Làng nghề bánh lá Hà Lai "bắt kịp" thị trường, thu hút lao động

Hà Lai Không chỉ là vùng đất của những giá trị lịch sử, văn hóa. Hà Lai còn được biết đến với nhiều món ăn đặc sản mang đậm sắc thái của một vùng quê xứ Thanh. Trong đó, tiêu biểu nhất là món bánh lá thứ bánh giản dị, đơn sơ, nhưng mang đặc trưng phong vị của nền văn hóa lúa nước ngàn năm. Đây là loại bánh truyền thống không thể thiếu trong những dịp lễ tết, cưới hỏi, thờ cúng ông bà tổ tiên, ngày hội làng và các sự kiện của người dân nơi đây.

Vừa qua, sản phẩm bánh lá Hà Lai vịnh dự được Hội đồng OCOP tỉnh Thanh Hóa chấm điểm và xếp hạng sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh. Đây là một bước ngoặc ghi nhận công sức gìn giữ truyền nghề, thu hút lao động nông thôn tại địa phương của nhiều người dân Hà Lai.

Với vùng đất chiêm trũng Hà Lai, khí hậu đặc biệt và nguồn nước tưới mát lành đã ưu ái cho người dân nơi đây trồng được nhiều thứ gạo thơm ngon nổi tiếng. Để rồi, qua bàn tay sáng tạo, khéo léo của các bà, các mẹ, đã tạo nên chiếc bánh lá Hà Lai đậm đà dư vị. Hương vị của bánh là tổng hòa hương vị của những sản vật, nguyên liệu, gần gũi, mộc mạc thân quen.

Trước đây, cũng bởi cuộc sống nghèo khó, món bánh lá Hà Lai thường chỉ được làm trong dịp lễ, tết, giỗ chạp… Ngày nay, khi đời sống của người dân đã đủ đầy, bánh lá dần trở thành món ngon thường nhật. Theo những chuyến xe Nam- Bắc, theo gói quà gửi khách phương xa, theo lòng nhớ thương của những người con xa xứ, danh tiếng của chiếc bánh lá Hà Lai đã bắt đầu được người dân khắp nơi trong và ngoài tỉnh biết tới.

Trao đổi với chị Trịnh Thị Hà, tổ trưởng tổ sản xuất bánh lá của HTX dịch vụ nông nghiệp Hà Lai cho biết, quy trình kĩ thuật làm “Bánh Lá”, ngày nay, dù đã được cải tiến, nhưng vẫn giữ gần như nguyên vẹn bí quyết truyền thống của những người dân nơi đây. Để có chiếc bánh ngon, gạo là nguyên liệu có vai trò quyết định. Có nhiều loại gạo tẻ có thể làm Bánh Lá, nhưng thứ gạo tạo nên hương vị bánh đặc trưng đối với người Hà Lai là gạo Xi 23. Gạo được chọn lọc kỹ lưỡng sau mỗi vụ thu hoạch, đem bảo quản riêng. Trước khi chế biến được ngâm trong nước lạnh từ 2 đến 3 giờ đồng hồ, rồi đem xay thành bột, sao cho thật nhuyễn mịn, sau đó được đặt lên bếp lửa nhỏ, khuấy đều tay cho đến khi đặc, dẻo, quyện vào đôi đũa cả. Đây là khâu rất quan trọng, chỉ cần có chút sơ xuất nhỏ trong khâu sơ chế bột, có thể khiến chiếc bánh làm ra không còn ngon nữa. Kĩ thuật ngâm gạo và “dáo bột” là bí quyết rất riêng, làm nên hương vị đặc trưng của bánh lá Hà Lai hoàn toàn khác biệt và không thể lẫn với bánh của các địa phương khác…

Bột làm xong, sẽ chuyển sang công đoạn làm nhân bánh. Thịt ba chỉ thật tươi ngon, băm nhuyễn, rồi tẩm ướp cùng hành khô và nhiều gia vị khác, sao cho  dậy mùi… Sau khi, công đoạn chuẩn bị bột và nhân đã xong, được các người thợ đem gói bánh bằng lá dong tươi. Bánh được gói theo kiểu gấp nếp lá, bẻ gập hai đầu. Cách gói này tạo nên chiếc bánh gọn gàng, chắc chắn, lại rất đẹp mắt.

Trước đây, bánh lá Hà Lai thường được luộc trên bếp than, bếp củi truyền thống… Ngày nay, bánh được đồ trong tủ hấp vừa có thể sản xuất số lượng lớn, vừa giúp bánh thơm ngon và thời gian bảo quản được lâu hơn, lại đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Bánh ngon nhất là thưởng thức khi còn nóng hổi và chấm với nước mắm truyền thống.

Được biết, trên địa bàn xã Hà Lai có khoảng 8 cơ sở hộ gia đình xản xuất. Tại cơ sở sản xuất của chị Trịnh Thị Hà, mỗi tháng cơ sở sản xuất khoảng 30.000 chiếc bánh, với giá bán từ 3.000 – 5.500 đồng/chiếc bánh. Bánh được sản xuất theo đơn đặt hàng, và có thể phục vụ theo nhu cầu của khách nên giá thành cũng giao động là vì vậy.

Ông Nguyễn Văn Tuyên, Chủ tịch UBND xã Hà Lai cho biết, hiện nay, bánh lá Hà Lai được sản xuất với quy mô lớn, theo quy trình nghiêm ngặt do Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Hà Lai quản lý, đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm. Sản phẩm đang dần vươn ra xa hơn, trở thành món ẩm thực quen thuộc, tất cả cũng khẳng định thương hiệu và chất lượng với người tiêu dùng khắp muôn phương. Nghề làm bánh truyền thống đang ngày càng phát triển, thu hút được rất nhiều lao động tại địa phương, nhất là các mẹ, chị em phụ nữ. Chính vì vậy góp phần không nhỏ trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân Hà Lai.