Hành vi thỏa thuận ấn định giá

Diendandoanhnghiep.vn Thỏa thuận ấn định giá là thỏa thuận giữa các doanh nghiệp trên cùng một thị trường liên quan.

Từ thỏa thuận này giới hạn hoặc loại bỏ khả năng hành động về giá giữa các doanh nghiệp tham gia thỏa thuận nhằm mục tiêu gia tăng lợi nhuận. 

Theo WB và OECD thì thỏa thuận ấn định giá là một khái niệm thường dùng để diễn tả một loạt các hành động được tiến hành bởi các đối thủ cạnh tranh tác động một cách trực tiếp đến giá.

Nhìn từ góc độ kinh tế học, bản chất của hành vi thỏa thuận ấn định giá là nhằm giả lập vị trí của doanh nghiệp độc quyền, qua đó sử dụng sức mạnh thị trường mà các bên đạt được thông qua thỏa thuận thống nhất hành động để tác động đến giá và sản lượng đầu ra trên thị trường liên quan.

Ảnh minh họa.

Ảnh minh họa.

Tuy vậy để bảo đảm tính hiệu quả của các thỏa thuận ấn định giá, xét về khía cạnh kinh tế cần thiết phải đáp ứng các điều kiện nhất định. Các điều kiện bảo đảm tính hiệu quả của các thỏa thuận thông thường sẽ bao gồm ba điều kiện chính sau đây:

Điều kiện thứ nhất: Cấu trúc thị trường phải là một thị trường tập trung. Một thị trường mà số lượng doanh nghiệp càng ít thì càng thuận lợi cho các bên tiến hành các thỏa thuận HCCT nói riêng và thỏa thuận ấn định giá nói riêng. Cấu trúc thị trường gồm ít doanh nghiệp đã giải quyết được hai khía cạnh khó khăn của các thỏa thuận HCCT:

Các doanh nghiệp luôn tồn tại sự khác biệt về chi phí sản xuất. Cho nên, sẽ rất khó khăn khi ấn định mức giá khác nhau cho các doanh nghiệp ở các mức chi phí sản xuất khác nhau. Các doanh nghiệp có chi phí sản xuất tối ưu luôn muốn ấn định một mức giá thấp, trong khi các doanh nghiệp còn lại có khuynh hướng ấn định mức giá cao hơn. Khi số lượng các doanh nghiệp tham gia thỏa thuận ấn định giá càng cao, điều đó cũng đồng nghĩa với các mâu thuẫn này càng rõ rệt hơn và các thỏa thuận càng kém bền vững.

Các thỏa thuận HCCT và các thỏa thuận ấn định giá vì là các thỏa thuận trái luật, nên nó thường diễn ra trong vòng bí mật. Số lượng doanh nghiệp càng lớn sẽ gây nên những khó khăn cho việc vận hành và duy trì tính bí mật của thỏa thuận.

Điều kiện thứ hai: Tồn tại rào các cản gia nhập thị trường

Với tính chất là xác lập mức giá cao trên thị trường, các hành vi thỏa thuận ấn định giá đối diện với nguy cơ bị mất thị phần nếu như khách hàng có thể dễ dàng có được lựa chọn khác thay thế cho nhu cầu tiêu dùng. Cho nên, rào cản gia nhập thị trường là một trong những nhân tố quan trọng cho hiệu quả và sự vận hành của các thỏa thuận. Có một điểm tương đồng giữa thỏa thuận ấn định giá và hành vi định giá hủy diệt xét về điều kiện tiên quyết. Bởi bản chất của các hành vi định giá hủy diệt là hi sinh lợi ích trong ngắn hạn để tăng giá trong dài hạn, sau khi chiến lược hủy diệt thành công. Cho nên, nếu ngành có rào cản gia nhập thị trường thấp cũng đồng nghĩa doanh nghiệp sẽ khó có thể tăng giá để bù đắp chi phí của hành vi bán lỗ. Đó cũng là điều kiện mà doanh nghiệp thống lĩnh cũng xem xét trước khi tiến hành hành vi.

Điều kiện thứ ba: Sự đồng nhất về sản phẩm

Thông đồng là khó khăn hơn nhiều nếu ngành tồn tại nhiều doanh nghiệp, nếu sản phẩm không được tiêu chuẩn hóa và nếu các điều kiện về nhu cầu và chi phí thay đổi nhanh chóng.

Từ khái niệm trên có thể nhận diện hành vi thỏa thuận ấn định giá thông qua các đặc điểm sau đây:

Thứ nhất: Chủ thể thực hiện hành vi thỏa thuận ấn định giá là các doanh nghiệp cạnh tranh

Luật mẫu về cạnh tranh qui định:

Cấm các thỏa thuận sau đây giữa các đối thủ hoặc đối thủ tiềm năng, bất kể các thỏa thuận tồn tại ở dạng văn bản hoặc thỏa thuận miệng, chính thức hoặc phi chính thức:

  • Thỏa thuận ấn định giá hoặc các điều khoản về bán khác, bao gồm cả trong thương mại quốc tế.

Thứ hai: giữa các bên phải tồn tại thỏa thuận thống nhất hành động.

Thỏa thuận thống nhất hành động trong các thỏa thuận HCCT nói chung và thỏa thuận ấ định giá nói riêng không nhất thiết phải cấu thành nên hợp đồng. Theo Luật mẫu về cạnh tranh, thì thỏa thuận này bất kể hình thức là văn bản hay lời nói, chính thức hay phi chính thức.

Trong vụ BMW Belgium v Commission of the European Communities tòa án tuyên bố rằng việc ký tên và gửi trả lại một bản sao của một tài liệu, mặc dù nó không phải là văn kiện hợp đồng, nhưng nó vẫn đủ cơ sở để xác định có tồn tại một thỏa thuận giữa các bên. Cụ thể:

GSK là một công ty thuộc Vương quốc Anh, thuộc tập đoàn GlaxoSmithKline, một trong những nhà sản xuất dược phẩm chính trên thế giới. GW là một công ty Tây Ban Nha, hoạt động trong lĩnh vực phát triển, sản xuất và quảng bá thuốc ở Tây Ban Nha.

Trong lá thư đề ngày 6 tháng 3 năm 1998, GW đã thông báo đến Ủy ban một tài liệu với tựa là “Các điều kiện chung về bán các dược phẩm chuyên biệt thuộc [GW] và các công ty con áp dụng với các nhà bán buôn được uỷ quyền” (Thỏa thuận). Thỏa thuận được áp dụng đối với 82 loại thuốc được giao cho các nhà bán buôn được thành lập ở Tây Ban Nha mà GW có quan hệ thương mại nhưng không thuộc bất kỳ mạng lưới phân phối nào. Những người bán buôn có thể bán lại thuốc cho các bệnh viện Tây Ban Nha hoặc các hiệu thuốc Tây Ban Nha, nơi cung cấp cho bệnh nhân khi xuất trình một toa thuốc. Họ cũng có thể bán lại chúng tại các quốc gia thành viên khác thông qua thương mại song song, mục đích là khai thác sự chênh lệch giá cả. 82 loại thuốc này bao gồm 8 loại thuốc được GSK mô tả như là ứng cử viên chính cho thương mại song song, được áp dụng chủ yếu cho hai thị trường Tây Ban Nha và Vương quốc Anh.

Đối với 82 loại thuốc đó, khoản 4 của Thỏa thuận quy định hai mức giá khác nhau và được ghi như sau:

  • Theo các quy định của tiểu mục 1 (khoản 1) và 2 của Điều 100 Luật 25/1990 ngày 20 tháng 12 năm 1990 về các sản phẩm dược, giá các sản phẩm dược phẩm của [GW] và các công ty con của nó sẽ không vượt quá giá tối đa do cơ quan y tế Tây Ban Nha thiết lập khi có hai yếu tố cho phép áp dụng các quy định pháp luật nói trên, cụ thể là:
  • Rằng các sản phẩm dược phẩm nói trên được tài trợ bởi các quỹ của Quỹ An sinh xã hội Tây Ban Nha hoặc các quỹ công cộng của Tây Ban Nha,
  • Rằng các sản phẩm dược phẩm thu được sau đó được bán ở cấp quốc gia, tức là thông qua các hiệu thuốc hoặc bệnh viện Tây Ban Nha.
  • Trong trường hợp không tồn tại một trong hai yếu tố trên (tức là trong mọi trường hợp pháp luật Tây Ban Nha cho phép các phòng thí nghiệm tự định giá cho sản phẩm dược của họ), [GW] và các công ty con sẽ ấn định giá của dược phẩm của họ theo các tiêu chí kinh tế thực tế, khách quan và không phân biệt và hoàn toàn không phân biệt điểm đến của sản phẩm do kho mua hàng xác định.

Đặc biệt, [GW] và các công ty con sẽ áp dụng cho các sản phẩm dược phẩm của họ mức giá , dựa trên các cuộc điều tra kinh tế nội bộ của họ, ban đầu được đề xuất với các cơ quan y tế Tây Ban Nha và cập nhật một cách khách quan, tính đến sự gia tăng chi phí sống theo các quy định của tiểu mục 1 (khoản 1) và 2 của Điều 100 của [Luật 25/1990] và các luật pháp trước đây của Tây Ban Nha liên quan đến việc định giá thuốc'.

Theo thư đề ngày 6/3/1998, GW đã gửi thỏa thuận tới 89 nhà bán buôn được thành lập ở Tây Ban Nha, trong đó 75 nhà bán buôn, chiếm hơn 90% tổng doanh thu của GW tại Tây Ban Nha năm 1998, sau đó ký thỏa thuận. Thỏa thuận có hiệu lực từ ngày 9 tháng 3 năm 1998.

Liên quan đến khía cạnh thỏa thuận không thể không nhắc đến một hiện tượng trong thị trường độc quyền nhóm. Theo đó thị trường độc quyền nhóm hiểu đơn giản là thị trường chỉ tồn tại một số lượng ít các doanh nghiệp, trong đó sự thay đổi hành vi của bất kì doanh nghiệp nào cũng có thể tác động đến các doanh nghiệp còn lại trong ngành Khi một doanh nghiệp trong thị trường này, đặc biệt khi đó là doanh nghiệp dẫn đầu hoặc là doanh nghiệp có chi phí sản xuất thấp nhất, tăng giá các doanh nghiệp còn lại có thể lựa chọn phản ứng lại bằng cách giữ giá hoặc tăng giá theo. Ngay cả trong trường hợp các doanh nghiệp còn lại tăng giá, thì đó là phản ứng kinh doanh bình thường của doanh nghiệp. Cho nên, yếu tố tồn tại thỏa thuận hành động là một yếu tố quan trọng để phân định sự khác nhau giữa hành vi thỏa thuận HCCT (là một hành vi trái luật) với việc phản ứng của các doanh nghiệp trước sự thay đổi trong hành vi kinh doanh của đối thủ trong thị trường độc quyền nhóm.

Thứ ba: nội dung thỏa thuận liên quan đến giá của hàng hóa dịch vụ.

Các hình thức thỏa thuận ấn định giá rất đa dạng. Hình thức đơn giản nhất là các bên thỏa thuận về mức giá được áp dụng đối với một số hoặc tất cả các khách hàng. Tuy vậy, theo khuyến nghị của WB và OECD thì ngoài dạng thỏa thuận ấn định một mức giá cố định, thì trên thực tế các quốc gia trong quá trình xây dựng luật cạnh tranh cũng nên cân nhắc xếp các hành vi sau đây vào nhóm hành vi thỏa thuận ấn định giá:

  • Các thỏa thuận về việc tăng giá
  • Các thỏa thuận về công thức tính giá
  • Các thỏa thuận duy trì một tỷ lệ cố định giá cạnh tranh của các sản phẩm không xác định được
  • Các thỏa thuận không giảm giá hoặc thiết lập một sự giảm giá mang tính đồng nhất
  • Các thỏa thuận về các điều khoản tín dụng được áp dụng đối với khách hàng
  • Các thỏa thuận loại bỏ các các hành vi chào bán ở những mức giá thấp trên thị trường nhằm làm giảm nguồn cung và giữ giá cao
  • Các thỏa thuận không giảm giá nếu chưa thông báo cho các thành viên khác
  • Các thỏa thuận tuân thủ theo các mức giá đã công bố.

Thứ tư: Mục đích của thỏa thuận ấn định giá nhằm mục đích gia tăng lợi nhuận

Bản chất bóc lột của hành vi thỏa thuận ấn định giá theo WB và OECD đó là “nếu khách hàng không có lựa chọn khác để thay thế sản phẩm đang bị thỏa thuận ấn định giá và cũng không dễ dàng để cắt giảm nhu cầu tiêu dùng thì mức giá sẽ gia tăng rất cao. Ở mức tối thiểu nhất, thỏa thuận ấn định giá sẽ thiết lập mức giá trên mức của những nhà sản xuất kém hiệu quả nhất trên thị trường”.

Thỏa thuận ấn định giá có thể được tiến hành như 1 thỏa thuận độc lập hoặc có thể là một phần của một thỏa thuận thông đồng giữa các doanh nghiệp điều chỉnh hầu hết các hoạt động kinh doanh của các thành viên của thỏa thuận, ví dụ như thông đồng trong đấu thầu, phân chia thị trường và khách hàng, hạn ngạch sản xuất và bán hàng.

Đánh giá của bạn:

Mời các bạn tham gia vào group Diễn đàn Doanh nghiệp để thảo luận và cập nhật tin tức.

Bạn đang đọc bài viết Hành vi thỏa thuận ấn định giá tại chuyên mục DIỄN ĐÀN PHÁP LUẬT của Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác: email toasoan@dddn.com.vn, hotline: 0985698786,
Bình luận
Bạn còn /500 ký tự
Xếp theo: Thời gian | Số người thích
SELECT id,type,category_id,title,description,alias,image,related_layout,publish_day FROM cms_post WHERE `status` = 1 AND publish_day <= 1711722141 AND in_feed = 1 AND top_home <> 1 AND status = 1 AND publish_day <= 1711722141 ORDER BY publish_day DESC, id DESC LIMIT 0,11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10