Hai kịch bản rút gọn số bậc trong biểu giá điện bậc thang

Chuyên gia cho rằng cách tính giá điện 6 bậc hiện tại có nhiều điểm bất hợp lý, cần sửa đổi theo hướng phù hợp với số đông người tiêu dùng hơn.

Chênh lệch giá trong biểu giá chưa hợp lý

Phó chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam Trần Đình Long thừa nhận các bước chênh lệch giá trong biểu giá điện hiện nay chưa hợp lý, cần có sự sửa đổi.

“Cụ thể, với biểu giá hiện nay, người dùng ở 2 bậc thang đầu (dưới 100 kWh) được hưởng giá thấp trong khi những người dùng ở mức trung bình 200-300 kWh phải chịu mức cao hơn. Nhóm khách hàng dùng trên 400 kWh/tháng đang trả tiền ở mức cao nhất”, ông Long nói.

Vấn đề duy nhất là khoảng cách giữa các bậc giá hiện nay không nhiều, đặc biệt ở hai bậc đầu tiên. Còn các bậc 3, 4 và 5 mức chênh khá lớn. “Giá điện ở bậc 4 cao hơn bậc 3 là 522 đồng, trong khi bậc 6 cao nhất chỉ chênh với bậc liền kề trước đó 93 đồng/kWh. Mức phân bổ chênh lệch giữa các bước giá cần cách xa hơn”, ông Long nêu ý kiến.

Có cùng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi cho rằng, mức biểu giá lũy tiến đang được hầu hết các nước áp dụng do điện là loại hàng hóa đặc biệt, sản xuất và tiêu thụ không cùng thời điểm, không thể dự trữ nên cần sử dụng tiết kiệm.

“Tuy nhiên, sau 5 năm áp dụng biểu giá điện bậc thang, đã tới lúc cần sửa để phù hợp với điều kiện thực tế tỷ trọng dùng điện giữa các hộ. Đến nay, đời sống xã hội đã tốt hơn và số hộ dùng dưới 50 kWh/tháng đã ít hơn nên việc điều chỉnh giá điện bậc thang cũng là phù hợp”, ông Ngãi nói.

Rút gọn số bậc

Ông Ngãi cũng cho rằng, việc rút gọn số bậc hay tăng thêm và chia nhỏ số bậc theo sát từng nhu cầu người dùng điện cần phải được tính toán kỹ lưỡng và vẫn phải đảm bảo nguyên tắc càng dùng nhiều điện thì càng phải trả nhiều tiền cho các bậc thang cao.

Do đó, Bộ Công Thương đưa ra hai kịch bản về rút ngắn các bậc của giá điện. Theo kịch bản một, rút từ 6 bậc còn 3 bậc, trong đó bậc thấp nhất giữ nguyên là từ 50 kWh đầu tiên (áp mức giá điện 1.484 đồng/kWh). Bậc 2 là từ 51 kWh đến 300 kWh với mức giá 1.768 đồng/số. Bậc 3 là từ 301 kWh trở lên chịu mức giá 2.559 đồng/kWh.

Theo phân tích của Bộ Công Thương, ưu điểm phương án này là đơn giản, người dân dễ hiểu. Nhược điểm là có tới 14 triệu hộ trong diện sử dụng từ 51-100 kWh/tháng và hộ dùng 101-200 kWh/tháng sẽ phải trả tăng thêm khoảng từ 10.000-12.000 đồng/tháng.

Kịch bản hai, giảm từ 6 bậc còn 4 bậc. Trong đó, bậc thấp nhất vẫn là 50 kWh đầu tiên có giá 1.484 đồng. Bậc 2 từ 51-200 kWh có mức giá 1.668 đồng. Bậc 3 là từ 201-400 kWh với giá 2.327 đồng. Bậc 4 là từ 401 kWh trở lên chịu giá 2.587 đồng.

Kịch bản hai có nhiều thay đổi hướng với việc tăng mức hỗ trợ giá điện cho người nghèo, người thu nhập thấp khi bậc thấp nhất là cho 100 kWh đầu tiên (tăng thêm 50 kWh như hiện nay). Mức giá cho 100 kWh đầu tiên sẽ tính ở mức 1.506 đồng/ kWh. Mức giá điện cao nhất sẽ được áp với hộ sử dụng từ 401 kWh/tháng trở lên với giá 2.587 đồng/kWh.

Với phương án này, sau khi tham khảo ý kiến của các đơn vị và chuyên gia, Bộ Công Thương cho hay, ngân sách sẽ phải tăng thêm khoảng 258 tỷ đồng/năm để hỗ trợ các hộ nghèo và hộ chính sách trên cả nước khi áp dụng.

Chia sẻ về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga dẫn ý kiến cử tri phản ánh về biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện nay chỉ còn phù hợp với giai đoạn ngày xưa.

Bà Nga cũng đề nghị giải trình có phải các nước trên thế giới đều quy định càng dùng nhiều điện giá càng tăng không. Với thị trường và cơ chế cạnh tranh trong thị trường hiện nay, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp  đề nghị làm rõ mảng điện lực dù độc quyền nhưng các yếu tố thị trường có đảm bảo không.

Đặc biệt, Chính phủ, Bộ Công thương và Tập đoàn điện lực chọn tăng giá điện vào thời điểm nóng nhất, khi người tiêu dùng phải dùng nhiều điện nhất, cộng với việc càng dùng nhiều giá càng cao nên bà Nga đề nghị phải có câu trả lời cho dư luận.

“Nếu tăng là cần thiết thì cũng phải có căn cứ, còn cái gì không phù hợp thì phải điều chỉnh”, bà Nga nói.

Thực tế, từ cuối 2017, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến các chuyên gia, tổ chức nhiều hội thảo ở cả ba miền để ghi nhận các ý kiến khác nhau liên quan đến việc điều chỉnh giá điện bậc thang sau khi hóa đơn tiền điện của người dân ở các thành phố lớn tăng vọt sau khi điều chỉnh giá điện.