NGUY CƠ LỚN CỦA ĐBSCL: Trữ nước ngọt dưới lòng đất Đồng bằng sông Cửu Long

Diễn đàn Kinh doanh Đồng bằng sông Cửu Long do Cơ quan đại diện ngoại giao Hà Lan tại Việt Nam phối hợp với VCCI Cần Thơ và Hiệp hội Doanh nghiệp Hà Lan tại Việt Nam tổ chức. 

Trong diễn đàn, Hà Lan tiến hành cập nhật chương trình nghị sự Việt Nam - Hà Lan tại ĐBSCL và giới thiệu các giải pháp của Hà Lan để giải quyết những thách thức ở vùng ĐBSCL, đặc biệt khi biến đổi khí hậu khiến nguồn cung cấp nước ở khu vực này gặp nhiều thách thức.

Tại ĐBSCL, vấn đề hạn hán thực sự là một thách thức đối với người nông dân. Theo chia sẻ từ nông dân Trà Vinh, trong những năm gần đây các giếng nước khoan đều bị thiếu hụt nước, không đủ nước canh tác. Ngoài ra nước còn bị nhiễm bẩn, không đủ chất lượng.

Còn theo thông tin từ ông Huỳnh Nghĩa Thọ, Giám đốc Dự án AMD Trà Vinh (dự án thích ứng biến đổi khí hậu) chia sẻ trên truyền thông, thì hiện nay ĐBSCL đang phải đối mặt với thách thức lớn, một là hạn hán hai là xâm nhập mặn. Hạn hán quy mô ngày càng lớn, còn xâm nhập mặn thì ngày càng sâu. Do đó nguồn nước cho nông nghiệp trong những mùa khô hạn là rất khan hiếm, đặc biệt khi người nông dân còn chưa biết trữ nước.

Nhiều giải pháp từ hai phía chính phủ Hà Lan và Việt Nam được đưa ra để giải quyết những vấn đề này. Một trong số đó là dự án Freshwater Availability in Mekong Delta (FAME) do Deltares, một doanh nghiệp Hà Lan, cùng nhiều đơn vị nghiên cứu khác thuộc Hà Lan và Việt Nam đồng triển khai.

Ông Sepehr Eslami, đại diện công ty Deltares, cảnh báo tại Diễn đàn: “Trong 3 thập kỷ tiếp theo, nước mặn sẽ còn xâm nhập ĐBSCL mạnh hơn nữa. Vậy có giải pháp nào để thích ứng với tình trạng này? Một trong những giải pháp hiệu quả là lưu nước ngầm”.

Ý tưởng chính của FAME là xây dựng buồng chứa nước dưới lòng đất, hay còn gọi là hệ thống Lưu trữ và Phục hồi Tầng Ngậm Nước (Aquifer Storage and Recovery - ASR). Theo mô tả, hệ thống sẽ bao gồm các ống nước và máy bơm. Người ta sẽ đào nhiều rãnh dưới lòng đất rồi đặt ống nước vào các rãnh này. Những ống nước được nối với máy bơm. Khi mưa, nước mưa rơi xuống rãnh, chảy theo ống và đi vào tầng ngậm nước. Vào mùa khô, người nông dân sẽ lấy nước từ chính kho chứa này và sử dụng để tưới tiêu ruộng vườn.

Theo chia sẻ của đại diện Deltares, hệ thống ASR đã được thử nghiệm và sử dụng ở Hà Lan cũng như nhiều quốc gia khác như Úc, Israel hay Mỹ. Với cách làm này, nước mưa sẽ không bị trôi ra biển, thay vào đó sẽ được lưu trữ an toàn trong lòng đất để sử dụng trong mùa khô.

Ông Sepehr đánh giá tính hiệu quả của giải pháp: “Vừa có nước ngầm lưu trữ, vừa ngăn được sụt lún do hậu quả của việc người dân đào giếng khoan lấy nước ngầm quá nhiều”.

Ông Sepehr cũng nhấn mạnh, đây là một giải pháp đã được nghiên cứu kỹ về tính khả thi. Đồng bằng Hà Lan có diện tích tương tự và đặc tính cũng khá giống ĐBSCL. Do đó nếu đã được triển khai thành công ở Hà Lan, thì ở Việt Nam cũng có tiềm năng tương tự.

Không chỉ vậy, hệ thống này đủ đơn giản để người nông dân có thể tự vận hành mà không cần biết hoặc sử dụng kỹ thuật công nghệ quá nhiều. Đó chính là một ưu điểm rất lớn của giải pháp này.

Với dự án FAME này cùng sự hợp tác từ chính phủ Việt Nam và Hà Lan, hy vọng tình trạng hạn hán, thiếu nước sẽ sớm được khắc phục để người nông dân không còn khó khăn trong những mùa khô hạn.