Luật sư nói gì về khoản tiền gửi 3,5 triệu đô của Phan Sào Nam?

Theo hồ sơ vụ án, sau khi có tiền hưởng lợi từ việc tổ chức đánh bạc, Phan Sào Nam đã cho một người bạn Quốc tịch Singapore vay 3,5 triệu USD (tương đương gần 80 tỷ đồng). Sau đó số tiền này được chuyển vào tài khoản của Phan Sào Nam tại Ngân hàng Bank Of Singapore.

Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng Việt Nam tiến hành thủ tục tương trợ tư pháp với cơ quan chức năng Singapore để xác minh, thu hồi, nhưng số tiền 3,5 triệu USD không còn trong tài khoản. Hiện cơ quan chức năng vẫn chưa xác định được số tiền này đã được chuyển đi đâu.

Phan Sào Nam tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: Nam Trần.

Điều đáng nói là trong khi số tiền 3,5 triệu USD, tương đương số tiền gần 80 tỷ đồng hưởng lợi bất chính từ hành vi phạm tội “không cánh mà bay” thì Phan Sào Nam lại liên tục được TAND tỉnh Quảng Ninh xét giảm án tù.

Cụ thể, trong thời gian chưa đầy 1 năm, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Quảng Ninh đã hai lần chấp nhận đề nghị giảm án cho Phan Sào Nam. Theo đó, ngày 29/4/2020, TAND tỉnh Quảng Ninh chấp nhận đề nghị của trại giam Quảng Ninh về việc giảm thời hạn chấp hành án phạt tù 19 tháng cho Nam.

Tiếp đó, ngày 04/02/2021, TAND tỉnh Quảng Ninh lần thứ hai chấp nhận đề nghị của trại giam Quảng Ninh, giảm hết thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại (3 tháng 7 ngày) cho Nam. Phạm nhân Phan Sào Nam ra trại ngày 6/02/2021.

Những quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù của TAND tỉnh Quảng Ninh đối với Phan Sào Nam đã vấp phải phản ứng quyết liệt từ VKSND Cấp cao tại Hà Nội.

Hội đồng xét duyệt giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho Phan Sào Nam với tình tiết đặc biệt “Lập công” là không đúng quy định của pháp luật.

Ngay sau đó, hồi trung tuần tháng 4/2021, VKSND Cấp cao tại Hà Nội đã ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù của TAND tỉnh Quảng Ninh, đối với phạm nhân Phan Sào Nam, bị kết án về các tội “tổ chức đánh bạc” và “rửa tiền” ngày 12-3-2019 của TAND cấp cao tại Hà Nội.

Theo Quyết định kháng nghị, Quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù số 587 ngày 29/4/2020 và quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù số 80 ngày 4/2/2021 của TAND tỉnh Quảng Ninh đối với Phan Sào Nam là không đủ điều kiện và không có căn cứ pháp luật. Do đó, VKSND Cấp cao tại Hà Nội đã kháng nghị đề nghị tòa án cùng cấp xử giám đốc thẩm theo hướng hủy 2 quyết định giảm án tù với Phan Sào Nam của TAND tỉnh Quảng Ninh.

Dù kháng nghị của Viện KSND cấp cao từ tháng 4/2021 nhưng đến nay TAND cấp cao tại Hà Nội chưa xem xét bởi nhiều nguyên nhân, trong đó do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp làm ảnh hưởng đến nhiều hoạt động của các cấp tòa.

Vụ án đánh bạc qua mạng liên quan đến Phan Sào Nam từng là vụ án rất nghiêm trọng. Việc một phạm nhân từng giữ vai trò quan trọng trong vụ án được giảm án đến 2 lần đương nhiên sẽ thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Nhiều người đặt nghi vấn về việc có hay không những khuất tất phía sau việc Phan Sào Nam liên tục được giảm án (?).

Dưới góc độ pháp luật, Luật sư Đặng Văn Cường – Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật hình sự (BLHS), mà xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.

Khi đáp ứng các điều kiện về tha tù trước thời hạn, Tòa án quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách. Thời gian thử thách bằng thời gian còn lại của hình phạt tù.Cũng theo luật sư Cường, trình tự, thủ tục tha tù trước thời hạn được quy định đầy đủ tại Điều 368 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.

Hội đồng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện gồm Chánh án và 2 Thẩm phán, do Chánh án làm Chủ tịch Hội đồng. Tại phiên họp, một thành viên của Hội đồng trình bày tóm tắt hồ sơ đề nghị. Kiểm sát viên trình bày quan điểm của Viện kiểm sát về việc đề nghị xét tha tù trước thời hạn có điều kiện của cơ quan đề nghị và việc tuân thủ pháp luật trong việc xét, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện. Đại diện cơ quan đã lập hồ sơ đề nghị có thể trình bày bổ sung để làm rõ việc đề nghị tha tù trước thời hạn. Phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được lập biên bản…

Quy định về việc giảm thời hạn chấp hành án phạt tù được quy định rất rõ tại Thông tư liên tịch số 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 15/5/2013 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, TAND tối cao và VKSND tối cao hướng dẫn thi hành các quy định về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân.

Theo đó, để được xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù được quy định tại Điều 6, phạm nhân phải đáp điều kiện: Đã chấp hành được ít nhất một phần ba thời hạn đối với hình phạt tù từ ba mươi năm trở xuống hoặc mười hai năm đối với tù chung thân; Có nhiều tiến bộ thể hiện ở việc chấp hành tốt nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên… Giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại Điều 8 Thông tư này thì phạm nhân phải “lập công”, phạm nhân đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo.

"Như vậy, theo quy định của pháp luật nêu trên thì "ông trùm" cờ bạc Phan Sào Nam chỉ có thể được tha tù trước thời hạn nếu như đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định" – luật sư Cường nói.

Tuy nhiên, cũng theo quy định tại Điều 368 Bộ luật TTHS thì Viện kiểm sát có quyền kháng nghị đối với quyết định về việc chấp nhận hoặc không chấp nhận đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện, quyết định hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện. Trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết kháng nghị các quyết định quy định tại khoản này được hiện theo quy định tại Chương XXII của Bộ luật TTHS.

Theo luật sư Đặng Văn Cường, với trường hợp của Phan Sào Nam, nếu kháng nghị của Viện kiểm sát được Tòa án chấp nhận, quyết định tha tù trước thời hạn sẽ bị hủy bỏ đồng thời Tòa án sẽ ra quyết định thi hành án và sẽ bắt bị cáo để thi hành án theo nội dung bản án đã tuyên.

“Tuy nhiên, trường hợp TAND cấp cao quyết định chấp nhận kháng nghị để hủy quyết định tha tù thì việc xem xét trách nhiệm của cán bộ qua các khâu là điều cần thiết, mức độ sai phạm đến đâu thì sẽ xem xét xử lý đến đó theo quy định pháp luật. Trường hợp cán bộ, cơ quan, tổ chức vì vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân mà thực hiện hoạt động tố tụng trái pháp luật, ra quyết định, bản án trái pháp luật thì có thể xem xét kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định về các tội danh xâm phạm hoạt động tư pháp. Cần phải điều tra làm rõ có hay không động cơ vụ lợi khi giảm án không đủ điều kiện đối với Phan Sào Nam ?…” - ông Cường nói.