Nhiều hạn chế trong thí điểm sandbox

>>“Thành công của sandbox phụ thuộc vào tư duy của các cơ quan quản lý nhà nước”

Theo ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho đến thời điểm này, Việt Nam vẫn chưa xây dựng được một sandbox theo đúng nghĩa. Điều này gây ra không ít khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời đang chậm hơn so với thế giới và cả Đông Nam Á trong nhiệm vụ thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Trên thế giới, 73 sandbox đã được thông báo thiết lập trong lĩnh vực fintech tính đến tháng 8/2020. Trong khu vực Đông Nam Á, 6 nước đã thiết lập Sandbox gồm: Thái Lan, Singapore, Malaysia, Indonesia, Brunei và Philippines.

Sandbox (khung pháp lý thử nghiệm) là vấn đề nóng đối với cộng đồng fintech, bởi khi chưa có sandbox, nhiều doanh nghiệp hoạt động như P2P lending luôn trong trạng thái thấp thỏm.

Báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh năm 2021 đề cập đến một số thách thức, quan ngại trong việc xây dựng một cơ chế thử nghiệm cũng như mong muốn, kỳ vọng từ cộng đồng doanh nghiệp với cơ chế này.

Các cơ chế thí điểm đã bước đầu có cách tiếp cận tương tự như một sandbox, Tuy vậy, cơ chế thí điểm vẫn có những điểm hạn chế lớn. Các hạn chế này đã cản trở cơ chế thí điểm trở thành một sandbox, và do đó khó có khả năng nhân rộng đáp ứng mục tiêu hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Vì vậy, việc xây dựng một cơ chế sandbox theo đúng nghĩa là rất cần thiết.

“Cần thấy rằng, các sản phẩm, dịch vụ mới ứng dụng công nghệ không phải lúc nào cũng vi phạm các quy định pháp luật, hay bị cấm bởi pháp luật. Đôi khi chỉ là do tính mới nên luật pháp chưa có quy định phù hợp nhằm định dạng sản phẩm, dịch vụ đó. Điều mà doanh nghiệp cần trong trường hợp này là một đầu mối hỗ trợ, cung cấp những giải đáp về pháp lý chính thức cho doanh nghiệp. Việc này sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng triển khai hoạt động, yên tâm kinh doanh và thuận lợi trong việc gọi vốn”, ông Tuấn nói.

>>Dòng chảy pháp luật kinh doanh 2021: Thống nhất cơ chế thử nghiệm sandbox

Đến từ khu vực công, bà Chu Thị Hoa - Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý của Bộ Tư pháp cho biết: Thời gian gần đây, việc ứng xử với vấn đề công nghệ mới dường như rơi vào tình trạng “nói nhiều nhưng làm không được bao nhiêu”.

Trong đó, vấn đề tiền ảo là một ví dụ điển hình. Trong chương trình Chính phủ số ban hành năm 2021, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu các vấn đề về tiền ảo. Nhưng thực ra từ năm 2017, Bộ Tư pháp đã trình Thủ tướng Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý xử lý các vấn đề phát sinh với tài sản ảo và tiền ảo. Trong đó giao NHNN, Bộ Tài chính, Bộ KHĐT thực hiện từng nhiệm vụ cụ thể. Nhưng đến nay chưa có chính sách nào được ban hành.

Theo bà Hoa, sandbox là không gian thử nghiệm, là nơi để cho doanh nghiệp thử sản phẩm mới nhưng cũng là nơi để cơ quan quản lý học để hiểu rõ về nó. Cơ quan Nhà nước phải đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình doanh nghiệp thử nghiệm. Và trong thời gian thử nghiệm, cơ quan quản lý Nhà nước cũng phải hiểu rõ về nó, để sau đó ban hành văn bản điều chỉnh sandbox.

“Tôi rất mong nội dung về sandbox trong báo cáo của VCCI được truyền thông mạnh mẽ để cơ quan quản lý Nhà nước thay đổi cách tiếp cận và Việt Nam có một sandbox đúng nghĩa, một thị trường sử dụng dịch vụ blockchain hay thị trường fintech đúng nghĩa. Hiện mới có đề án gần giống với sandbox chứ chưa hẳn là sandbox, còn trong fintech chưa có sandbox”, bà Hoa nêu.