Loay hoay nhà ở xã hội

Dự án NƠXH Bamboo Garden của CEO Group ở huyện Quốc Oai (Hà Nội) sau 20 lần mở bán mới cơ bản hết hàng trong khi giá nhà chỉ từ 600 triệu đồng/căn.

Các dự án gặp khó

Dự án NƠXH tại ô đất 5.B2, xã Đông Hội, huyện Đông Anh do Công ty TNHH Thăng Long làm chủ đầu tư cũng cùng cảnh ngộ. Với tổng số 504 căn hộ, sau 7 lần mở bán chủ đầu tư mới bán được 228 căn. Hay Dự án NƠXH AZ Thăng Long tại huyện Hoài Đức do Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long làm chủ đầu tư với tổng số 1.496 căn, sau 11 lần mở bán, đến nay chủ đầu tư mới bán được 475 căn.

Ông Bùi Viết Sơn - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long cho biết, nguyên nhân khiến dự án của ông vẫn ế sau gần chục năm chủ yếu do nguồn vốn ưu đãi không có. "Phân khúc NƠXH còn gặp nhiều khó khăn vì chủ đầu tư và khách hàng đều không được vay".

Thay vì “mua đứt bán đoạn” như hiện nay, Việt Nam có thể sử dụng hình thức cho thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội với mức giá hợp lý.

Còn thực tế, một nguyên nhân không hề nhỏ dẫn đến tình trạng trên là do giá NƠXH đang quá cao, vượt quá thu nhập của một bộ phận người thu nhập thấp. Đơn cử, theo khảo sát của phóng viên DĐDN, giá nhà ở xã hội tại Đại Mỗ (Nam Từ Liêm) hiện có giá theo phê duyệt tạm tính của chủ đầu tư: Trung bình khoảng 19,5 triệu đồng/m2 (chưa bao gồm kinh phí bảo trì), trong khi các dự án khá giá cũng dao động từ 15 – 18 triệu đồng/m2. Trong khi trước đây, khi nhà ở xã hội được vay gói 30.000 tỷ đồng, NƠXH không vượt quá mức giá 15 triệu đồng/m2.

Lời giải cho bài toán đặt ra

Theo kết quả kiểm toán chương trình NƠXH vừa được Kiểm toán nhà nước công bố, tại Hà Nội, trong giai đoạn 2016 – 2020, dự kiến có 15 dự án NƠXH được xây dựng, hoàn thành nhưng đến nay chưa có dự án nào hoàn thành. Trong đó, 2/15 dự án chưa triển khai xây dựng; 7/15 dự án chưa có chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc chấp thuận dự án đầu tư; 2/15 dự án dừng triển khai; 3/15 dự án đã được chấp thuận chuyển mục tiêu đầu tư sang nhà ở thương mại.

Thống kê của Bộ Xây dựng, tính đến tháng 1/2020 trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 207 dự án NƠXH, quy mô xây dựng khoảng hơn 85.810 căn, đang triển khai 220 dự án với quy mô xây dựng khoảng 179.640 căn.
Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Học viện Tài Chính, những chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp tham gia phát triển dự án NƠXH chưa hấp dẫn; Vị trí của dự án chưa đảm bảo hạ tầng; Sự hỗ trợ về vốn, tín dụng cho cả chủ đầu tư và người mua nhà chưa đủ...

Để sớm giải quyết căn cơ bài toán phát triển NƠXH, ông Thịnh đưa ra một số giải pháp:
Đầu tiên, cần phải thay đổi cách thức lập thiết kế, quy hoạch các khu vực xây dựng NƠXH vừa đảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và có cơ sở hạ tầng tương xứng nhau.

Thứ hai, các chính sách của nhà nước phải đủ để đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp nhận xây dựng các chung cư giá rẻ, NƠXH. Cần thay đổi cách tư duy, thiết kế chính sách về xây dựng chung cư giá rẻ hoặc NƠXH kèm với chính sách hỗ trợ tài chính.

Thứ ba, cần có quy định cụ thể hơn, gắn chặt quyền lợi, nghĩa vụ của những người liên quan, cụ thể, tỉ mỉ, buộc thực thi đúng, giám sát công khai, minh bạch từ xét duyệt dự án và đối tượng được mua NƠXH... Tiến tới có thể áp dụng các giải pháp số hóa để đảm bảo công khai, minh bạch các hoạt động xây dựng NƠXH.