“Nâng đời” trái phiếu doanh nghiệp

Bởi vậy, bài toàn đặt ra hiện nay là cần tìm giải pháp “nâng đời” cho trái phiếu doanh nghiệp, và trái phiếu xanh có thể là lựa chọn mới đối với các doanh nghiệp.

Kẻ ăn không hết

Trên TTCK, tăng trưởng và lợi thế đang thuộc về số ít doanh nghiệp đứng đầu bảng blue-chips hay top Vn30. Các doanh nghiệp này cũng đã và đang là những đơn vị phát hành trái phiếu hiệu quả.

Dẫn đầu về thành công trong phát hành trái phiếu gần nhất phải kể đến Vingroup (HoSE: VIC). Đơn vị này vừa huy động vốn giai đoạn 1 tháng 12/2018 đạt 1.000 tỷ đồng, 100% người mua là nhà đầu tư trong nước. Theo báo cáo của VIC, khoảng 10 triệu trái phiếu kỳ hạn 2 năm đã được phân phối thành công với lãi suất 2 kỳ đầu tiên 10%/năm và 2 kỳ sau 4%/năm có tham chiếu biên độ lãi suất tiền gửi cá nhân tại các ngân hàng lớn.

Sở dĩ VIC phát hành “ngon ơ” trái phiếu, trong khi các doanh nghiệp khác ì ạch, theo đánh giá của giới chuyên môn, là do ngoài uy tín và lãi suất trái phiếu khá hấp dẫn của doanh nghiệp, thì VIC đang là đối tượng đầu tư hấp dẫn của Cty TNHH Chứng khoán kỹ thương (TCBS)- nhà tư vấn, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp “có hạng” trên thị trường. Trong đợt phát hành của VIC, TCBS đã công bố mua 600 tỷ đồng, hơn 1/2 tổng lượng trái phiếu. Được biết, VIC còn 1.000 tỷ đồng trái phiếu dự kiến phát hành đợt 2.

  Để khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh, Nhà nước cần giảm bớt các điều kiện đối với nhà đầu tư không chuyên khi mua trái phiếu phát hành riêng lẻ của các doanh nghiệp. 

Cùng với VIC, “cửa” cho việc phát hành trái phiếu bổ sung vốn cấp 2 của các ngân hàng thời gian qua không hề hẹp. Theo đó, các ngân hàng đã huy động hàng nghìn tỷ đồng để nâng vốn tự có. Đây đều là các ngân hàng lớn như Vietcombank, Vietinbank, BIDV, MBBank, ACB, HDBank…

Người lần không ra

Theo số liệu của Phó Chủ tịch UBCK Nhà nước Phạm Hồng Sơn, quy mô vốn hóa TTCK năm 2018 đạt hơn 3,9 triệu tỷ đồng, tăng 12,7% so với năm 2017, tương đương 79% GDP năm 2017 và 71,6% GDP năm 2018.
Trong khi đó, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp theo đánh giá của giới chuyên môn, vẫn thấp về giá trị và thanh khoản. Năm 2017, huy động vốn trái phiếu doanh nghiệp ước đạt 6,19% GDP. Năm 2018, giá trị huy động vốn bằng trái phiếu doanh nghiệp đã tăng mạnh hơn, đạt 8,57% GDP.

Như vậy, tuy là một trong 2 “mảnh ghép hoàn hảo” của thị trường tài chính, nhưng so với thị trường vốn cổ phần thì thị trường nợ vẫn đang khá ì ạch.

Từ tháng 2/2019, Nghị định 163/2018 về phát hành riêng lẻ được ban hành và chính thức có hiệu lực đã đánh dấu sự thay đổi đáng kể về chính sách đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Nhưng thực tế, ngoại trừ một số các doanh nghiệp lớn đã quen với cửa trái phiếu, hiện vẫn không có nhiều doanh nghiệp nhỏ có điều kiện sử dụng công cụ này.

Lựa chọn mới của doanh nghiệp

Trên trang cá nhân, một lãnh đạo HoSE chia sẻ thông tin về trái phiếu xanh (green bond). Theo vị này, tháng 10/2018, lần đầu tiên trái phiếu xanh xuất hiện khi Seychelles, 1 đảo quốc Châu Phi, chào bán thành công 15 triệu USD trái phiếu để phục vụ cho dự án bảo tồn biển và phát triển nghề cá. Việt Nam sẽ có cơ hội với sản phẩm mới?

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang tác động đến nhiều vùng và nhiều tổ chức quốc tế, định chế tài chính quan tâm đến môi trường, ông Nguyễn Lê Ngọc Hoàn, chuyên gia tài chính cho rằng, trái phiếu xanh có thể góp phần giải tỏa áp lực cho Việt Nam khi nguồn vốn vay ODA đến giai đoạn sẽ rút bớt dần theo lộ trình.

Tuy nhiên, để khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh, Nhà nước cần xem xét khía cạnh ưu đãi, ví dụ giảm bớt các điều kiện đối với nhà đầu tư không chuyên khi tham gia mua trái phiếu phát hành riêng lẻ của doanh nghiệp… Điều đó là rất cần thiết để kích thích loại sản phẩm nợ này trở thành lựa chọn khả dụng.