Làm gì để kiểm soát lạm phát năm 2019?

Năm 2018 là năm thứ 3 thành công trong kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%.

Năm 2018 là năm thứ 3 thành công trong kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4% (3,54%). Trong bối cảnh có biến động rất lớn về tỷ giá, căng thẳng thương mại, biến động giá thịt lợn cũng như việc điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh, giáo dục, nhưng công tác điều hành giá đã nhịp nhàng, kiềm chế được lạm phát.

“Công tác điều hành giá năm 2018 đã thành công khi vừa kiểm soát được lạm phát vừa đưa giá dịch vụ công theo cơ chế thị trường”. - Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhận định tại cuộc họp Ban chỉ đạo điều hành giá mới đây.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt ra mục tiêu lạm phát năm 2019, theo đó, ông yêu cầu cho các bộ, ngành, địa phương điều hành chỉ số giá tiêu dùng trong khoảng 3,3- 3,9%, bảo đảm thực hiện đúng yêu cầu Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ là kiểm soát chỉ số này dưới 4%.

Phó Thủ tướng lưu ý công tác điều hành giá đối với một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu như giá điện, xăng dầu… theo nguyên tắc phải công khai, minh bạch với các kịch bản giá phù hợp.

Trong quý I/2019, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần bình ổn cung cầu hàng hoá, tuyệt đối không để thiếu hàng sốt giá, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng thiên tai, bão lũ.

Bình luận về vấn đề này, PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho rằng, năm 2018 đã nối tiếp thành công với những nền tảng tích cực của năm 2017 thì năm 2019 sẽ tiếp tục khả quan từ những gì đã làm được của năm 2018, đặc biệt là GDP tăng trưởng với con số ấn tượng 7,08%.

Tuy nhiên, ông Long cho rằng, không được chủ quan với tình hình kinh tế, lạm phát bởi những con số ấy không thể làm mờ đi nguy cơ tụt hậu. Thực tế, GDP bình quân đầu người năm 2018 đạt khoảng 2.587 USD, tăng 198 USD so với năm 2017, nhưng còn ở mức thấp so với các nước trong khu vực. Kinh tế Việt Nam vẫn phải nỗ lực nhiều để vươn lên tầm cao mới.

"Nếu không đồng thời cải cách và phát triển, chúng ta lập tức sẽ bị tụt hậu". - ông Ngô Trí Long khẳng định.

Thực tế cho thấy, kết quả xếp hạng của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2018, chỉ số năng lực cạnh tranh 4.0 của Việt Nam giảm 4 bậc (từ 74 xuống 77). Quan trọng hơn là 7/12 trụ cột giảm điểm. So sánh trong ASEAN, Việt Nam đứng sau hầu hết các nước, chỉ trên Lào và Campuchia.

Năm 2018 cũng chỉ có Việt Nam, Lào, Campuchia giảm bậc trong khi các nước ASEAN khác đều tăng bậc, nhất là Philippines tăng 12 bậc. Như vậy, năng lực cạnh tranh 4.0 của Việt Nam tụt lại đằng sau các nước ASEAN.

Bên cạnh đó, năm 2019, giá cả thị trường trong nước dự báo sẽ chịu nhiều tác động từ không ít các yếu tố. Trong đó, đáng chú ý là dịch bệnh đối với vật nuôi luôn có nguy cơ xảy ra, gây ảnh hưởng tới nguồn cung và giá cả các mặt hàng thực phẩm.

Thời tiết, khí hậu cũng có khả năng ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất nông nghiệp và nguồn cung nông sản trên thị trường.

Hoặc, từ ngày 1/1/2019 sẽ tăng lương tối thiểu vùng từ 2.920.000 đồng lên 4.180.000 đồng/tháng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động…

Hay dịch vụ công năm 2019 tiếp tục được điều chỉnh theo lộ trình tăng giá giai đoạn 2016-2020 nên được dự báo sẽ góp phần vào lạm phát tổng thể, tác động trễ tới diễn biến chỉ số giá tiêu dùng.

“Dựa vào những nhân tố nêu trên, lạm phát dự báo sẽ tiếp tục ở mức thấp, khoảng 4% trong các năm 2019, 2020. Căn cứ vào các yếu tố vĩ mô, tình hình chính trị, kinh tế trong nước và quốc tế, dự báo của các cơ quan chức năng như Tổng cục Thống kê, Bộ Tài chính… chỉ số CPI năm 2019 đều ở mức dưới 4%”. – ông Long đưa ra nhận định.

Theo ông Long, để lạm phát dừng ở mức 4%, cần phải có những giải pháp đồng bộ trên cơ sở những phân tích, dự báo được thực hiện chủ động của các bộ, ngành.

Cụ thể, đối với Bộ Tài Chính, theo ông Long, Bộ này cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát năm 2019 một cách thận trọng, linh hoạt và chủ động; tiếp tục theo dõi sát diễn biến giá cả các mặt hàng thiết yếu để kịp thời đề xuất các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu nhằm bình ổn giá cả thị trường, nhất là trong thời điểm lễ, tết hoặc các thời điểm xảy ra thiên tai, bão lũ.

Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ yếu tố hình thành giá đối với mặt hàng bình ổn giá, mặt hàng thuộc danh mục kê khai giá, hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá hoặc được mua sắm từ nguồn ngân sách Nhà nước…

Đối với việc thực hiện lộ trình theo cơ chế thị trường một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu, theo ông Long, Bộ Tài chính cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, Tổng cục Thống kê để tính toán mức độ và thời điểm điều chỉnh phù hợp nhằm kiểm soát mặt bằng giá chung, hạn chế tác động đến sản xuất, tiêu dùng và đời sống người dân.

"Điều chỉnh giá dịch vụ công cần theo lộ trình phù hợp, tránh gây ra những tác động bất lợi đến chỉ số giá tiêu dùng. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về giá, đẩy nhanh hoàn thiện các định mức kinh tế - kỹ thuật làm cơ sở xác định giá dịch vụ theo lộ trình tính đúng, tính đủ chi phí thực hiện dịch vụ vào giá…" - ông Long nói.

Việc đổi mới thể chế rất quan trọng trong kiểm soát lạm phát. Chính vì vậy, ông Long cho rằng cần phải tập trung rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa, nhất là những ngành, lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao, xây dựng, phát triển đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin, vì thời đại 4.0 tác động rất mạnh mẽ đến sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế.