THƯ GIÃN CUỐI TUẦN: Nhà toán học đánh bại thế giới cờ bạc

Đó cũng là quan điểm chung của toàn thế giới, được chống lưng bởi thực tế đau thương của bao thế hệ con bạc.

Thế nhưng, Edward O Thorp - Giáo sư toán học huyền thoại – đã phát minh ra phương pháp “đếm bài” giúp một tay chơi nghiệp dư có thể đánh bại các chủ sòng bạc cáo già ở Las Vegas.

Cậu bé thần đồng

Vào giữ thế kỷ trước, tại Mỹ, một cậu bé 6 tuổi theo chân cha bước vào cửa hiệu tạp hóa ở thị trấn nhỏ Crete bang Illinois. Chủ tiệm thấy cậu ta ôm khư khư cuốn sách History of England (Lịch sử Anh quốc) dày cộp tỏ vẻ hoài nghi: “Cháu bé thế thì làm sao đọc được quyển đó?”. Và khi nghe người cha đáp đầy vẻ tự hào: “Nó có thể đấy!”, ông chủ tiệm bèn lên giọng đánh đố: “Nước Anh có bao nhiêu vua, nữ hoàng và họ cai trị những năm nào theo trình tự thời gian?”.

Thằng bé trả lời ngay, mà không nhìn sách: “Alfred Đại đế lên ngôi năm 871, xuống ngôi năm 899; Edward the Elder trị vì năm 899 và kết thúc năm 925”… rồi sau đó là tên tuổi, năm tháng cai trị của 50 vị vua, nữ hoàng nữa và chấm dứt bằng: “Victoria lên ngôi năm 1837, sách không nói đến khi nào thì bà thoái vị!”.

Ông chủ tiệm sợ tái mặt vội lấy cây kem ốc quế tặng cho thằng bé!

Cậu ta là Edward O Thorp - 30 năm sau trở thành Giáo sư toán học huyền thoại - tác giả phương pháp “đếm bài” giúp một tay chơi nghiệp dư có thể đánh bại các chủ sòng bạc cáo già ở Las Vegas, người nổ phát súng mở đầu trong cuộc cách mạng chứng khoán phái sinh trên phố Wall – “Sòng bài” lớn nhất thế giới!

Chính Thorp kể rằng: Khi mới biết nói, cậu đã biết đếm từ 1 đến 1.000, đang học mẫu giáo thì được thầy hiệu trưởng mời lên học lớp 2. Lúc là học sinh trung học, Thorp có chỉ số IQ - 148! (thuộc hạng thiên tài).

Nhờ có thành tích học tập xuất sắc, cậu được Tổng thống Mỹ Harry Truman mời đến gặp mặt tại phòng Bầu dục, Nhà Trắng.

Khi Thorp vào Đại học Berkeley, California, một vị giáo sư hóa học nổi tiếng ở trường đang tiến hành hiệu đính sách giáo khoa của mình và ra giá 10 xu cho một lỗi in với sinh viên nào phát hiện sớm nhất. Thorp tìm ra ngay 10 lỗi và được giáo sư thưởng công 1 USD.

Thấy tin tưởng được, anh nộp tiếp cho giáo sư 75 lỗi khác để được nhận 7,5 USD. Lần này giáo sư nhăn mặt. Khi vài ngày sau, anh mang đến cho ông ta danh sách vài trăm cái lỗi, thì vị giáo sư đáng kính “lặn” mất!

Vì Berkeley không mạnh về toán, vật lý nên Thorp chuyển sang học ở UCLA (Đại học California, Los Angeles)- Đại học cổ xưa thứ nhì trong hệ thống 10 trường của viện đại học California. Sau khi tốt nghiệp xuất sắc, anh ở lại trường để làm tiến sĩ.

Năm 1958, vợ chồng Thorp đến Las Vegas nghỉ Giáng sinh. Một vị giáo sư đồng nghiệp mách anh một “chiêu” đã được 4 nhà toán học nghĩ ra trong thời gian họ tham gia quân ngũ, để “chiến” với Blackjack- trò chơi cờ bạc thông dụng ở các sòng bài thế giới.

Sau gần 2 tiếng đồng hồ xuất “chiêu”, anh gần như bị lột sạch. Cô vợ thất vọng, nhưng Thorp lại rất hứng thú vì phát hiện rằng ngay các tay chơi lão luyện cũng không hiểu được bản chất toán học có trong trò chơi.

Ngày của những con cừu

Về đến Los Angeles, anh cắm đầu vào thư viện của trường đại học. 400 năm trước, lý thuyết xác suất ra đời từ một cuốn sách về các trò chơi may rủi. Và theo thời gian, nó khẳng định rằng không thể có một hệ thống đánh bại trò chơi cờ bạc trong hầu hết các trường hợp. Thế nhưng xưa nay Thorp không chấp nhận bất cứ điều gì được khuyên khi chưa tự mình kiểm nghiệm!

Sử dụng lý thuyết thống kê- xác suất, Thorp đã tìm ra chiến lược đánh bại nhà cái. Thế nhưng để tính toán được khả năng thắng cược dựa vào việc theo dõi các quân bài, Thorp phải giải một khối lượng tính toán khổng lồ. Nếu làm bằng tay phải mất 400 triệu năm! May thay hồi đó ở MIT (Học viện công nghệ

Massachusetts) có một máy tính điện tử IBM704 lớn, đời đầu, công suất mạnh, có thể hoàn tất công trình 1.000 năm tính toán bằng tay trong vòng 10 phút.

Nhờ sự giúp đỡ từ John Selfridge, một nhà toán học đang giữ kỷ lục thế giới về tìm ra số nguyên tố (Số nguyên, dương chỉ chia hết cho 1 và cho chính nó) lớn nhất, Thorp được trình bày lý thuyết “đếm bài” để đánh bại các sòng bạc trong trò chơi Blackjack ở cuộc họp của Hội Toán học Mỹ được tổ chức tại khách sạn Willard cổ kính ở Washington DC. Thành công vang dội! 50 bản tóm tắt bài diễn thuyết bị các khách mời tranh cướp trong một nốt nhạc!

Có một nhà báo đã đưa câu chuyện của Thorp lên tờ Washington Post, khiến cho khoa toán của Đại học MIT bị ngập tràn bởi điện thoại từ khắp nước Mỹ đề nghị chia sẻ thông tin. Nhưng các sòng bạc thì vẫn bình chân như vại. Họ nói: “Khi một con cừu chui vào lò mổ, con cừu có thể giết người bán thịt. Song người ta luôn đặt cược vào người bán thịt”.

Một chủ sòng bài còn thách: Ông sẽ cho ô tô ra sân bay để đón những người mang lý thuyết “đếm bài” đến chơi tại sòng bạc của mình.

Tình thế đưa đẩy đến chỗ buộc lòng Thorp phải chứng minh lý thuyết của anh là đúng ở trên “thực địa” nhờ sự cộng tác của 2 triệu phú vừa mới quen biết. Một người là E. M.

Kimmel, nhân vật nổi tiếng trong thế giới ngầm, ông chủ của đế chế truyền thông và giải trí lớn nhất thế giới Time Warner sau này.

Một ngày tháng 4 lạnh giá, Thorp và 2 nhà triệu phú bay đến thủ phủ cờ bạc Las Vegas với 100.000 USD của 2 người này. Họ đến Reno vào lúc nửa đêm. Thành phố giống một con nhện khổng lồ bằng đèn neon đỏ thẫm giăng tơ khắp nơi. Ở trong sòng bài không có đồng hồ và thường không có cửa sổ. Ngày đầu tiên bằng phương pháp “đếm bài” ở bàn chơi Blackjack, Thorp thắng được 1.000 USD. Ngày thứ hai con số đó là 13.000 USD. Kết thúc 3 ngày ở Las Vegas, các sòng bài đã mất cho Thorp 21.000 USD. Hệ thống “đếm bài” đã chiến thắng trên “thực địa” đúng như lý thuyết.

Thorp về thổ lộ câu chuyện của mình cho các đồng nghiệp ở MIT. Bộ phận truyền thông của trường lập tức khởi động. Một nhà xuất bản học thuật đề nghị anh viết thành sách lấy tên “Công thức của sự giàu có: Một chiến lược chiến thắng Blackjack”.

Tháng 11/1962, cuốn sách ra đời. Mặc dù chỉ có một lượng thông tin hạn chế mới được công khai, song cuốn sách được săn lùng trên khắp nước Mỹ và nhanh chóng trở thành Best Seller của New York Times.

Đọc xong cuốn sách, hàng ngàn người Mỹ trở thành những dân “đếm bài” hành quân về Las Vegas. Nhiều người đã kiếm ăn được từ Blackjack. Giới chủ sòng bài rúng động. Họ khẩn cấp họp bí mật tìm cách ứng phó. Mấy chục năm sau thông tin mới được tiết lộ. Họ đã hét lên: “Cuốn sách chết tiệt này sẽ hủy diệt chúng ta!”. Rồi đám chủ sòng quyết định sẽ phải thay đổi luật chơi! Đồng thời sử dụng công nghệ để ngăn chặn người “đếm bài”: Máy ảnh, máy quay theo dõi qua gương một chiều trên bàn. Ngày nay, tính năng này được tự động hóa, kết hợp với phần mềm nhận dạng khuôn mặt …

Cuộc chiến giữa người “đếm bài” và chủ sòng bài không chỉ kịch tính trên các bàn chơi, mà còn căng thẳng trong phòng tòa án. Bang Nevada cấm cửa người chơi “đếm bài”, nhưng bang New Jersey thì không.