Hồ tiêu - thời vàng son bao giờ trở lại? (Kỳ cuối) : Cần một quy hoạch bền vững

Nhìn lại Quyết định 681/QĐ-UBND ngày 7 tháng 10 năm 2010 của UBND tỉnh Gia Lai quy hoạch trồng trọt gắn với công nghiệp chế biến thì mục tiêu đến 2015 toàn tỉnh có 6000 ha tiêu, trong đó tiêu kinh doanh 5.341 ha, sản lượng ước là 28.600 tấn, năng suất đạt 4,7 tấn/ha. Đến năm 2020 ổn định diện tích 6.000 ha, nâng cao năng suất đạt 4,8 tấn/ha, sản lượng đạt 31.950 tấn. - Với sản lượng dự kiến như trên, đến năm 2015 xây dựng thêm 02 nhà máy chế biến tiêu sạch với công suất 5000 tấn tiêu sạch trên năm.

Tuy nhiên giá tiêu năm 2015 lên đến đỉnh ở mức giá 220 ngàn đồng /1kg khiến cho người nông dân ồ ạt phát triển cây tiêu không tuân thủ quy hoạch của ngành chức năng. Tính tới năm 2017, diện tích hồ tiêu của Gia Lai là 18.000 ha, xếp sau Đắk Nông 30.000 ha và Đak Lak 25.000 ha. Đến nay, theo kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021-2025 thì diện tích hồ tiêu của tỉnh đưa về 13.673 ha, năng suất 37,6 tạ/ha, sản lượng 47.260 tấn. Những địa bàn phát triển cây tiêu chủ yếu là ở huyện Chư Sê, Chư Pưh, Chư Prông, Đăk Đoa, Chư Păh, Ia Grai, Mang Yang.

Như vậy, sau thời kỳ phát triển nóng thì đến nay diện tích hồ tiêu đã giảm khoảng 5 ngàn ha. Là người đứng đầu Hội nông dân tỉnh Gia Lai, ông Nguyễn Minh Trưởng – Chủ tịch Hội nông dân tỉnh khuyến cáo “nông dân cần tuyệt đối không sản xuất ngoài quy hoạch, không trồng những vùng đất không phù hợp theo khuyến cáo của các ngành.”

Đây cũng là ý kiến của nhiều chuyên gia trong các Hợp tác xã nông nghiệp, hiệp hội hồ tiêu. Đồng thuận về vấn đề trên, ông Hoàng Phước Bính - Phó Chủ tịch thường trực, Tổng thư ký Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê  thông tin 5 tháng đầu năm năm 2021, Việt Nam đã xuất khẩu được trên 121 ngàn tấn, so với cùng kỳ năm 2020 lượng xuất khẩu giảm 17,1%. Đầu tháng 4 năm 2020 thì giá tiêu đã chạm đáy 34 ngàn/kg kề từ lúc tiêu lập đỉnh về giá. Sau 5 tháng leo thang, cho đến hôm nay giá tiêu đã trên dưới 80.000 VND/kg, đây là mức giá bắt đầu có lợi cho người nông dân.

"Vì thế có thể xác định rằng niên vụ 2020 – 2021 là năm bắt đầu một chu kỳ lên giá mới. Tuy nhiên không thể chạy theo giá mà phát triển ồ ạt như lúc trước mà người nông dân nên tỉnh táo, phát triển thận trọng theo quy học đã được ngành chức năng khuyến cáo", ông Bính nói.

Để giúp nông dân thắng lợi trong trồng cây tiêu, ông Bính – Phó Chủ tịch thường trực, Tổng thư ký Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê nói chia sẻ: Riêng đối với việc sản xuất hồ tiêu của từng hộ gia đình thì cần có đủ 2 điều kiện cơ bản là: Kiến thức về trồng hồ tiêu và nắm bắt thị trường kịp thời của ngành hàng hồ tiêu và khả năng đầu tư, chăm sóc hồ tiêu để trồng mới vườn tiêu cũng như tiếp tục chăm sóc vườn tiêu hiện có.

"Các chủ vườn cần nắm vững các yêu cầu cụ thể như sau: Một là không tái canh trên vườn tiêu cũ đã chết, hai là chọn đất phù hợp với sự phát triển của cây hồ tiêu, ba là chọn giống tốt, bốn là nên trồng xen canh hơn là trồng thuần, năm là nên trồng tiêu trên cây trụ sống, sáu là nên đắp mô ở gốc không nên tạo bồn, bảy là nên để cỏ trong vườn tiêu, không nên làm sạch cỏ, tám là sử dụng công nghệ tưới phun mưa tại gốc hoặc tưới nhỏ giọt, chín là chăm bón vườn tiêu theo hướng hữu cơ sinh học để vườn tiêu phát triển bền vững và ít bị sâu bệnh hại.”, vị này nhấn mạnh

Sát cánh với người nông dân, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Gia Lai cũng khuyến cáo người dân nên chọn giống tiêu bản địa như tiêu Vĩnh Linh, tiêu Lộc Ninh cho vườn cây được phát triển đảm bảo.