Luật Đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt: Tính toán nguồn lực để "nói đi đôi với làm"

Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân: "Ngân sách bỏ ra một đồng để thu lại vài chục, vài trăm đồng, chứ không thể 10 năm sau tính lại thấy đặc khu không thu được gì”!

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đặt câu hỏi về dự án Luật Đơn vị Hành chính kinh tế đặc biệt (HCKTĐB) – được đề nghị tên gọi mới cụ thể hơn là Luật Đơn vị HCKTĐB Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc sáng 16/4.

Kiểm soát nghiêm ngặt lướt sóng, thổi giá

Cụ thể, trong số này, Phú Quốc cần 900 ngàn tỷ đồng, ngân sách bỏ ra 19%; Vân Đồn cần 700 ngàn tỷ, ngân sách bỏ ra 10%... "chúng ta phải tính toán xem nguồn lực như thế nào để nói phải đi đôi với thực hiện?" - ông Hiển đặt câu hỏi.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, các ngành nghề ưu tiên và danh mục ngành nghề ưu tiên trong dự thảo còn chồng chéo, có ngành nghề không phải lợi thế của khu vực đó mà cũng đưa vào. Chẳng hạn, Vân Đồn với vị trí rất gần Trung Quốc, có thể trở thành cửa ngõ giao thương thuận lợi với các nước Đông Bắc Á như Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc)… vậy chính sách phải được thiết kế để tạo ra một thiên đường mua bán và trao đổi hàng hóa tự do; hấp dẫn các loại hình du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, tâm linh, du lịch giải trí, trong đó có casino…

Trong khi khả năng trở thành “Thung lũng Silicon” của Vân Đồn không cao; việc trở thành cảng biển thương mại hay không cũng còn phải tính, vì ngay gần đó còn có Cái Lân, Lạch Huyện…

Về chính sách thuế, ông Hiển đồng tình có nhiều điểm quy định để đảm bảo tính nổi trội, nhưng phải tính kỹ, vì “nếu không cẩn thận thì chúng ta chẳng thu được gì nhiều so với số chúng ta bỏ ra, thậm chí còn có thể tạo ra gánh nặng cho ngân sách nếu sử dụng chính sách miễn, giảm, giãn một cách tràn lan". Ông Hiển cũng yêu cầu quan tâm đặc biệt đến chính sách ưu đãi thuế bất động sản, để tránh biến các đặc khu thành nơi lướt sóng đầu tư.

Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng nhắc nhở chính quyền 3 tỉnh dự kiến xây dựng đặc khu về những dấu hiệu của tình trạng “thổi” giá đất, làm rối ren thị trường. “Phải quản lý tốt, nếu không sẽ rất phức tạp, có khi Luật chưa thông qua mà chúng ta đã mất cán bộ”, bà nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng nhận định, để có dự án đầu tư tốt, có chất lượng vào đặc khu (chứ không phải các nhà đầu tư chung chung) thì cần phải có biện pháp để sàng lọc, nhưng trong dự thảo Luật, tấm “màng lọc” này còn chưa rõ.

Không tạo thêm gánh nặng ngân sách

Một số quy định về quy mô vốn đầu tư để được ưu tiên, theo ông Vũ Hồng Thanh đã lạc hậu trong điều kiện trượt giá. Ngoài ra, có những lĩnh vực ưu tiên hiện đã có nhà đầu tư như cảng hàng không, vậy ưu đãi để thu hút thêm nhà đầu tư có cần thiết không, có “hồi tố” các ưu đãi cho nhà đầu tư đã vào hay không…

Liên quan đến các ưu đãi về đầu tư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị các cơ quan soạn thảo, thẩm tra phải rà soát lại chương 3 của dự thảo để bảo đảm không có những chính sách ưu đãi đối với nhà đầu tư nước ngoài cao hơn nhà đầu tư trong nước.

“Đã là ưu đãi thì doanh nghiệp đầu tư trong nước cũng được như nhà đầu tư nước ngoài không có sự phân biệt”, bà Ngân nêu rõ.

Về đầu tư từ ngân sách cho các đặc khu, tán thành quan điểm của Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển, Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân nhận định: “Chúng ta thành lập 3 đặc khu để thu hút nguồn lực, tạo cơ chế thông thoáng để tạo ra 3 vùng động lực, 3 đầu tàu kinh tế, chứ không phải tạo thêm gánh nặng cho ngân sách. Trong 5 năm, kế hoạch đầu tư công của chúng ta chỉ có 2 triệu tỷ đồng, vậy thì cân đối cho 3 đặc khu là bao nhiêu để có tính khả thi. Ngân sách bỏ ra một đồng để thu lại vài chục, vài trăm đồng, chứ không thể 10 năm sau tính lại thấy đặc khu không thu được gì”!

Chủ tịch Quốc hội cũng nhắc nhở thêm, đặc khu có thể bội chi ngân sách, nhưng phải theo quy định của Luật Đầu tư công, mức bội chi hàng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Quản lý nợ công. Các quy định về hàng hoá tạm nhập tái xuất cũng cần chặt chẽ hơn, tránh trường hợp lợi dụng chủ trương tạm nhập tái xuất để buôn lậu…