Dư địa vào Mỹ Latinh, một trong những thị trường tăng trưởng cao nhất

>>> Rất ít doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang Philippines 

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, trong những năm qua và đặc biệt gần đây, trao đổi thương mại – đầu tư giữa Việt Nam và khu vực Mỹ Latinh đã ghi nhận được những kết quả hết sức tích cực.

Phát biểu tại “Diễn đàn Thương mại Việt Nam – Mỹ Latinh năm 2022 do Bộ Công Thương và Ủy ban Nhân dân TP Hồ Chí Minh tổ chức, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 21,4 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ Latinh đạt 12,5 tỷ USD, tăng 46,4% so với năm 2020, nhập khẩu từ Mỹ Latinh vào Việt Nam đạt 8,9 tỷ USD, tăng 20,2%. Bước sang năm 2022, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới nói chung cũng như của Việt Nam và các nước Mỹ Latinh nói riêng trải qua nhiều biến động, thương mại song phương giữa Việt Nam và Mỹ Latinh vẫn tiếp tục duy trì đà tăng trưởng. 10 tháng đầu năm 2022, tổng kim ngạch hai chiều đạt 18,7 tỷ USD, tăng 10,5%, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ Latinh đạt 10,2 tỷ USD, tăng 5,3%, nhập khẩu từ Latinh vào Việt Nam đạt 8,6 tỷ USD, tăng 17,3%.

Đáng chú ý, bên cạnh các thị trường có kim ngạch trao đổi hàng đầu tại khu vực là Brazil, Mexico, Argentina, Chile..., nhiều thị trường mới nổi như Panama, Colombia, Peru đã và đang trở thành điểm sáng trong trao đổi thương mại của Việt Nam với Mỹ Latinh. Năm 2021, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam với các thị trường này đều đạt mức tăng trưởng rất cao, cụ thể như với Colombia đạt 674,7 triệu USD, tăng 41,5%; với Peru đạt 633,7 triệu USD, tăng 62%; với Panama đạt 465,6 triệu USD, tăng 45,5%.

Ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá dù đã có nhiều tăng trưởng tích cực nhưng quan hệ kinh tế giữa Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực Mỹ Latinh vẫn chưa xứng tầm truyền thống và tiềm năng hợp tác 2 bên. Trong 11 tháng đầu năm 2022, tổng kim ngạch thương mại giữa thành phố Hồ Chí Minh và khu vực Mỹ Latinh đạt 1,25 tỷ USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Thành phố vào các thị trường Mỹ Latinh đạt 700 triệu USD và kim ngạch nhập khẩu của Thành phố từ các thị trường Mỹ Latinh đạt 550 triệu USD. Một số thị trường xuất nhập khẩu chủ yếu của Thành phố với khu vực Mỹ Latinh gồm: Mexico, Brazil, Argentina và Chile.

>>> Tận dụng “lợi thế đi trước” tại thị trường châu Âu

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP HCM cũng chia sẻ, đối với TP HCM, thị trường Mỹ La tinh đang còn nhiều dư địa để doanh nghiệp phát triển và thúc đẩy xuất nhập khẩu, giao thương mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai. Thành phố luôn chờ đợi, chào đón các nhà đầu tư đến từ thị trường cũng như tạo điều kiện để doanh nghiệp xúc tiến giao thương, khai thác mạnh mẽ hơn nữa thị trường rộng lớn hơn 500 triệu dân.

Nhìn trong tổng thể, các nhà quản lý đánh giá, xét về trao đổi thương mại của Việt Nam, Mỹ Latinh vẫn luôn nằm trong các thị trường đạt tăng trưởng cao nhất. Không chỉ là thị trường xuất khẩu tiềm năng cho các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như hàng dệt may, da giày, nông thủy sản..., Mỹ Latinh còn là khu vực cung ứng nguyên phụ liệu quan trọng cho ngành sản xuất của Việt Nam với các sản phẩm thế mạnh như ngô, đậu tương, thức ăn chăn nuôi...

Về đầu tư, Việt Nam tiếp tục triển khai thực hiện một số dự án đầu tư quan trọng tại Mỹ Latinh với số vốn hàng trăm triệu USD, điển hình là các dự án phát triển mạng viễn thông của Tập đoàn Viettel tại Peru và Haiti, các dự án của Tổng Công ty Viglacera và Công ty Thái Bình tại Cuba trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, sản xuất hàng tiêu dùng... Ở chiều ngược lại, hiện có 21 quốc gia đầu tư tại Việt Nam với 114 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 671 triệu USD.

Việt Nam và các đối tác Mỹ Latinh cũng đang triển khai hiệu quả các Hiệp định thương mại để tạo đòn bẩy cho quan hệ kinh tế thương mại đầu tư, trong đó phải kể đến Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) mà Việt Nam cùng với Mexico, Chile, Peru là thành viên; Hiệp định Thương mại tự do với Chile (VCFTA) hay Hiệp định Thương mại với Cuba. Các hiệp định nói trên đã và đang mang lại những tác động tích cực, tạo động lực cho quan hệ thương mại – đầu tư song phương không ngừng phát triển. Căn cứ Quyết định 493/QĐ-TTg ngày 19 tháng 4 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030, Bộ Công Thương cũng đang triển khai xây dựng Đề án Phát triển thị trường các nước Mỹ Latinh đến năm 2030 với mục tiêu phát triển thị trường xuất, nhập khẩu bền vững, tăng cường hợp tác công nghiệp và thương mại với các nước trong khu vực.

Tại Diễn đàn, các nhà quản lý, doanh nghệp cũng đã chia sẻ, cung cấp nhiều thông tin về cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam tại khu vực nói chung và từng thị trường nói riêng, đặc biệt là các thị trường mới nổi, về các kênh phân phối hàng hóa tại khu vực Mỹ Latinh, chia sẻ các kinh nghiệm thành công khuyến nghị nhiều giải pháp thiết thực, kịp thời cho doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các giải pháp vận tải – logistics để nâng cao hiệu quả xuất nhập khẩu sang khu vực này.  

Là một trong những doanh nghiệp đã xuất khẩu rất thành công vào các quốc gia thuộc thị trường Mỹ La tinh, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group cho biết, Phúc Sinh Group với 6 nhà máy chế biến nông sản, mỗi năm chế biến, xuất khẩu khoảng 60 nghìn tấn cà phê, hạt tiêu, ngoài ra còn xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản khác như ớt, quế, hồi... Công ty thực hiện chiến lược bán sỉ hàng xuất khẩu qua các ngành hàng, tiếp cận các nhà nhập khẩu qua nhiều con đường như: Tận dụng triển lãm quốc tế, trực tiếp tiếp cận tiếp xúc đối tác, kết hợp sự hỗ trợ của các đại sứ quán tại các thị trường... Nhờ đó, tại Mỹ Latinh, Phúc Sinh đã bán được hàng qua Columbia, Chile, Peru, Mexico... và cũng nhập khẩu một số mặt hàng từ các quốc gia này, trong số đó có nhập khẩu tiêu từ Brazil. Việt Nam là quốc gia xuất khẩu tiêu nhưng đồng thời cũng nhập khẩu hồ tiêu lớn nhất của đối tác, bạn hàng Brazil.

"Năm 2019 trước đại dịch, Phúc Sinh có doanh số xuất khẩu vào thị trường Mỹ Latinh 830 nghìn USD, đến 2021 ghi nhận doanh số xuất khẩu vào thị trường này là 4,6 triệu USD, tức đã tăng trưởng gần 500%. Thị trường Mỹ Latinh có văn hóa kinh doanh và văn hóa bản địa riêng, rất thú vị, do đó cách tiếp cận khác về văn hóa, phù hợp với thị trường sẽ giúp doanh nghiệp đạt hiệu quả cao hơn. Năm 2017-2018, ở chiều ngược lại, Phúc Sinh cũng tiếp xúc và nhập khẩu thiết bị chế biến cà phê từ Columbia, đây là quốc gia có thế mạnh về sản xuất thiết bị và thiết lập quy trình chế biến cà phê. Chúng tôi đã mời các kỹ sư, chuyên gia Columbia đến Việt Nam để lắp đặt thiết bị, hướng dẫn hợp tác vận hành", Chủ tịch Phúc Sinh Group chia sẻ. 

Ông Thông cũng cho biết xuất khẩu vào thị trường Mỹ Latinh, có những khó khăn riêng, ví dụ như rào cản về vận chuyển và phương thức thanh toán. Do khoảng cách địa lý, chi phí vận tải vào các thị trường này những năm trước dịch là khoảng 2.000 USD/ container, nhưng trong đại dịch đã tăng lên tới mức 10.000-20.000 USD/ container, vô cùng đắt đỏ. Mặc dù chi phí hiện đã điều chỉnh nhưng tùy quốc gia, tùy cảng, vẫn ở mức 3.000-6.000 USD/ containner. Ngoài ra, các doanh nghiệp nhập khẩu của thị trường Mỹ Latinh thường thanh toán trả chậm, vì vậy doanh nghiệp xuất khẩu cần phải chấp nhận các phương thức thanh toán này, đặc biệt là phải hiểu rõ đối tác, khách hàng để tránh rủi ro. Ngoài ra là rào cản ngôn ngữ, do đây là khu vực thường nói tiếng Tây Ban Nha nhiều hơn tiếng Anh...  

"Vua hồ tiêu Việt Nam" theo đó, đề xuất các doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường Mỹ Latinh, cần tìm hiểu rất kỹ khách hàng, nắm bắt rõ các chuẩn mực, tiêu chuẩn của thị trường dù các tiêu chuẩn khá gần với thị trường Việt Nam và không quá khắt khe, đồng thời nắm bắt rõ các quy định/ rào cản thương mại, chẳng hạn như đối tác phải sở hữu giấy phép nhập khẩu thì mới xuất hàng... Một khi đã nắm bắt đầy đủ thì việc thúc đẩy trao đổi thương mại sẽ thuận lợi hơn.

Trong khuôn khổ Diễn đàn, hơn 100 doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia hoạt động kết nối trực tiếp với gần 30 doanh nghiệp Mỹ Latinh trong các lĩnh vực nông sản, thực phẩm, dệt may, y tế... để tìm kiếm các cơ hội hợp tác kinh doanh. Đồng thời, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã có cơ hội trưng bày quảng bá các sản phẩm có nhu cầu kết nối tại Diễn đàn, thu hút sự quan tâm lớn từ các doanh nghiệp Mỹ Latinh và các đối tác.