Hãy chú ý đến Georgia, tạm "quên" Nhà trắng!

Theo FB HOANG ANH TUAN• 07/11/2020 11:20

Trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chiến thắng đang nghiêng về ứng cử viên Biden, nhưng vẫn còn nhiều bất ngờ có thể xảy ra.

Một chính Đảng sẽ làm được nhiều và có "nhiều thành tích" nhất sau bầu cử Tổng thống Mỹ, tức ứng cử viên Tổng thống có thể thực hiện được khá nhiều "lời hứa" khi tranh cử nếu như đảng đó nắm được cả ba thiết chế quyền lực quan trọng bậc nhất của nước Mỹ là: Nhà trắng, Thượng viện và Hạ viện.

Chiến thắng đang nghiêng về ứng cử viên Biden

Bất thường chưa được giải đáp

Cán cân phiếu Đại cử tri (ĐCT) giành chức Tổng thống Mỹ hiện đang nghiêng theo hướng có lợi cho cựu Phó Tổng thống Biden. Nếu thắng các bang chiến địa, chênh lệch phiếu ĐCT của Biden sẽ rất lớn, có thể lên tới ít nhất 306 so với 232 của Trump (số phiếu cần thiết để thắng cử là 270).

Tuy số phiếu ĐCT chênh lệch lớn, nhưng thực tế thắng lợi của Biden khá sít sao tại khoảng 8 bang chiến địa. Thông thường, sau khi có kết quả bỏ phiếu, bên thua cuộc sẽ thừa nhận bên thắng cuộc và chúc mừng thì như vậy chiến thắng sẽ trọn vẹn: Bên thắng cuộc yên tâm ngồi trong Nhà trắng, bên thua cuộc cũng tâm phục khẩu phục.

Nhưng sở dĩ bên được coi là "thua cuộc", tức Trump và đảng Cộng hòa, chưa thừa nhận thất bại lúc này là do họ thấy nhiều "vấn đề bất thường" chưa được giải đáp:

Một là, trong hầu hết các cuộc bầu cử trước, thắng/thua sít sao thường chỉ diễn ra ở cùng lắm là hai bang. Và trong một bang thì tranh chấp cũng chỉ ở 1-2 hạt (như hạt Palm Beach, Florida năm 2000).

Bầu cử năm nay chưa từng có tiền lệ là tới 8 bang "dao động" có kết quả sát nút như vậy.

Hai là, họ phát hiện thấy có lỗi cả phần mềm và người ở những hạt, những bang vào những thời điểm quyết định và tại những nơi tập trung đông cử tri Dân chủ như ở Detroit, Philadelphia, Atlanta..., nhờ đó "lợi thế" nghiêng hẳn về bên đảng Dân chủ.

Lý tưởng nhất là Biden và phe Dân chủ tin tưởng thực sự vào chiến thắng của mình, thì đây là lúc tốt nhất chứng tỏ sự trong sạch, "xắn tay" cùng đảng Cộng hòa, cùng các địa phương để xem xét các nơi mà đảng Cộng hòa còn "lăn tăn", vạch ra cái sai để chứng tỏ phe Cộng hòa tố cáo láo!

Ba là, phe Cộng hòa cũng trưng ra bằng chứng ở nhiều điểm kiểm phiếu có tính quyết định ở Detroit (Michigan), hoặc Philadelphia (Pennsylvania)... nơi Ban kiểm phiếu do đảng Dân chủ kiểm soát đã dùng ván gỗ che kín cửa kính nơi kiểm phiếu hoặc không cho những người quan sát của bên Cộng hòa vào quan sát ở cự ly gần để xem các phiếu được kiểm và đếm ra sao?.

Các tình huống có thể xảy ra

Theo lẽ thông thường, bầu cử không chỉ là câu chuyện chỉ trưng ra kết quả thắng/thua, mà còn là câu chuyện minh bạch, là quá trình đi đến chiến thắng ra sao?. Tiến trình này càng minh bạch thì sự "uẩn ức" của người thua sẽ không còn nặng nề và tiến trình hòa giải sẽ diễn ra mau chóng.

Các lỗi xảy ra do chủ quan và khách quan trọng quá trình bầu cử ở một nước lớn và rộng như Mỹ là điều khó tránh. Những lỗi này thường xảy ra ở mức thấp nhất nếu người dân đi bỏ phiếu trực tiếp. Tuy nhiên, COVID-19 lại gây ra những hệ lụy khiến điều này không thể thực hiện được.

Chắc chắn, sau bầu cử này, nước Mỹ sẽ có cuộc tổng rà soát lại mình để "bịt lại" lỗ hổng này, như họ đã từng làm là yêu cầu phải đếm phiếu bằng máy trên toàn quốc sau khi xảy ra lỗi do đếm bằng tay trong tranh chấp bầu cử giữa Al Gore và Bush tại Florida cách đây 20 năm.

Trong khi đó, chiến lược đấu lại về mặt pháp lý của Trump với Biden hiện khó như “leo lên trời” (mặc dù về lý thuyết thì cửa đấu vẫn còn) vì 3 lý do:

Thứ nhất, "thua" tại một hai bang thì còn cửa đấu pháp lý tương đối rộng, nhưng khi "thua" quá nhiều mà kiện hết cả một loạt bang này thì trông khá "chướng mắt".

Thứ hai, một số tiểu bang quy định Tòa án Tối cao của bang chỉ chấp nhận thụ lý đơn kiện nếu chênh lệch về phiếu giữa hai ứng cử viên từ 0,1 - 0,5%. Một số tiểu bang mà Trump đang nộp đơn kiện thì số phiếu chênh lệch lại lớn hơn 0,5% - đủ lớn để vượt qua quy định yêu cầu kiểm phiếu lại.

Đến đây lại có hai tình huống khác:

(i) Liệu Tòa án Tối cao cấp bang có chấp nhận thụ lý đơn kiện không phải do chênh lệch về số phiếu, mà do kiện về quy trình hay không?

(ii) Nhóm pháp lý của Trump có đệ đơn kiện thẳng lên Tòa án Tối cao liên bang, bỏ qua Tòa án Tối cao cấp bang hay không? Và nếu Trump và phe Cộng hòa làm điều đó thì Tòa án Tối cao liên bang có chấp nhận thụ lý đơn kiện không?

Thứ ba, khả năng thắng kiện sẽ là bao nhiêu phần trăm? Cái này, Trump, nhóm pháp lý, các chiến lược gia và lãnh đạo Đảng Cộng hòa đang phải đau đầu tính kỹ vì nếu tính sai, thì khi vụ kiện càng kéo dài họ không chỉ mất rất nhiều tiền, mà còn mất đi sự ủng hộ của các cử tri ruột và dân chúng.

Nhưng nếu họ không làm gì thì 70 triệu cử tri đã bỏ phiếu cho Trump cho rằng ông ta đã "bỏ rơi" họ, đã hèn nhát "đầu hàng" quá sớm khi cơ hội lội ngược dòng qua con đường pháp lý vẫn còn. Và nếu xử lý không khéo có thể các cử tri này sẽ quay lưng lại với Đảng Cộng Hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ tới năm 2022.

Như vậy, khả năng Biden trở thành Tổng thống so với Trump tạm tính là 2:1. Trump ở cửa dưới, nhưng về lý thuyết cũng như trên thực tế chưa hoàn toàn hết hy vọng.

Khả năng Biden trở thành Tổng thống Mỹ so với Trump tạm tính là 2:1

Thêm kịch bản kịch tính

Theo quy định của Hiến pháp Mỹ, cơ quan lập pháp ở từng tiểu bang (gồm cả Thượng và Hạ viện) sẽ là thiết chế duy nhất chọn lựa các Đại cử tri để bầu chọn Tổng thống. Năm nay, ngày đó được ấn định là 14/12/2020.

Trong lịch sử nước Mỹ gần 250 năm qua, việc các cơ quan lập pháp của từng tiểu bang ra nghị quyết chọn các Đại cử tri là một việc chỉ có tính hình thức, tức chỉ "xác nhận" kết quả bầu cử trong bang bằng việc "thông qua" danh sách các Đại cử tri được đảng thắng cuộc tại tiểu bang đề cử.

Nhưng nếu như đảng Cộng hòa và Tổng thống Trump quyết tâm theo kiện đến cùng, không thừa nhận kết quả bầu cử và nếu Tòa án chưa thụ lý xong vụ kiện vào ngày các Đại cử tri họp để "bỏ phiếu" (một việc trước đây hoàn toàn có tính hình thức) vào 14/12 thì lại xảy ra tình huống mới.

Đó là các cơ quan lập pháp ở các tiểu bang "dao động" và có tranh chấp cao không thông qua danh sách Đại cử tri do đảng Dân chủ "duyệt", mà đưa ra một danh sách Đại cử tri riêng của đảng Cộng hòa!

Và như thế, trong ngày 14/12 tới, Biden sẽ không hội tụ đủ số phiếu Đại cử tri cần thiết để trở thành Tổng thống Mỹ.

Về lý thuyết, phe Cộng hòa hoàn toàn có thể làm được điều này. Sau cuộc bầu cử 3/11 vừa rồi, phe Cộng hòa chiếm đa số số ở cả Thượng viện và Hạ viện các tiểu bang quan trọng hiện đang có tranh chấp là Michigan, Pennsylvania, Wisconsin, Georgia và Arizona. Họ có thể lập luận rằng, các sai sót xảy ra trong cuộc bầu cử 3/11 vừa qua xảy ra trên diện rộng, ảnh hưởng đến kết quả bầu cử. Do đó kết quả bầu cử tại những bang này là vô hiệu. Và đó là lý do để họ họ đưa ra danh sách Đại cử tri riêng. Cách để khắc phục là bầu cử lại hoặc Tòa án Tối cao phải phán thụ lý và ra phán quyết về vụ việc!

Đấy là nói về mặt lý thuyết thì còn khả năng như vậy. Nhưng có thực hiện được không và thực hiện ra sao trên thực tế thì còn còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác.

Nhưng như trên đã nói, cuộc bầu cử năm nay là cuộc bầu cử hết sức bất thường. Nhiều thứ lần đầu tiên xảy ra. Vậy tại sao không nghĩ có thêm một kịch bản này?