Mỹ "tẩy chay" Olympic Bắc Kinh và nỗi ám ảnh quá khứ

>> Tránh "bẫy nợ" Trung Quốc

Cách đây 13 năm, đúng 8 giờ 8 phút ngày 8/8/2008, Bắc Kinh đốt đuốc cử hành lễ khai mạc hoành tráng chưa từng có của Thế vận hội mùa hè. Mười tám ngày sau, lại là một chương trình bế mạc đồ sộ gây choáng ngợp dưới bàn tay chỉ đạo của “siêu đạo diễn” Trương Nghệ Mưu.

Trung Quốc đã chứng minh cho thế giới thấy năng lực, hình ảnh tươi tắn, hừng hực khí thế của một quốc gia trên đà trỗi dậy, có thể làm bất cứ việc gì ở đẳng cấp toàn cầu. Olympic Bắc Kinh 2008 là màn quảng bá vô giá cho đất nước Trung Quốc, khẳng định vị thế cường quốc thể thao, lần đầu vượt qua Mỹ trên bảng xếp hạng huy chương, qua đó truyền bá sức mạnh “mềm”.

Vài ngày sau khi Olympic Bắc Kinh kết thúc, khi hình ảnh Trung Quốc ngập tràn sức sống thì Lehman Brother, ngân hàng đầu tư lớn nhất Mỹ tuyên bố phá sản với khoản nợ 619 tỷ USD, bắt đầu cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ lan khắp phương Tây.

Như đã biết, khi phương Tây ngụp lặn trong khủng hoảng tài chính thì Bắc Kinh với kho dự trữ ngoại hối khổng lồ đã nổi lên như chiếc “phao cứu sinh”, họ mua các khoản nợ, giải ngân cho vay, cứu trợ khắp thế giới. Cán cân quyền lực chính thức nghiêng về phía Đông bán cầu.

Thời điểm trước khi Olympic Bắc Kinh diễn ra, truyền thông phương Tây đã chĩa mũi dùi vào vấn đề nhân quyền ở Tân Cương, Tây Tạng và phần nào đó là cách huấn luyện vận động viên “có một không hai” tại Trung Quốc, nhằm đạt được những mục đích chính trị.

Năm 2022, Trung Quốc là chủ nhà của Thế vận hội mùa đông, bối cảnh lần này khó khăn không kém bởi ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh COVID-19 và biến chủng Omicron. Bắc Kinh vẫn trung thành với “zero COVID” bất chấp trở ngại kinh tế và sinh hoạt của người dân.

Nếu như Thế vận hội mùa đông diễn ra suôn sẻ, không thể nghi ngờ gì nữa về vai trò tuyệt đối của Trung Quốc với nhiệm vụ “điều hành thế giới” thích nghi và phát triển trong kỷ nguyên COVID. Trong tình hình này, còn gì tốt hơn tổ chức một sự kiện thể thao khổng lồ để củng cố “giá trị Trung Quốc”?

>> Trung Quốc đã bành trướng đến mức nào?

Ngày 6/12, Nhà Trắng cho biết Mỹ sẽ không gửi các quan chức chính quyền đến dự Olympic mùa đông 2022 và Paralympic Bắc Kinh do vấn đề nhân quyền. Hành động này có thể xem là “tẩy chay ngoại giao”. Lý do của Washington là Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng về vấn đề nhân quyền  ở Tân Cương và sẽ tìm kiếm đồng minh để tạo ra “cách tiếp cận chung”.

Trong một phản ứng đầu tiên, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ, ông Liu Pengyu khẳng định quyết định trên của Mỹ sẽ không ảnh hưởng đến việc Trung Quốc tổ chức thành công sự kiện thể thao này.

Xét ở góc độ cạnh tranh chiến lược, Mỹ vẫn tiếp tục dùng lá bài nhân quyền để kìm hãm nỗ lực chứng minh vị thế toàn cầu của Trung Quốc. Thể thao đã “chính trị hóa” mối quan hệ hai nước.

Như một nỗi ám ảnh khôn nguôi về quá khứ cách đây 13 năm, phải chăng Washington lo sợ thêm một lần nữa Bắc Kinh lại hoành tráng và quyến rũ, làm lu mờ vị thế Mỹ - nếu như cường quốc châu Á có thể kiểm soát tốt dịch tễ, tổ chức thành công Thế vận hội mùa đông?

Không kịp nữa rồi! Đòn “tẩy chay” của Mỹ không đủ mạnh để làm khó Trung Quốc. Bởi từ năm 2008 đến nay Trung Quốc đã xây dựng mạng lưới “con nợ”, thương mại, hợp tác chiến lược, phụ thuộc khắp toàn cầu.

Tại thời điểm này, không nhiều nước dám “nói không” với gã khổng lồ châu Á, bên cạnh mối quan hệ thông thường, nền kinh tế, tài chính thế giới đang bên bờ vực khủng hoảng. Xa lánh Bắc Kinh là bước đi dại dột.