Doanh nghiệp thanh toán không dùng tiền mặt hoàn toàn: Vẫn cần ngưỡng phù hợp

Vẫn còn khó khăn

Mặc dù các cơ quan đại lý thuế và doanh nghiệp khá đồng thuận với nội dung của Cục Thuế TP. HCM kiến nghị Chính phủ xem xét, quy định các tổ chức áp dụng thanh toán không sử dụng tiền mặt với tất cả các giao dịch mua vào, bán ra không giới hạn tổng giá trị thanh toán, nhưng vẫn còn những ý kiến nhiều chiều khác.

Cục Thuế TP HCM cho rằng hiện nay các phương thức thanh toán không tiền mặt như thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, ví điện tử, thanh toán qua tổ chức trung gian thanh toán... đang ngày càng phổ biến. Chính vì vậy, việc áp dụng thanh toán không tiền mặt là hợp lý và có căn cứ, nhằm giúp cơ quan thuế kiểm soát doanh thu và chi phí của các tổ chức có hoạt động sản xuất, kinh doanh và góp phần tăng cường tính nghiêm minh trong công tác quản lý thuế.

Biết là lợi ích chung quan trọng, song có doanh nghiệp mổ xẻ thực tế: Việc bắt buộc bằng quy định hành chính sẽ gây khó cho doanh nghiệp, vì có những giao dịch vẫn phải dùng tiền mặt do phía đối tác chứ không phải do doanh nghiệp. Giả dụ như mua hàng hoá của tiểu thương mà nhiều người không có tài khoản ngân hàng hay mua hàng của nông dân, hoặc giao dịch nhỏ lẻ ở những tỉnh thành xa, thanh toán điện tử chưa phổ biến, mạng lưới ngân hàng ít... sẽ gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, một đại diện doanh nghiệp trăn trở, có những khoản chi phí không thể thanh toán điện tử được như chi phí lót tay, quà tặng, vấn đề này vẫn còn phổ biến ở Việt Nam trong quan hệ đối tác hợp tác. Thậm chí có tháng, công ty còn phải tiếp nhiều đoàn xin từ thiện, ủng hộ quỹ cho các hội, đoàn thể phường tại địa phương... Những khoản chi này đa số đều chi tiền mặt, ghi giấy xác nhận ủng hộ, và nếu bắt buộc thanh toán điện tử hoàn toàn "ngay và luôn", cả doanh nghiệp lẫn các bên đều... chưa biết phải làm sao. 

Giải pháp hợp lý

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, bà Trần Thị Ngọc Mây, một kế toán từng có nhiều năm làm việc tại một doanh nghiệp xuất nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội cho biết, hiện nay các khoản thu chi dưới 20 triệu đồng vẫn dùng tiền mặt mặc dù được khuyến khích chuyển khoản. Nên đa phần các khoản tiền không rõ ràng, doanh nghiệp vẫn đẩy về các khoản thu dưới 20 triệu để khỏi phải qua ngân hàng.

“Với đề nghị mới của Cục Thuế TP HCM, theo tôi cũng là hợp lý trong tiến trình phát triển của doanh nghiệp, việc làm sổ sách sẽ tiệm cận với sự minh bạch triệt để. Vì khi tạo giao dịch công khai thì tất cả sẽ trở thành giao dịch mở. Dù là tiền mặt hay chuyển khoản, thì mỗi tháng, bộ phận kế toán đã phải lên trước kế hoạch nhằm cân đối đầu vào, đầu ra cho doanh nghiệp để đảm bảo sự tương thích giữa các hoạt động của doanh nghiệp.

Giao dịch tiền mặt, hay giao dịch chuyển khoản không còn là vấn đề quá rắc rối, khi phía các đối tác cũng cần minh bạch giống nhau. Trong trường hợp mua lẻ, thanh toán tiền, khi đó mình hoàn toàn có thể yêu cầu bên kia, vì nếu thu tiền mặt thì họ cũng không thể hạch toán được. Còn lại những khoản chi tại doanh nghiệp, với chi phí quá nhỏ, sẽ đc kết chuyển hết vào chi phí quản lý doanh nghiệp tại Tài khoản đầu 6 trong nghiệp vụ kế toán”, bà Mây phân tích.

Không những vậy, các ngân hàng hiện nay đã liên tục miễn, giảm phí giao dịch, đặc biệt là đối với khối doanh nghiệp. Nhiều tổ chức tín dụng còn tung ra các sản phẩm theo gói hỗ trợ, tích hợp dịch vụ đa tầng, hay các loại thẻ tín dụng doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp chủ động phân bổ cho nhân viên để thanh toán công tác phí, tiếp đối tác, hay mua các vật dụng phục vụ sản xuất kinh doanh mà không cần các thủ tục tạm ứng và giải ngân của doanh nghiệp. Tất cả các giao dịch đều có thể sao kê rõ ràng, chi tiết mà chủ doanh nghiệp có thể giám sát thông tin dữ liệu trên hệ thống Internet banking, mobile banking của mình; từ đó dễ dàng trong việc quyết toán thuế.

“Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, mọi người cũng e ngại việc tiếp xúc, nên mọi thứ đều diễn ra trên không gian mạng, trao đổi online. Thanh toán điện tử hoàn toàn vừa góp phần giảm chi phí giao dịch tiền mặt cho doanh nghiệp, vừa giảm thiểu được tình trạng gian lận, trốn thuế, biển thủ công quỹ”, bà Mây khẳng định.

Trả lời báo chí, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho rằng, hạ tầng thanh toán tại Việt Nam đến nay vẫn chưa hoàn toàn đồng bộ. Chủ trương của Cục Thuế là hợp lý và đúng đắn, nhưng cần có giải pháp thích hợp. Vì nếu áp dụng ngay, các doanh nghiệp lớn, tại các khu vực phát triển thì không mấy trở ngại, nhưng doanh nghiệp nhỏ, ở vùng sâu vùng xa chắc chắn sẽ có sự lúng túng.

Để triển khai thực hiện, Chính phủ cần đánh giá thực tiễn và xây dựng lộ trình áp dụng một cách phù hợp, bản thân các doanh nghiệp hiện nay đều muốn chọn thanh toán qua ngân hàng, nhưng chưa nên bắt buộc tuyệt đối để các doanh nghiệp có sự dịch chuyển, số hoá từ từ.

Theo đại diện công ty TNHH Đại lý Thuế BCTC, để các doanh nghiệp và cả người bán hàng kịp thời cập nhật các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đồng thời không gây ra những bất tiện đối với hoạt động thu, chi của doanh nghiệp thì trước mắt, ngành Thuế chưa nên bắt buộc tất cả các giao dịch đều phải thanh toán không dùng tiền mặt, mà nên áp dụng ở một ngưỡng phù hợp. Chẳng hạn, quy định tất cả các khoản chi mỗi lần từ 2 triệu trở lên doanh nghiệp sẽ phải chuyển khoản thì mới được trừ khi tính thuế. “Nếu bắt buộc thực hiện các quy định này, Bộ Tài chính có thể ban hành kèm những quy định cụ thể như bắt buộc doanh nghiệp khi bán hàng thì phải thu tiền qua chuyển khoản, nếu thu bằng tiền mặt thì đánh thuế cao gấp đôi hoặc gấp ba”, vị đại diện doanh nghiệp đề xuất.