Doanh nghiệp “mắc cạn” vì quy định thuế… “mới”

Phản ánh đến Diễn đàn Doanh nghiệp, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái nguyên cho biết, thông báo mới của Tổng cục Thuế tại Hội nghị trực tuyến ngày 18/3/2021 đang khiến 7.800 doanh nghiệp trong tỉnh hoang mang khi đưa trường hợp “Công ty vay của ngân hàng thương mại với tỷ lệ trên 25% vốn chủ sở hữu và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn được xác định là các bên có quan hệ liên kết. Khi đó giao dịch phát sinh giữa 02 bên là giao dịch liên kết”.

Quy định “phát sinh”?

Trong khi, tại điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP quy định: “Một doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác vay vốn dưới bất kỳ hình thức nào (bao gồm cả các khoản vay từ bên thứ ba được đảm bảo từ nguồn tài chính của bên liên kết và các giao dịch tài chính có bản chất tương tự) với điều kiện khoản vốn vay ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay”.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Nguyên, quy định nêu tại điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP không phải là quy định mới, bởi từ Nghị định số 20/2017/NĐ-CP đã có quy định này, và đến nay, quy định trên đã thực hiện liên tục được gần 05 năm, qua 03 kỳ quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp các năm 2017, 2018, 2019, chưa có doanh nghiệp nào và cũng chưa có cơ quan thuế nào xác định quan hệ cho vay giữa ngân hàng và doanh nghiệp là giao dịch liên kết. Nhưng, chính cách giải thích mới đây của Tổng cục Thuế tại Hội nghị trực tuyến ngày 18/3/2021, gây ngỡ ngàng và bất ngờ cho người nộp thuế.

Sai mục tiêu chính sách…

Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh cho rằng, khi khoản vay giữa doanh nghiệp và ngân hàng đáp ứng điều kiện tỷ lệ trên 25% vốn chủ sở hữu và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn, thì việc đưa loại giao dịch này vào đối tượng bị quản lý thuế giao dịch liên kết là rất bất cập, bởi:

Mục tiêu ban hành của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP (trước đây là Nghị định số 20/2017/NĐ-CP và Nghị định 68/2020/NĐ-CP) về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết là để ngăn chặn tình trạng gian lận thuế. Tên ban đầu của Nghị định này là Nghị định quy định về quản lý giá chuyển nhượng của giao dịch liên kết, chống chuyển giá, chống thất thu Ngân sách Nhà nước. Tờ trình của Nghị định này cũng chỉ tập trung vào mục tiêu chống chuyển giá nhằm giảm nghĩa vụ thuế của một số doanh nghiệp. Đến khi Nghị định được ban hành, mục tiêu này được ghi nhận rất rõ tại Điều 3 - Nguyên tắc áp dụng.

Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Nguyên viện dẫn, ngày 30/3/2020, tại Công văn số 15990/CT-TTHT của Cục Thuế Hà Nội, trả lời Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn Tín Việt AICA- Chi nhánh Hà Nội về giao dịch liên kết, như sau:Theo đó, nếu đưa ngân hàng và doanh nghiệp vào là giao dịch liên kết theo điểm d khoản 2 Điều 5 thì thực chất quy định này dường như chuyển hướng sang mục tiêu “chống vốn mỏng” đối với doanh nghiệp; chứ không phải nhằm mục tiêu chống chuyển giá; trái với tinh thần của Nghị định về quản lý thuế đối với giao dịch liên kết.

“Việc doanh nghiệp có khoản vốn vay tại ngân hàng (không phải vay của doanh nghiệp khác) thuộc trường hợp điều chỉnh của điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP có bị khống chế lãi vay theo quy định tại khoản 3 Điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP hay không, Cục Thuế TP Hà Nội đang có công văn báo cáo, xin ý kiến Tổng cục Thuế. Khi có công văn hướng dẫn của Tổng cục Thuế, Cục Thuế TP Hà Nội sẽ hướng dẫn đơn vị”.

“Điều đó cho thấy, ngành thuế cũng chưa có quan điểm rõ ràng và chính thức về vấn đề này, vì những bất cập khi áp dụng trong thực tiễn”, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh.