Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp khi mới đây lực lượng chức năng TP Hà Nội và Hưng Yên vừa thu giữ hàng trăm nghìn sản phẩm là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang... không rõ nguồn gốc được bán chủ yếu trên mạng xã hội.
Theo ông Phú, để xử lý triệt để được vấn đề này thì vai trò của công an kinh tế, quản lý thị trường đóng vai trò then chốt. Cần phải tổ chức điều tra, bóc dỡ đường dây tuồn hàng lậu, hàng giả vào thị trường trong nước như thế nào, ổ buôn lậu từ đâu, ai tiêu thụ, ai trung chuyển...
Có thông tin khiến ông Phú giật mình, đó là cách đây vài tháng, các cửa khẩu tại Quảng Ninh có 200 tấn hàng hóa đi qua mà không có giấy thông quan. Như vậy, để triệt tiêu hàng lậu, hàng giả thì chúng ta phải ngăn chặn ngay từ cửa khẩu biên giới.
Một vấn đề nữa nhằm ngăn chặn hàng lậu theo ông Phú là vai trò của các chính quyền địa phương. “Mổ một con lợn trộm hay bán đồ buôn lậu là trưởng thôn, xã, phường đều biết hết. Nên vai trò ở dưới địa phương là rất quan trọng”, ông Phú nói.
Ông Phú nêu ví dụ, tại Thổ Tang (Vĩnh Phúc, La Phù, Hoài Đức, Hà Nội) làm hàng giả hàng chục năm nay nhưng chưa có những đợt truy quét nào đủ mạnh. Trong khi đó, Việt Nam với hơn 3.000 km đường bờ biển, hàng nghìn km biên giới mà buông lỏng quản lý hàng giả, hàng lậu xâm nhập vào nội địa thì rất nguy hiểm.
Có một thực tế, đó là có cầu thì sẽ có cung, cho nên ông Phú kiến nghị cần phải cắt cầu đồng thời cắt luôn cả cung bằng việc xử lý nghiêm, công bố các chế tài rõ ràng, minh bạch.
Từng là nguyên Phó Ban thường trực chống buôn lậu của TP. Hà Nội, Phó Giám đốc Sở thương mại Hà Nội, ông Phú đánh giá nhiều vụ buôn bán hàng lậu, hàng giả có một phần tiếp tay từ trong “nội bộ”.
Bức xúc trước vấn nạn hàng giả, hàng lậu, hàng nhái, ông Phú đã từng phải thốt lên: “hãy làm trong sạch đội ngũ chống buôn lậu trước khi chống buôn lậu”, và “quản lý thị trường mắt nhắm mắt mở cho hàng lậu chui qua”.
Ông Phú nhấn mạnh, chính các cơ quan phòng chống buôn lậu là nơi dễ bị “viên đạn bọc đường” bắn thủng nhất. Và nếu ví cơ quan phòng chống buôn lậu như “barie” ngăn hàng lậu, hàng giả đi vào nội địa mà bị “mục” thì công tác chống hàng gian, hàng lậu sẽ nhanh chóng bị “vô hiệu hóa”.
Vẫn theo ông Phú, rượu, thuốc lá, mỹ phẩm... lậu và giả trên thị trường hiện nay nhiều đến nỗi người thường đeo "kính đen" cũng có thể va phải. Điều này cho thấy thực trạng hiện nay là hàng lậu, hàng giả đang tràn lan khắp nơi dưới mọi hình thức, như buôn bán, nhập khẩu tiểu ngạch một cách rất công khai.
Như vậy, rõ ràng từ quản lý nhà nước, chính quyền địa phương cho đến các lực lượng chống buôn lậu phối hợp chưa thật “nhịp nhàng” và “ăn ý” với nhau. Và ông Phú cho rằng, đi sâu tìm hiểu hàng lậu, hàng giả giống như trong một “tổ tò vò”. Không riêng gì thuốc lá điện tử, mỹ phẩm mà tất cả các mặt hàng khác đều như vậy.
Ông Phú cho rằng, để xử lý được hàng giả, hàng lậu thì yếu tố quan trọng nhất vẫn là con người, kỷ cương pháp luật, công khai minh bạch.
“Các máy móc thiết bi cho các lực lương là cần thiết, song yếu tố con người vẫn là quan trong nhất. Chúng ta có thể nhón tay là điều khiển được. Nhưng riêng con người thì vô cùng khó khăn, vì nhỡ nhận tiền hối lộ mà bấm sai thì mọi máy móc cũng đều chịu thua”, ông Phú bày tỏ.
Ông Phú bình luận, nếu “ngón tay” con người mà bấm sai thì sẽ hỏng hết, và hàng lậu, hàng giả cũng từ sự bấm nhầm này mà có thể buôn bán một cách công khai tại thị trường nội địa.
“Như vậy, từ con người, dư luận xã hội, kỷ cương pháp luật không nghiêm minh thì câu chuyện chống hàng lậu, hàng giả còn phải tiếp tục bàn trong một thời gian dài”, ông Phú thẳng thắn.
Và để “trấn áp” được hàng lậu, theo ông Phú, hàng Việt phải mạnh lên. Hàng Việt vào siêu thị không còn bị chiết khấu 30%, vì đây là cách hại hàng Việt.
Ông Phú dẫn chứng tại một siêu thị tại Hà Nội, một bó miến dong sản xuất chân chính của một hợp tác xã có “tiếng tăm” muốn “nhập tịch” tại siêu thị này để được dán tem, truy xuất nguồn gốc thì phải nộp... 20 triệu đồng rồi muốn làm gì thì làm, tức là “bàn sau hợp đồng”.
Chính điều này đã tạo điều kiện cho miến dởm xuất hiện, trong khi miến thật thì không thể “chen chân” lên kệ của các siêu thị, còn miến dởm thì lại tràn lan nếu có hiện tượng tiêu cực. Tất nhiên, theo ông Phú không phải siêu thị nào cũng có hiện tượng này.
“Như vậy, từ khâu phân phối, lưu thông, sản xuất, liên kết kém, thậm chí tự làm hãi lẫn nhau đã tạo cơ hội cho hàng dởm, hàng gian, hàng giả có cơ hội lên ngôi”, ông Phú bức xúc.
Tóm lại, theo ông Phú, để ngăn chặn hàng gian, hàng giả, hàng lậu thì khâu mấu chốt nhất vẫn là con người, kỷ cương pháp luật và chính quyền địa phương.
Và để chữa trị được căn bệnh này, ông Phú cho rằng, cần phải chữa trị từ con người, đảm bảo được cuộc sống cho những người đang làm nhiệm vụ phòng chống buôn lậu, hàng gian, hàng giả để không bị sa ngã bởi các “viên đạn bọc đường”.
Mời các bạn tham gia vào group Diễn đàn Doanh nghiệp để thảo luận và cập nhật tin tức.
Thông báo từ Diendandoanhnghiep.vn