[eMagazine] Năm 2020 - Những “đại án” kinh tế nào đã xét xử?

Theo đó, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội và Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội đã mở các phiên toà sơ thẩm, phúc thẩm xét xử nhiều đại án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp thuộc diện theo dõi của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, trong đó, không ít cán bộ chủ chốt, nguyên là lãnh đạo cấp cao vi phạm đã phải đối diện với các mức án thích đáng, tương xứng với tính chất, mức độ mà họ đã gây ra, nhận được sự đồng tình, ủng hộ của cả người dân và dư luận xã hội.

Ngày 27/4/2020, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên y án chung thân đối với bị cáo Nguyễn Bắc Son - nguyên bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông trong thương vụ MobiFone mua 95% cổ phần AVG.

Theo HĐXX cấp phúc thẩm, vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của các bị cáo gây thiệt hại thuộc sở hữu nhà nước hơn 6.000 tỉ đồng, làm chậm tiến độ cổ phần hóa MobiFone, ảnh hưởng niềm tin của nhân dân. Một số bị cáo nhận số tiền hối lộ rất lớn "xưa nay chưa từng có" nên cần có hình phạt nghiêm khắc để đảm bảo tính răn đe.

Bị cáo Nguyễn Bắc Son với tư cách bộ trưởng là người trực tiếp thành lập, đánh giá dự án, định hướng cho MobiFone mua cổ phần AVG, đồng ý bản ghi nhớ, ký quyết định thành lập tổ thẩm định, thống nhất giá mua 95% cổ phần là hơn 8.900 tỉ đồng, thương vụ phải được triển khai ngay trong năm 2015.

Ngày 27/4/2020, trong vụ án vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại OceanBank, ông Hà Văn Thắm - cựu Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Đại Dương - OceanBank bị TAND TP. Hà Nội tuyên phạt thêm 10 năm tù và đây cũng là vụ án thứ 3 mà ông Hà Văn Thắm phải hầu tòa.

Trong vụ án này, ông Hà Văn Thắm đã chỉ đạo cấp dưới chi trái quy định số tiền 1.576 tỉ đồng lãi suất ngoài hợp đồng tiền gửi cho khách hàng là các doanh nghiệp. Sau thời gian thực hiện tạm ứng chi lãi ngoài cho khách hàng gửi tiền với số tiền lớn, không còn nguồn tiền để hoàn ứng, ông Hà Văn Thắm chỉ đạo ấp dưới ký kết, hạch toán, thanh toán 44 hợp đồng khống với 19 đối tác có tổng giá trị hơn 133,8 tỉ đồng.

Việc làm của ông Hà Văn Thắm và đồng phạm đã gây thiệt hại cho OceanBank số tiền hơn 100 tỉ đồng, trong hai phiên toà trước đó, ông Hà Văn Thắm đã bị tuyên phạt tù chung thân.

Ngày 26/10/2020, TAND TP. Hà Nội mở phiên toà hình sự sơ thẩm xét xử vụ án: Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty cổ phần Chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Trung Dũng.

Hai người có chức vụ cao nhất trong vụ án này “dính chàm” là ông Trần Lục Lang - nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV đã bị tuyên phạt 8 năm tù; ông Đoàn Ánh Sáng – nguyên  Phó Tổng Giám đốc BIDV bị tuyên phạt 6 năm 6 tháng tù cùng về tội danh “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”.

Theo bản án sơ thẩm, từ năm 2011- 2016, do áp lực từ cấp trên là ông Trần Bắc Hà - nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV (đã chết), ông Trần Lục Lang và ông Đoàn Ánh Sáng cùng các bị cáo khác đã cho Công ty cổ phần Chăn nuôi Bình Hà (Công ty “sân sau” của ông Trần Bắc Hà) và Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Trung Dũng vay tiền trái quy định của ngành ngân hàng, gây thất thoát số tiền gần 1.700 tỉ đồng.

Trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà giữ vai trò chính nhưng do ông Trần Bắc Hà đã chết nên cơ quan tố tụng không xem xét trách nhiệm, trong số 12 bị cáo còn lại, cơ quan tố tụng xác định, vai trò của ông Trần Lục Lang và ông Đoàn Ánh Sáng cao hơn những bị cáo khác nên Hội đồng xét xử đã áp dụng mức hình phạt tương xứng với hành vi phạm tội.

Ngày 10/12/2020, Toà án Quân sự Trung ương tuyên giảm 6 tháng tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” đối với ông Nguyễn Văn Hiến - nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Tư lệnh Quân chủng Hải quân.

Tại phiên toà sơ thẩm, ông Nguyễn Văn Hiến bị tuyên phạt 4 năm tù, bởi Toà án Quân sự Quan chủng Hải quân xác định trong giai đoạn 2006 - 2010, các bị cáo thuộc Quân chủng Hải quân và Công ty Hải Thành (thuộc Quân chủng Hải quân) đã chuyển đổi 3 khu đất quốc phòng ở TP. Hồ Chí Minh sang đất kinh tế trong 49 năm không đúng quy định, sai chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Thời gian này, ông Đinh Ngọc Hệ là Phó Tổng Giám đốc Công ty Thái Sơn (Bộ Quốc phòng) đã thành lập Công ty Yên Khánh (công ty tư nhân của ông Hệ) rồi đề nghị Quân chủng Hải quân cho Công ty Yên Khánh liên doanh với Công ty Hải Thành để xây cao ốc trên khu đất quốc phòng số 7 - 9 đường Tôn Đức Thắng, quận 1, TP. Hồ Chí Minh.

Được đồng ý liên doanh, ông Hệ dù không góp vốn nhưng vẫn chuyển khu đất số 7 - 9 từ sở hữu của Quân chủng Hải quân sang đất liên doanh Công ty Yên Khánh và Công ty Hải Thành.

Sau đó, bị cáo Hệ chỉ đạo nhân viên lấy “sổ đỏ” khu đất này đem đi thế chấp tại Ngân hàng BIDV để các doanh nghiệp riêng của ông Hệ vay tiền, trong vụ án này, ông Nguyễn Văn Hiến được xác định, thiếu trách nhiệm, không kiểm tra sát sao… dẫn tới mất đất.

Ngày 11/12/2020, TAND TP. Hà Nội tuyên án sơ thẩm đối với ông Nguyễn Đức Chung - nguyên chủ tịch UBND TP. Hà Nội 5 năm tù; ông Phạm Quang Dũng - nguyên cán bộ Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, (C03 - Bộ Công an) 4 năm 6 tháng tù; ông Nguyễn Hoàng Trung (lái xe của ông Chung) 24 tháng tù và ông Nguyễn Anh Ngọc (nguyên phó trưởng phòng Thư ký biên tập - Thành viên tổ thư ký ông Chung) 18 tháng tù cùng về tội “Chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước”.

Theo cáo buộc, ông Nguyễn Đức Chung và vợ là bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa là những người có nghĩa vụ liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty Nhật Cường, để nắm thông tin, tài liệu về quá trình điều tra vụ án, ông Chung nhờ Phạm Quang Dũng, người được trưng dụng tham gia hỗ trợ điều tra, lấy thông tin, tài liệu vụ án.

Từ tháng 7/2019 và 6/2020, ông Dũng đã nhiều lần thu thập, chiếm đoạt được tài liệu có liên quan đến vụ án Công ty Nhật Cường. Sau đó, 2 lần ông Dũng chuyển 12 tài liệu của vụ án Công ty Nhật Cường cho ông Nguyễn Đức Chung, 6 tài liệu trong số đó thuộc danh mục bí mật Nhà nước.

Ngày 12/12/2020, TAND TP. Hà Nội tuyên phạt ông Nguyễn Nhật Cảm - nguyên Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội) 10 năm tù với tội danh “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” liên quan đến việc nâng khống giá trang thiết bị phòng chống dịch COVID-19.

Cơ quan tố tụng xác định, với động cơ vụ lợi từ tình hình dịch COVID-19, từ đầu tháng 2/2020, ông Nguyễn Nhật Cảm đã câu kết với các bị cáo đồng phạm thuộc các Công ty tư nhân kinh doanh vật tư y tế để thỏa thuận mua bán các máy, thiết bị y tế thuộc gói thầu số 15 cho CDC Hà Nội, trước khi thực hiện các quy trình, thủ tục chỉ định thầu thông thường đã gian lận, hợp thức thủ tục thẩm định gói thầu số 15 theo đúng giá do CDC Hà Nội yêu cầu.

Sau đó, ông Nguyễn Nhật Cảm chỉ đạo và giao cho các nhân viên dưới quyền thuộc CDC Hà Nội hợp thức hóa toàn bộ quy trình chỉ định thầu thông thường để Công ty MST trúng thầu theo đúng giá thỏa thuận từ trước, gây hậu quả thiệt hại cho Nhà nước số tiền hơn 5,4 tỷ đồng, gây ảnh hưởng xấu trong dư luận xã hội.