Mỹ - Trung đã “thấm đòn” từ chiến tranh thương mại?

Theo Nikkei, hơn 1 tuần trôi qua kể từ khi Mỹ và Trung Quốc chính thức leo thang cuộc chiến thương mại mà chẳng mang lại lợi ích cho bên nào, chẳng bên nào trở thành “người thắng cuộc” trên cả hai thị trường lớn nhất của thế giới. 

"Hòn bấc" ném đi

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp thuế 25% đối với khoảng 34 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc bắt đầu từ ngày 6/7/2018, Trung Quốc ngay lập tức trả đũa bằng cách áp thuế 25% đối với 34 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Trong danh sách những mặt hàng mà Mỹ phải chịu thuế, có ô tô điện của Tesla - một mặt hàng rất được ưa chuộng tại Trung Quốc. Hai ngày sau khi chính sách thuế mới được áp dụng, rất nhiều khách hàng đã tập trung tại đại lý của Tesla ở trung tâm thành phố Thượng Hải.

Theo người quản lý tại đây, một khi lượng xe tồn nhập từ đợt trước được bán hết, họ sẽ tăng giá bán xe. Mẫu xe Model S vốn rất được ưa chuộng dự kiến sẽ bán hết vào cuối tháng này. Sau đó, giá sẽ tăng lên mức 140 nghìn nhân dân tệ, tương đương 20.900USD/chiếc. Nhân viên đại lý bán xe khẳng định nếu khách hàng không mua ngay từ giờ, họ sẽ mất cơ hội mua xe với giá tốt.

Đến thời điểm hiện tại, CEO của Tesla - ông Elon Musk vẫn chưa xây nhà máy lắp ráp sản phẩm ở Thượng Hải. Tất cả xe Tesla bán ở Trung Quốc đều nhập khẩu nguyên chiếc từ Mỹ. Năm 2017, hãng xe Mỹ này đã bán được khoảng 15.000 chiếc xe ở Trung Quốc, thế nhưng khi chính sách thuế quan mới được áp dụng, chắc chắn con số này sẽ bị sụt giảm nghiêm trọng. Thậm chí nhân viên đại lý bán xe của hãng ở Thượng Hải còn lo sợ hãng sẽ cực kỳ khó bán xe được nhập khẩu sau ngày 6/7/2018.

"Hòn chì" ném lại

Cho dù Tổng thống Trump là người khai hỏa cuộc chiến, và Mỹ nhập khẩu khoảng 500 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc trong năm 2017, thế nhưng Trung Quốc lại chỉ nhập 130 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ. 

Nhà sáng lập kiêm CEO của công ty chuyên phân phối tôm hùm Maine Coast, ông Tom Adams, sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc bàng hoàng của ông khi nghe tin Trung Quốc chính thức tăng thuế với hải sản vào ngày 16/6/2018.

Bao lâu nay, nhờ vào nhu cầu tiêu dùng của tầng lớp trung lưu ngày một giàu có ở Trung Quốc, công việc kinh doanh của những công ty như Maine Coast tăng trưởng từ 20% đến 30%/năm. Công ty này vừa mới hoàn thành dự án mở rộng nhà máy với tổng vốn đầu tư 1,5 triệu USD cho đến khi mọi chuyện bất ngờ trở nên khó khăn hơn. 

Một nạn nhân khác của chiến tranh thương mại chính là giới nông dân trồng đậu tương Mỹ. Trung Quốc nhập khẩu ước khoảng 96 triệu tấn đậu tương trong năm ngoái và nhờ vậy, Trung Quốc trở thành nhà nhập khẩu lớn nhất loại hàng hóa này. Tại nội địa, Trung Quốc chỉ sản xuất khoảng 15 triệu tấn đậu tương, vì thế, Trung Quốc rất phụ thuộc vào đậu tương nhập khẩu. 

Mỹ là nguồn cung cấp đậu tương lớn nhất của Trung Quốc, tổng lượng nhập khẩu từ Mỹ chiếm khoảng 34% tổng lượng nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc. Giờ đây, các chính sách thuế đậu tương mới đang khiến cho giá đậu tương Mỹ rớt thê thảm, điều này khiến cho những người nông dân như ông Tim Bardole không khỏi chán nản. Năm 2017, ông đã lỗ 100 nghìn USD và những chính sách thuế mới chỉ dồn ông vào chân tường.

Tại Trung Quốc, rõ ràng có nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang gặp không ít khó khăn để bù đắp lại lượng đậu tương thiếu hụt từ Mỹ. Chính quyền thành phố Changchun ở Đông Bắc Trung Quốc vào cuối tháng 4/2018 đã thông báo về việc sẽ trợ cấp cho những người nông dân trồng đậu tương.

Trung Quốc có thể sẽ mở rộng nhập khẩu đậu tương từ Brazil hay Nga, thế nhưng kể cả các lựa chọn trên cũng không đủ. Cuối cùng, người Trung Quốc cũng sẽ vẫn phải nhập khẩu đậu tương từ Mỹ. 

Theo một nghiên cứu công bố vào tháng 5/2018 bởi Hiệp hội công nghệ tiêu dùng Mỹ và Liên đoàn bán lẻ Mỹ, việc đánh thuế với khoảng 50 tỷ USD hàng Trung Quốc cũng sẽ khiến cho khoảng 134 nghìn người Mỹ mất việc. Một nông dân trồng đậu tương tại bang Iowa - Mỹ nói: “Rõ ràng bảo hộ chẳng tốt cho bất kỳ ai”.