HỘI NGHỊ VĂN HÓA TOÀN QUỐC: Định vị vai trò của văn hóa!

>> HỘI NGHỊ VĂN HÓA TOÀN QUỐC: Biến đổi, thăng trầm tạo bản sắc văn hoá, hồn cốt dân tộc

Sáng 24/11/2021 vừa qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng theo hình thức trực tuyến tại Hà Nội.

Tham dự hội nghị có khoảng 600 đại biểu là lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà quản lý văn hóa, trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu với hơn 150 tham luận, được kết nối trực tuyến từ Hà Nội đến các điểm cầu ở 63 tỉnh, thành trong cả nước.

Đây được coi như “Hội nghị Diên hồng” của ngành văn hóa. Là diễn đàn để lắng nghe và là dịp cổ vũ, động viên các các nhà văn hóa, trí thức, văn nghệ sĩ tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất trong ý chí, hành động; liên kết các lực lượng làm công tác văn hóa, văn nghệ trong và ngoài nước tạo thành một mặt trận đồng lòng, dốc sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Theo đó, vẫn còn không ít những băn khoăn, trăn trở của những người làm văn hoá trước các hiện tượng lệch chuẩn, biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống. Hiệu quả hoạt động của hệ thống thiết chế văn hoá chưa đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống, khó áp dụng, vận dụng trong thực tiễn…

Tư duy quản lý văn hóa chưa theo kịp sự phát triển của xã hội, các cơ quan quản lý vẫn còn ôm đồm, bị sa đà vào các hoạt động cụ thể, các công việc sự vụ, phong trào mà chưa thực sự phát huy được đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước để phát huy vai trò của xã hội, của cộng đồng, doanh nghiệp và các hiệp hội nghề nghiệp..v..v.

Tuy nhiên, nói vậy không có nghĩa là phủ nhận thành công của ngành văn hóa. Thực tế minh chứng, sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đã có chuyển biến tích cực, đạt kết quả quan trọng. Và bản thân văn hóa đã tự định vị cho mình trong tiến trình phát triển của dân tộc.

Bởi vì, ai cũng nhận thấy tư duy lý luận về văn hóa có bước phát triển; nhận thức về văn hóa của các cấp, các ngành và toàn dân được nâng lên. Đời sống văn hóa của nhân dân ngày càng phong phú, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc được phát huy, nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới được hình thành.

>> HỘI NGHỊ VĂN HÓA TOÀN QUỐC: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội

Văn hóa đã góp phần quan trọng nâng cao dân trí, dân chủ hóa đời sống xã hội, nâng cao tính năng động sáng tạo, tự chủ và tính tích cực xã hội của con người, hình thành các nhân tố mới, giá trị mới của con người Việt Nam..v..v.

Vì lẽ đó, không phải ngẫu nhiên mà Đại hội XIII của Đảng, khát vọng và tầm nhìn của Đảng và nhân dân Việt Nam trong thời đại mới đã được xác định rõ với mục tiêu cụ thể: Đến năm 2025, là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước (nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), trở thành nước phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Để đạt được những mục tiêu quan trọng này, Đại hội XIII của Đảng xác định: “Động lực và nguồn lực phát triển quan trọng của đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.

Đồng thời chỉ rõ việc “Lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam làm nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững”; “Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại”.

>> HỘI NGHỊ VĂN HÓA TOÀN QUỐC: Văn hóa Việt Nam phát huy cao độ khi đất nước gặp khó khăn

Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng nói rằng: “Khi nhiệm vụ xây dựng văn hoá trở thành thường trực, nền tảng văn hoá được hình thành tự nhiên, tự nguyện trong mỗi cộng đồng, trong mỗi người thì khả năng chọn lọc cái tinh tế, tốt đẹp, định vị bản thân, giá trị, bản sắc dân tộc gắn với khát vọng hội nhập, cống hiến sẽ trở thành lá chắn mềm loại trừ cái phản cảm, phi văn hóa… ‘Hoa thơm sẽ lấn át cỏ dại’ đó chính là biểu hiện thuyết phục nhất sức mạnh nội sinh của văn hóa”.

Vấn đề ở chỗ, khi đã khẳng định “Văn hóa là sức mạnh nội sinh của sự phát triển” thì cần nhận thức sâu sắc rằng: Để trở thành sức mạnh nội sinh văn hóa phải ở “bên trong” và là một yếu tố - nội dung mang tính bản chất của kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường sinh thái.

Khi chưa nhận thức rõ văn hóa là một trong những nền tảng cốt lõi, cơ bản, mang tính bản chất của sự phát triển của cả kinh tế, chính trị và xã hội, thì trên thực tế chưa xác định đúng vị trí và vai trò của Văn hóa. Và khi đó văn hóa chưa thể đóng vai trò là sức mạnh nội sinh của sự phát triển.

Phải làm sao để việc lan toả những giá trị văn hoá, truyền thống tốt đẹp của dân tộc không phải là việc chỉ của ngành văn hoá mà rất cần sự chung tay, vào cuộc của các bộ, ngành, chính quyền địa phương, toàn xã hội và từng người dân.

Chính vì vậy, sẽ không quá khi nói thành công của Hội nghị sẽ góp phần định vị lại vai trò của ngành văn hóa. Trở thành một động lực khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại.