>>>Luật Phát triển công nghiệp: Tạo cú hích để ngành chế biến, chế tạo phát triển

Phụ thuộc nhiều vào FDI

Trong những tháng qua, trong sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế, ngành công nghiệp đã có bước phát triển vượt bậc. Tính chung 9 tháng năm 2022, giá trị tăng thêm ngành công nghiệp tăng 9,63% so với cùng kỳ năm trước; trong đó các ngành công nghiệp trọng điểm ghi nhận tăng trưởng vượt bậc như công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,69%, đóng góp 2,74 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành công nghiệp trong nước còn một số hạn chế. Chia sẻ tại cuộc toạ đàm về chính sách xây dựng ngành công nghiệp tự chủ mới được tổ chức, ông Ngô Khải Hoàn - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) nhìn nhận, ngành công nghiệp trong nước phát triển mất cân đối. Trong đó, công nghiệp nặng - ngành cơ bản tạo ra nền tảng vật chất cho nền kinh tế, là động lực quan trọng nhất thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhưng chiếm tỷ trọng thấp trong cơ cấu kinh tế.

Bên cạnh đó, sự phụ thuộc quá nhiều vào các doanh nghiệp FDI là vấn đề quan tâm. Hiện, tác nhân chính tạo ra chuyển dịch cơ cấu và giá trị trong công nghiệp Việt Nam không phải là doanh nghiệp trong nước mà lại là các doanh nghiệp FDI. Khối doanh nghiệp này đang giữ vai trò chính trong xuất khẩu và tăng trưởng của Việt Nam.

Trong khi đó, do mối liên kết với doanh nghiệp FDI còn lỏng lẻo nên doanh nghiệp trong nước chưa tham gia sâu vào chuỗi cung ứng; không tạo ra tác động lan tỏa giữa khu vực FDI và khu vực kinh tế trong nước.

Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Ngô Khải Hoàn cho biết thêm: sản xuất trong nước còn phụ thuộc phần lớn vào linh phụ kiện, nguyên vật liệu nhập khẩu nên các ngành công nghiệp nội địa có giá trị gia tăng của thấp lại dễ bị tổn thương trước những thay đổi bên ngoài. Trong cơ cấu giá trị gia tăng các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, giá trị gia tăng từ các yếu tố bên ngoài vẫn chiếm tỷ lệ lớn.

Hỗ trợ xây dựng “sếu đầu đàn” mang tính chất dẫn dắt

Ông Ngô Khải Hoàn cho biết: chúng ta đã có những chiến lược, chính sách phát triển công nghiệp nhưng vẫn chưa phát triển như mong muốn. Cho đến khi nào, những vấn đề tồn tại của ngành công nghiệp chưa được giải quyết thì chừng đó năng lực cạnh tranh của Việt Nam khó được cải thiện. Việt Nam cũng khó hiện thực mục tiêu trở thành nước công nghiệp.

Do đó, theo ông Ngô Khải Hoàn, Bộ Công Thương đang tham gia xây dựng nhiều chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước về công nghiệp hóa và phát triển công nghiệp. Trong đó, quan trọng nhất là tham gia xây dựng Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; nghiên cứu xây dựng Luật Phát triển công nghiệp.

Các chính sách lớn về phát triển công nghiệp hướng tới một số định hướng quan trọng như  xác định rõ tầm quan trọng của phát triển công nghiệp trong quá trình hiện đại hóa đất nước, từ đó tập trung các nguồn lực của quốc gia để phát triển công nghiệp, lấy công nghiệp làm đòn bẩy kéo theo sự phát triển của các ngành kinh tế khác; xác định rõ các tiêu chí về công nghiệp hoá làm căn cứ xây dựng mục tiêu cụ thể và lộ trình cho giai đoạn tới.

Đặc biệt, các chính sách phát triển công nghiệp có trọng tâm hướng vào thành phần kinh tế ngoài quốc doanh, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghiệp lớn tiềm năng và hệ thống doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 98% số lượng doanh nghiệp trong nước. Tập trung các nguồn lực để thúc đẩy hình thành các tập đoàn công nghiệp tư nhân lớn, đóng vai trò dẫn dắt hệ thống doanh nghiệp công nghiệp nội địa và vươn ra thị trường khu vực.

Về việc xây dựng Luật Phát triển công nghiệp, lãnh đạo Cục Công nghiệp cho biết, Chính phủ hiện đã thông qua Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật; Bộ Công Thương đang tiến hành tiếp thu, giải trình ý kiến các cơ quan của Quốc hội để tiếp tục hoàn thiện Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Phát triển công nghiệp, báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật giai đoạn 2023 - 2024.