Logic vận động của khủng hoảng

VUCA không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn để lại vết thương tinh thần khó chữa lành bằng y học. Đó là tâm trạng bi quan, mất phương hướng của nhà đầu tư, sắc đỏ ám ảnh của chứng khoán, bất động sản, việc làm, thu nhập. Theo thống kê, cứ sau một đợt khủng hoảng kinh tế, hội chứng tinh thần tại các xã hội công nghiệp đỉnh cao lại tăng vọt.

Khi thế giới vật chất trở nên “sắc sắc không không” con người cần điểm tựa tinh thần để vượt qua - chúng ta không mong đợi gì ở thế giới siêu nhiên - mà chính là nhận thức được quy luật vận động của vũ trụ để khỏi lạc trôi. Guồng quay thế giới đang vào cua với tốc độ cao, tần suất dày, nếu coi quá trình này là một cung đường hữu hạn thì chúng ta đang ở giai đoạn nước rút, chuẩn bị kết thúc chu kỳ cũ mở ra chu kỳ mới. Kéo theo đó nhiều thứ bị đào thải, loại bỏ thay thế bằng cái mới tiến bộ hơn, hoàn thiện hơn. Những gì không hợp lý sẽ không thể tồn tại.

Mọi thay đổi đang diễn ra mà khuynh hướng chủ đạo hiện nay là đổ vỡ - điều đó không hoàn toàn là thảm họa. Ví dụ cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay tuy đánh sụp nền kinh tế thế giới nhưng mặt tích cực của nó là thúc đẩy con người tìm giải pháp “xanh” bền vững. Lộ trình tương lai chính là năng lượng tái tạo, giảm phát thải.

Hoặc, cơn co giật của lĩnh vực bất động sản không hề dẫn đến sự tuyệt diệt, chúng đang sắp xếp lại hệ giá trị, mà trong đó sự điều chỉnh của chính sách vĩ mô đóng vai trò là ngoại động lực giúp chu kỳ diễn tiến nhanh hơn, để chúng ta sớm nhìn thấy cái mới. Lát cắt nhỏ về những cái chết của doanh nghiệp bất động sản không phản ánh toàn bộ hệ thống của ngành này. Nói cách khác bất động sản vẫn tồn tại và phát triển trên tầng nấc mới.

Đó là gì? Là giá trị thặng dư được chia sẻ, phân phối đồng đều hơn, triệt tiêu nguyên nhân gây khủng hoảng, nuôi dưỡng nhân tố tích cực đại diện cho chu kỳ phát triển mới.

>> Nguy cơ khủng hoảng tài chính từ làn sóng nợ lần thứ 4

>> Khủng hoảng lương thực và năng lượng "sâu sắc" hơn ở nền kinh tế đang phát triển

>> Khủng hoảng kinh tế và bóng dáng tư bản tài chính

Muốn thực sự hiểu được sự vật cần phải nhìn bao quát và nghiên cứu tất cả các mặt, các mối liên hệ và “quan hệ gián tiếp” của sự vật đó. Lenin cho rằng: “Phép biện chứng đòi hỏi người ta phải chú ý đến tất cả các mặt của mối quan hệ trong sự phát triển cụ thể của những mối quan hệ đó”.

Cũng như vậy, bản thân các cuộc chiến tranh đúng bản chất giúp “tiêu hóa” mâu thuẫn cơ bản, một số lực lượng phi tiến bộ bị loại bỏ. Nhờ đó các thiết chế đa phương mới có cơ hội chỉnh sửa cấu trúc, duy trì hòa bình. Đây mới là xu hướng chủ đạo của sự vật hiện tượng.

Trên đây là quan điểm đã được minh chứng của triết học duy vật biện chứng. Nhận thức được quy luật giúp con người tĩnh tâm vui sống, an nhiên tự tại trước VUCA; đồng thời làm mới mình để tiếp tục đóng vai trò là mắt xích được thừa nhận trong hệ thống mới - ấy là căn cốt của sự phát triển.