Ngẫm về chuyện biếu, tặng quà lãnh đạo ngày Tết

Theo thông lệ hàng năm, Ban Bí thư tiếp tục ban hành Chỉ thị 48-CT/TW năm 2020 về việc tổ chức Tết năm 2021. Trong đó, nhấn mạnh việc cấm biếu, tặng quà cho lãnh đạo các cấp dưới mọi hình thức. Nhưng cấm làm sao để cho có hiệu quả thì mới chính là vấn đề được dư luận quan tâm.

Bởi, trên thực tế việc thăm hỏi nhau trong những ngày đầu xuân năm mới đã là tập tục tốt đẹp từ trước đến nay của người Việt Nam ta. Trong những dịp trọng đại, mọi câu chúc sẽ kèm theo quà tặng để mang lại niềm vui, cầu may mắn là chuyện dễ hiểu. Cho nên, việc biếu quà, thăm Tết thực tế không cần thiết phải cấm đoán.

Cái cần được quan tâm ở đây chính là quán triệt quà Tết biến tướng, chuyện nói mãi nhưng vẫn không được giải quyết triệt để. Hỡi rằng, quà Tết hiện nay sao lắm nhiêu khê, chạy theo chức tước, xin – cho,... đủ loại vấn đề hiện hữu ai cũng thấy. Câu nói “làm lụng quanh năm lo 3 ngày Tết” luôn là khối áp lực nặng nề đè lên vai mỗi cán bộ trong dịp cuối năm.

Hơn hết, khi những quy định được đưa ra cần lắm những tác động vào ý thức cán bộ hiện tại, đặc biệt là những người đang có ý định mua sắm quà để biếu, tặng cấp trên. Bên cạnh đó, những quy định cũng phải khiến cho người đứng đầu cơ quan, đối tượng được tặng quà có ý thức cân nhắc, suy nghĩ trước mỗi món quà. Thế nhưng, việc chúng ta quán triệt vẫn chỉ như là “muối bỏ bể”, trên thực tế thì tiêu cực vẫn âm ỉ diễn ra.

Cho nên, cần phải triển khai đồng bộ việc hạn chế tặng quà cấp trên vào đời sống hàng ngày. Đây mới là biện pháp hữu hiệu và có tính khả thi trong việc hạn chế sự biến chất nhất.

Thực tế là con người không nhất thiết việc biếu quà phải được thực hiện vào dịp đầu năm mới. Cho nên việc cấm biếu, tặng quà cấp trên, hay nhận quà dưới mọi hình thức cần phải được thực hiện cương quyết, thường xuyên và liên tục từ trên xuống dưới mới thực sự mang lại hiệu quả.

Đặc biệt, để tiêu cực bị tinh giảm hết mức thì cần phải quản lý được về mặt nhận thức và đạo đức của con người. Cần quán triệt rõ cơ chế xin – cho trong mỗi hệ thống quản lý cơ sở. Đồng thời, để tăng đề kháng trước cám dỗ, thì chính sách lương bổng, thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức cũng phải cải thiện. Việc trả lương cần tương xứng với sự cống hiến, phục vụ người dân.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý cần có những tác động để tạo nên một môi trường khách quan, tránh nhũng nhiễu trong hệ thống cán bộ. Bởi, một khi thủ tục hành chính vẫn cồng kềnh, mập mờ, nặng xin - cho,... thì “sự cố quà tặng” sẽ tiếp tục nảy nở, đây chính là hiện thân của “chất bôi trơn”.

Dư luận luôn đặt nghi vấn trong việc dễ dàng thăng tiến thì phải có “chất xúc tác”, hể hồ sơ mau được duyệt thì phải có “chất bôi trơn”,... không phải là không có cơ sở. Và trong bối cảnh hiện tại vẫn có nhiều sự việc hối lộ, tham nhũng đã và đang được các cơ quan chức năng điều tra. Trong đó tài sản công bị chiếm đoạt không ít, cho nên làm sao nâng cao được tinh thần liêm chính trong bộ máy cán bộ mới là quan trọng.

Dẫu biết rằng việc cấm vẫn có những mặt tích cực, nhưng bề nổi vẫn không là bao nhiêu so với “tảng băng chìm” ấy. Việc cấm là như thế nhưng việc thực hiện chỗ này, chỗ khác chưa nghiêm túc, đồng bộ. Vì vậy việc đưa ra các quy định thực tế không quan trọng bằng làm sao quản lý tốt những cá nhân trong xã hội.

Ngoài ra, cũng không nên có cái nhìn quá tiêu cực về việc tặng quà cho nhau. Không nên nhầm lẫn giữa chuyện biếu, tặng quà Tết giá trị lớn nhằm mục đích “hối lộ trá hình” với việc tặng quà, chúc Tết vì tình cảm trong sáng. Những sự việc nào cũng đều có hai mặt trái và phải, đừng quá cực đoan.

Xét cho cùng ý thức tự giác của cán bộ vẫn là quan trọng nhất bởi nếu đã muốn thì chắc chắn sẽ tìm ra “khe hở” trong công tác quản lý để lọt qua. Và Tết là thời gian cho các hoạt động chào mừng, chứ không phải là cho tham nhũng.