"Đòn bẩy" từ chính sách thí điểm cho TP Hồ Chí Minh

>>> TP. HCM kéo dài cơ chế đặc thù 

Cụ thể, các đề xuất mới trong Dự thảo thay cho Nghị quyết 54/2017 của TP Hồ Chí Minh gồm nhiều giải pháp trong đó có giá trị giúp TP chủ động tăng thêm nguồn thu ngân sách, bổ sung cho ngân sách điều tiết giữ nguyên 21% trong 2023, với trọng tâm là: Thí điểm thu thuế với quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản trên đất của bất động sản thứ hai trở lên; Cơ chế riêng để huy động thêm nguồn lực tư nhân trong quản lý đầu tư; Tự quyết tổ chức lại bộ máy chính quyền.

Trong đó, với đề xuất có tính trực tiếp tăng nguồn thu ngân sách, Thành phố xin thí điểm thu thuế với quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản trên đất của bất động sản thứ hai trở lên. Phương thức này được cho sẽ hạn chế việc đầu cơ bỏ hoang nhà, đất trong dự án bất động sản, gây lãng phí nguồn lực xã hội, đồng thời là cơ sở để xây dựng chính sách chung sau này. TP Hồ Chí Minh đề xuất được hưởng trọn nguồn thu từ thuế nhà đất thứ hai cũng như các phí mới mà Thành phố thí điểm.

Đề xuất thu thí điểm thu thuế với bất động sản thứ hai trên thực tế, sau Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, giới chuyên môn cũng đã kiến nghị nhiều lần. 

Bộ Tài chính đã đưa ra đề xuất người sở hữu nhiều bất động sản mà không dùng để ở hoặc không sử dụng để sản xuất, kinh doanh sẽ chịu mức thuế suất lũy tiến. Theo đó, giá trị bất động sản càng lớn, số lượng bất động sản càng nhiều thì thuế suất áp dụng càng cao. Giải pháp này được cho sẽ hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ đất và tài sản nhà ở, thất thoát nguồn thu.

Trước đó năm 2018, Bộ Tài chính cũng đã đưa ra đề nghị xây dựng Luật Thuế tài sản, trong đó đối với nhà ở, Bộ Tài chính xây dựng 2 phương án đánh thuế: Một là, đối với nhà ở có giá trị từ 700 triệu đồng trở lên; hai là, nhà ở có giá trị 1 tỉ đồng trở lên. Tuy nhiên, đề nghị này đã gặp sự phản ứng dữ dội từ dư luận, như đánh thêm thuế tài sản là thuế chồng thuế, rồi bởi kinh tế đang khó sao lại đánh thêm thuế... nên Luật Thuế tài sản bị tạm gác lại.

Đối với TP Hồ Chí Minh, địa bàn có sự phát triển về bất động sản mạnh mẽ trong thời gian qua, nguồn lực cũng như nguồn thu thuế từ bất động sản cao, đề xuất trong Dự thảo nghị quyết chính sách thí điểm được xem là hoàn toàn phù hợp và nếu được quyết thông qua, sẽ có ý nghĩa hạn chế đáng kể tình trạng đầu cơ địa ốc trên địa  bàn, khơi thông giá trị bất động sản vào đúng vai trò nguồn lực, tài sản lớn phục vụ nền kinh tế. Mặt khác, giúp TP có nguồn thu hiệu quả trong bối cảnh áp lực thu ngân sách của TP Hồ Chí Minh là rất lớn, tỷ lệ điều tiết giữ lại còn thấp.

>>> Chủ tịch UBND TP.HCM: "Giao cơ chế đặc thù nhưng khi làm vẫn phải hỏi ý kiến các Bộ"

Đối với quản lý đầu tư, Dự thảo của TP Hồ Chí Minh đề xuất cơ chế riêng về quy trình thủ tục đầu tư; giao, cho thuê đất; lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư... để thành phố huy động thêm nguồn lực tư nhân. Hiện, TP Hồ Chí Minh muốn xã hội hoá đầu tư, nhưng nhiều nội dung trái quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP). Nhiều vướng mắc từ Luật PPP, trên thực tế cũng được giới chuyên môn mong đợi sẽ được đưa vào rà soát và tháo gỡ trong nội dung của kỳ họp bất thường của Quốc hội dự kiến có thể được tổ chức vào tháng 1/2023. Được biết, trong số 5 nội dung Quốc hội dự kiến đưa vào kỳ họp này, nếu kịp và có thể tổ chức, có nội dung "tiếp tục nghiên cứu thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho TP Hồ Chí Minh". 

Đề xuất thứ 3 đáng chú ý trong Dự thảo mà TP Hồ Chí Minh nêu, là vấn đề tổ chức bộ máy. Theo đó, Thành phố xin tự quyết việc tổ chức lại, giải thể, thành lập đơn vị sự nghiệp công; lập Sở An toàn thực phẩm; quyết định số lượng cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường.

Theo chính quyền TP Hồ Chí Minh, việc phân quyền giúp tăng tính chủ động, đơn giản hoá thủ tục cho doanh nghiệp, cũng như giảm tải gánh tặng cho Trung ương. Cơ chế đặc thù không làm ảnh hưởng điều hành chung của Chính phủ và lợi ích của địa phương khác, mà tăng tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền đô thị TP. 

Ngày 2/12, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì họp Bộ Chính trị cho ý kiến về Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP Hồ Chí Minh đến năm 2020; phương hướng, nhiệm vụ phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bộ Chính trị yêu cầu hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về TP Hồ Chí Minh, tiếp tục thí điểm thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù đáp ứng yêu cầu phát triển.