồ sơ theo quy định, sau đó mới có thể ban hành quyết định hủy quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá. 4 lô đất bỏ cọc không phải là những lô được đấu giá cao nhất trong tổng số 25 lô”, đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất quận Cầu Giấy thông tin.

Thực tế cho thấy, việc nhà đầu tư bỏ cọc sau khi đấu giá trúng thời gian qua không phải là chuyện hiếm. Vừa qua, dư luận tỉnh Thanh Hóa cũng một phen xôn xao khi UBND huyện Quảng Xương hủy kết quả trúng đấu giá hàng chục lô đất do khách hàng không nộp đủ số tiền trúng đấu giá QSDĐ theo quy định.

Tương tự, tại Bắc Giang, theo kết quả rà soát của huyện Lạng Giang và TP Bắc Giang trong các phiên đấu giá đất từ đầu năm đến hết tháng 9/2021 đã có đến 29 lô đất trúng đấu giá nhưng khách hàng bỏ cọc.

Tại Phú Yên, các khu đất đều có mức giá khởi điểm thấp, nhưng khi đấu giá được đẩy lên cao hơn nhiều lần. Sau đấu giá, người trúng không nộp tiền nữa khiến chính quyền các xã “vỡ mộng” được hưởng 70% tổng giá bán đấu giá để đầu tư hạ tầng.

Gần đây, 2/4 đại gia "rủ nhau" bỏ cọc đấu giá đất Thủ Thiêm. Các chuyên gia còn dự báo nhiều khả năng 2 doanh nghiệp còn lại cũng bỏ cọc sau khi hệ thống của Cục Thuế TP.HCM vẫn chưa thấy tiền vào tài khoản dù đã quá thời hạn nộp.

Siết chặt quy định về hoạt động đấu giá

Chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp, TS Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam cảnh báo ở thời điểm hiện tại trước khi đầu tư đất nền cần hết sức lưu ý vì trong mấy tháng đầu năm có xảy ra tình trạng “sốt đất”.

"Bởi khi “sốt đất” giá đất không thực, là “giá ảo”, “giá bong bóng” nên nếu đầu tư lúc này chỉ có thua thiệt và thực tế là chưa đầu tư đã thấy lỗ, nhất là khi tham gia các phiên đấu giá đất với tâm lý “ganh đua” nên bị “say đòn” trả giá cao hơn nhiều mức mục tiêu để rồi bị bước hụt" - ông Đính cảnh báo.

Nhiều nhà đầu tư đấu giá đất “trên trời” rồi bỏ cọc

Về phía cơ quan quản lý, Bộ Xây dựng và Bộ TN&MT cho rằng cần phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật cũng như hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết Bộ Xây dựng đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ về những hệ luỵ, tiêu cực đồng thời kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ TN&MT, Tư pháp, Tài chính tăng cường thanh tra, kiểm tra về đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đấu giá, có yếu tố trục lợi trong đấu giá quyền sử dụng đất. Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu bổ sung quy định để phân định các trường hợp, khu vực thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất với các trường hợp đấu thầu dự án có sử dụng đất kèm theo điều kiện cụ thể đối với tổ chức, doanh nghiệp tham giá đấu thầu dự án…

Về phía Bộ TN&MT, ông Đào Trung Chính - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ TN&MT cho rằng, để khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác đấu giá quyền sử dụng đất cần bổ sung quy định khi được công nhận là người trúng đấu giá thì phải nộp ngay số tiền đặt cọc để bảo đảm thực hiện hợp đồng theo kết quả trúng đấu giá và phải tính theo giá trị kết quả trúng đấu giá.

Đồng thời bổ sung chế tài xử phạt trường hợp đặt cọc sau đó bỏ cọc nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng đấu giá đất để đầu cơ, thổi giá. Người bỏ cọc có thể bị cấm tham gia các cuộc đấu giá trong một khoảng thời gian nhất định.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho biết, Khoản 1, Điều 39 - Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định, người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt cọc trước. Khoản tiền này do tổ chức đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá thỏa thuận, tối thiểu là 5% và tối đa là 20% giá khởi điểm của tài sản đấu giá.

Luật quy định nhà đầu tư phải nộp tiền đặt trước với mức tối đa là 20% giá khởi điểm của tài sản đấu giá, nhưng lại không quy định nhà đầu tư phải nộp thêm tiền đặt trước, hoặc phải có văn bản cam kết nộp bổ sung tiền đặt trước, hoặc phải có văn bản bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng trong trường hợp nhà đầu tư trả giá tài sản đấu giá cao hơn đáng kể so với giá khởi điểm của tài sản đấu giá.

Việc tổ chức, cá nhân đơn phương chấm dứt hợp đồng mua bán đấu giá đất sẽ chỉ bị mất tiền đặt cọc mà không phải chịu phạt hay tốn thêm chi phí nào khác là chưa đủ sức răn đe, nhất là khi lợi nhuận thu được từ đầu cơ quỹ đất xung quanh khu vực lô đất đấu giá lớn hơn nhiều so với giá ban đầu.