Hàng loạt dự án nhà ở vừa bị TTCP gọi tên: Cần kiên quyết xử lý

Mới đây, thanh tra Chính phủ (TTCP) đã tiến hành công bố Kết luận thanh tra số 1468/KL-TTCP ngày 4/9/2018 về thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay; Việc chuyển đổi chuyển nhượng nhà đất của cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2003-2016.

Giá chưa sát thị trường

Theo kết luận thanh tra, Thủ tướng đã có quyết định quy định việc các doanh nghiệp có quyền sử dụng đất cũ phải di dời được phép hợp tác đầu tư với nhà đầu tư khác để thực hiện dự án. Tuy nhiên, UBND TP Hà Nội không có văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể nên các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước khi đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh đã xác định giá chưa sát thị trường.

Cũng theo TTCP, việc pháp luật không có quy định xác định lợi thế thương mại đối với giá trị quyền sử dụng đất cũng như việc đấu giá khi lựa chọn nhà đầu tư liên doanh, liên kết để chuyển mục đích sử dụng đất khi thực hiện dự án là một trong những sơ hở chính sách gây thất thoát ngân sách nhà nước trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án đất ở những vị trí đắc địa. Trong đó, chỉ riêng sai phạm về tài chính ở các dự án chuyển mục đích sử dụng đất “vàng” được phát hiện qua thanh tra đã lên đến gần 4.000 tỉ đồng.

Cụ thể, một số doanh nghiệp không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ) thu được thấp như: dự án số 1 Phùng Chí Kiên; dự án tại 365A Minh Khai; Dự án 47 Nguyễn Tuân… Dự án tại lô đất C3 khu đô thị Trung Hòa Nhân Chính không qua hình thức đấu giá.

Trong số 38 dự án, có 4 dự án chậm đưa đất vào sử dụng so với tiến độ quy định. Tuy nhiên, chỉ có 1 dự án được UBND thành phố xác định chậm tiến độ với số tiền hơn 13 tỉ đồng.

Những tồn tại, thiết sót, vi phạm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng và quản lý sử dụng đất được chỉ ra tại Kết luận thanh tra số 1468/KL-TTCP đã được TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan xử lý, khắc phục. Tuy nhiên, thực tế trên đang đặt ra không ít vấn đề liên quan đến cơ chế giám sát, ngăn chặn và xử lý vi phạm.

Thiếu cơ chế kiểm soát 

PGS.TS Bùi Thúy An, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT Hà Nội, Chủ tịch Hội Tri thức Hà Nội cho rằng những vụ thâu tóm, chuyển dịch "đất vàng" vừa qua cho thấy có sự móc nối giữa doanh nghiệp tư nhân với một bộ phận cá nhân cơ quan nhà nước để phục vụ lợi ích nhóm.

Chia sẻ quan điểm trên, GS.TSKH Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ truởng Bộ TN&MT cho rằng thực tế còn tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, đồng thời thiếu cơ chế kiểm soát quyền lực đối với chức năng Nhà nước quyết định về đất đai.

Giải pháp ngăn chặn những vi phạm tương tự liên quan đến quá trình “chuyển dịch” đất vàng tại các đô thị nói chung cũng như tại Hà Nội nói riêng, theo TS. Hoàng Kim Huyền - Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, việc vi phạm quy hoạch, cấp phép xây dựng, sửa đổi quy hoạch cần bị truy tố và đền bù tổn thất tại mọi cấp chính quyền, hoặc cá nhân có liên quan. Đồng thời, cần siết chặt kỷ cương về lập, thẩm định, phê duyệt và thực hiện quy hoạch tại mọi cấp chính quyền. Cụ thể, pháp lệnh hóa các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị và sửa đổi quy hoạch.

Đồng tình với quan điểm trên, GS. Đặng Hùng Võ cho rằng để ngăn chặn những sai phạm liên quan đến đất đai nói chung cũng như việc “chuyển hóa” đất vàng trái phép nhằm trục lợi bất chính thì điểm quan trọng nhất là phải “triệt nguồn lợi ích”. “Một khi chặn được động cơ vi phạm của các chủ đầu tư là lợi ích, chỉ cần xử lý một vài trường hợp thật nghiêm sẽ tạo ra hiệu ứng răn đe mạnh mẽ, ngăn chặn các vi phạm tiềm tàng về sau”, GS. Đặng Hùng Võ bày tỏ.

Cũng theo ông Võ, đối với các dự án có vi phạm đã được xác định như xây sai quy hoạch cần kiên quyết xử lý, không thỏa hiệp với vi phạm. Phương án nên tính đến là công trình nào vi phạm, xây dựng sai quy hoạch sử dụng đất sẽ kiên quyết thu hồi.

"Nhà nước sẽ xác định các chi phí đã xây dựng và thanh toán cho chủ đầu tư theo đơn giá theo quy định của nhà nước. Việc sử dụng, kinh doanh, vận hành công trình về sau sẽ do nhà nước quyết định, có thể qua đấu thầu, đấu giá,… theo quy định của pháp luật" - ông Võ nhấn mạnh.