Doanh nghiệp bảo hiểm ngoại áp đảo thị trường nội

Là một trong những lĩnh vực có sự cạnh tranh gay gắt tại Việt Nam, dưới tác động của dịch bệnh COVID-19, bảo hiểm đã có sự xáo trộn đáng kể thứ hạng các công ty.

Theo công ty Chứng khoán BIDV (BSC), với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, có 6 doanh nghiệp dẫn đầu chiếm khoảng 60% thị phần. Tuy nhiên, trong 3 năm trở lại đây, Bảo Việt đang dần mất thị phần khi giảm từ trên 20% năm 2018 xuống còn 15% tính tới cuối tháng 6 năm nay, tương đương PVI. Ngược lại, một số doanh nghiệp bảo hiểm khác đã vươn lên như MIC, vượt qua Pjico.

Đối với lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, mặc dù BaoViet Life vẫn duy trì thị phần lớn nhất, chiếm 20,8% thị trường và các đơn vị tiếp theo đều là các doanh nghiệp nước ngoài như Manulife (19%), Prudential (16%), Dai-ichi Life (12,1%) và AIA (10,8%). Top 5 chiếm 78,7% thị phần bảo hiểm nhân thọ. Nhưng trong 5 năm qua, thị phần của BaoViet Life đã giảm 6%, còn các công ty bảo hiểm nước ngoài có xu hướng tăng dần và chiếm lĩnh thị trường. Trong đó, thị phần của Manulife tăng từ 6,9% lên 19%, AIA tăng từ 1,5% lên 10,8% và Dai-ichi Life tăng 1,6% lên 12,1%. Một số công ty bảo hiểm nhỏ cũng tăng thị phần trong năm qua như FWD, MB Ageas, Sun Life,… Riêng thị phần của Prudential giảm 10,7 điểm phần trăm xuống còn 16%.

Thống kê của VDSC cũng chỉ ra, thị phần của Bảo Việt Nhân thọ trong 5 tháng đầu năm 2021 là 13%, giảm so với mức 15% trong năm 2020. Thị phần của Manulife đạt 23%, tăng 3% so với năm 2020. Prudential giảm từ 14% xuống 12%, Thị phần của Dai-ichi giữ nguyên mức 13% trong khi AIA giảm từ 11% xuống 8%.

Một số chuyên gia nhận định, “miếng bánh” bảo hiểm sẽ tiếp tục được chia lại khi các doanh nghiệp, đặc biệt liên tục tung ra các chiến lược mới để giành thị phần và cạnh tranh vị trí số một trên thị trường bảo hiểm nhân thọ. Trong đó, hình thức phân phối bảo hiểm qua đại lý tổ chức và ngân hàng sẽ chiếm ưu thế tại Việt Nam, khiến nhiều doanh nghiệp sẵn sàng đổ tiền vào tiếp thị và hợp tác độc quyền ngân hàng để gia tăng thị phần nhanh chóng.

Bên cạnh đó, một nghiên cứu của hãng bảo hiểm Prudential cho thấy, 57% khách hàng sẽ ngừng mua bảo hiểm công ty hiện tại nếu doanh nghiệp khác có cùng sản phẩm, nhưng cho trải nghiệm tốt hơn; 67% khách hàng sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm dịch vụ tốt…Vì vậy, các doanh nghiệp đều quan tâm nâng cao chất lượng phục vụ, đa dạng hóa sản phẩm và ứng dụng công nghệ trong các khâu chăm sóc khách hàng, giải quyết bồi thường, để giữ chân khách hàng và mở rộng thị phần.

Những công nghệ mới liên quan đến dữ liệu lớn (big data), trí thông minh nhân tạo (AI), công nghệ kỹ thuật số (digital technologies), di động viễn thông (telematics)… đang làm thay đổi bộ mặt thị trường bảo hiểm.

Đáng chú ý, theo dự kiến của cơ quan chức năng, Luật Kinh doanh Bảo hiểm sửa đổi sẽ được ban hành trong năm 2022 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2023. Nhiều chuyên gia có cùng đánh giá rằng, sự thay đổi (dự kiến) trong luật mới sẽ là một sự cởi mở trong tư duy quản lý, đồng thời đề cao hơn nữa tính công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới cho các chủ thể tham gia thị trường. Các thay đổi trọng yếu có thể tạo ra những thay đổi lớn, đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe.

Đây cũng là điều kiện hấp dẫn thu hút nhiều doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài gia nhập thị trường Việt Nam và tăng cường đầu tư trong lĩnh vực này. Như vậy, với sự tham gia của những doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài lớn, thị trường bảo hiểm Việt Nam đã được khuấy động ngay cả khi kinh tế trầm lắng do đại dịch. Thậm chí đây có thể là tác động mạnh khiến cho cán cân của thị trường bảo hiểm bắt đầu nghiêng về các doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài.

Góp ý cho Dự thảo Luật Kinh doanh Bảo hiểm sửa đổi, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Đỗ Văn Sinh đề nghị, cần luật hóa những vấn đề bảo hiểm trong thực tiễn, đồng thời cần tập trung ưu tiên đầu tư hệ thống công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu của bảo hiểm thương mại và phải ấn định thời gian hoàn thành vấn đề này. Vì hiện nay công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu bảo hiểm còn phân tán và manh mún, không có đầu mối tập trung. Do đó, cần quy định rõ trách nhiệm của Bộ Tài chính, của Hiệp hội quản lý như thế nào và đánh giá tác động của vấn đề này.

“Về câu chuyện thị phần, bảo hiểm nhân thọ và sức khỏe là lớn nhất, tiếp đến là bảo hiểm phi nhân thọ. Trong bảo hiểm phi nhân thọ, chính sách về Bảo hiểm nông nghiệp hiện chưa bứt phá, do vậy cần ưu tiên và quan tâm hơn nữa đến chính sách bảo hiểm cho lĩnh vực này. Kế đó là vấn đề về quản trị rủi ro và còn yếu kém trong ngành bảo hiểm nước ta. Để khắc phục được yếu kém đó, đề nghị tổ chức bộ máy Nhà nước, tổ chức bộ máy doanh nghiệp, có quỹ phòng ngừa rủi ro và xem xét kỹ lưỡng các nội dung liên quan, góp phần tạo điều kiện và môi trường để ngành kinh doanh bảo hiểm trong nước phát triển bền vững”, ông nhấn mạnh.