Định vị trong thế giới bất định

Điều này mâu thuẫn với bản tính tò mò ưa “vác tre đầu ngọn” của loài người. Vì con người luôn bị quyến rũ bởi tham vọng muốn “biết trước” mọi việc.

Gần đây nhất, không một ai dám xác quyết khi nào dịch bệnh COVID-19 kết thúc? Chiến sự Nga - Ukraine diễn biến theo chiều hướng nào? Khủng hoảng kinh tế, lạm phát đã đến đỉnh hay chưa? Bản chất sự vận động này là gì? Và, logic của nó sẽ rơi vào thinh không, lửng lơ dấu hỏi không thể trả lời?

Phải chăng, triết học quá đao to búa lớn khi nói rằng, môn khoa học này nghiên cứu về các quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy; cung cấp công cụ để nhận biết và cải tạo thế giới thông qua hệ thống phạm trù, nguyên lý bao quát hết thảy mọi thứ!

Bất kỳ sự vận động và phát triển nào đều tuân theo quy luật khách quan, có nguyên nhân - kết quả; nội dung - hình thức; tất yếu - ngẫu nhiên; bản chất - hiện tượng,… mâu thuẫn và giải quyết mâu thuẫn, thay đổi “chất” và “lượng”,…

Tình huống “bất định” xảy ra khi con người chưa nhận thức đầy đủ về quy luật, chưa kịp nắm bắt “điều gì đang xảy ra”. Đặc biệt, logic vận động ấy có sự góp mặt của nhiều thành tố mới lần đầu. Ví dụ, sự xuất hiện virus Corona là chủ điểm mới với khoa học dịch tễ, công nghiệp vaccine.

Hệ quả tình huống “bất định” làm nảy sinh thái độ bi quan, đẩy thế giới quan về thái cực duy tâm. Ví như có quan điểm cho rằng, “ngày phán xét” đã đến - là ngày chúa Jesu tái giáng thế mang con chiên ngoan đạo lên thiêng đàng; hoặc người Ấn Độ tắm nước thiêng sông Hằng để “rửa” sạch dịch bệnh.

Định vị con người, biết mình đang ở đâu, làm gì; định vị chiến lược vĩ mô tầm quốc gia là bí mật đằng sau mọi câu chuyện “hóa hổ hóa rồng”. Như đã nói, một dân tộc định vị tốt là dân tộc thịnh vượng, có nền tảng tư tưởng phong phú.

Không tự nhiên mà châu Âu đạt được bước tiến vượt bậc trước phần còn lại vài thế kỷ, hãy xem kho tàng văn học, nghệ thuật, tôn giáo, tư tưởng, phát minh sáng tạo khoa học kỹ thuật của họ thật đồ sộ - tổng hợp và chiết xuất từ hệ thống tri thức này chính là Triết học.

Triết học phương Tây hướng con người đạt đến mục đích một cách nhanh nhất. Ví dụ, F. Bacon triết gia người Anh đưa ra các loại “ngẫu tượng” để dạy cách nhận thức, ông đánh giá rõ ràng ưu, nhược điểm của từng phương pháp, cách áp dụng để tìm thấy bản chất sự vật trong từng trường hợp.

Định vị là một kỹ năng sinh tồn ngày càng quan trọng, định vị chính là khả năng nhận thức quy luật vô hình, vô tướng nhưng đầy rẫy xung quanh ta. Bằng việc phân tích cơ sở dữ liệu cho phép chúng ta không bị mất dấu trước các biến động.

Định vị là cơ sở để đưa ra tiên đoán triết học/khoa học. Như chúng ta đã biết, cùng một sự việc xảy đến nhưng chỉ cần bạn biết trước đối thủ vài phút thôi cũng đủ làm nên thành công rực rỡ.