Nhìn thấy gì từ thất bại của BRT?

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 30/03/2021 07:00

BRT Hà Nội ngốn hết 55 triệu USD tiền vay từ Ngân hàng thế giới, bây giờ trước viễn cảnh tiền mất tật mang!

Xe buýt nhanh Hà Nội chính thức thất bại

Tại một xã nông thôn ở Quảng Trị, để chạy đua với chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới chính quyền đã gấp rút cho mọc lên ngôi chợ khang trang sau khi tốn hết vài tỷ đồng bằng vốn đối ứng theo hình thức nhà nước và nhân dân cùng làm.

Sau 5 năm “xác” chợ đã hoàn thành, địa phương nhiều lần thông báo đấu thầu lô quầy nhưng không một ai mặn mà. Cách đó vài trăm mét, chợ xép tồi tàn rách nát vẫn hoạt động hết công suất, vì không ai muốn rời đi, lý do cuối cùng là phải đóng thêm khoản phí lớn hơn rất nhiều.

Tiểu thương không đồng ý dời đi đồng nghĩa với việc chủ đầu tư là chính quyền xã không huy động đủ số đối tiền ứng còn lại để thanh toán cho chủ đầu tư. Trên tất cả, người ta đã làm cái việc trái ý dân!

Dự án chợ được cho là thất bại, trở thành chủ đề đàm tiếu thị phi tại địa phương. Người dân đặt vấn đề rất vĩ mô: Chợ xây bằng vốn đối ứng nhưng chính quyền đã hỏi ý kiến dân hay chưa? Khâu nghiên cứu đánh giá tiền khả thi sai sót chỗ nào?

Vài tỷ đồng cho một công trình gây chướng tai gai mắt, hóa ra cũng không nhằm nhò gì so với nhiều đại dự án không mang lại bất cứ hiệu quả gì đang trơ gan cùng tuế nguyệt trên khắp đất nước ta.

BRT (xe buýt nhanh) Hà Nội chính thức được thừa nhận thất bại sau 5 năm xây dựng và vận hành. Báo điện tử Vietnamnet sáng ngày 29/3 có bài viết “BRT Hà Nội: Nghìn tỷ vốn vay cho thử nghiệm thất bại” đăng tải mấy kiến như sau:

Một Việt kiều từ Ba Lan: “việc bố trí BRT hoạt động trên tuyến đường có lưu lượng lớn với nhiều nhà cao tầng san sát nhau, trong khi diện tích đường dành cho giao thông quá chật hẹp với nhiều nút giao cắt thì BRT không thể phát huy được hiệu quả”.

Và: Một nữ công dân Hà Nội: “vào giờ cao điểm BRT thường xuyên ùn tắc do phương tiện cá nhân lấn vào đường ưu tiên vốn chỉ dành riêng cho BRT”.

Góc nhìn chuyên gia thì sao? TS giao thông Nguyễn Xuân Thủy chia sẻ: “sở dĩ tuyến BRT Hà Nội không phát huy được hiệu quả là do thành phố đã áp dụng máy móc mô hình từ nước ngoài mà không dựa trên điều kiện giao thông thực tế của thủ đô”.

Xe buýt nhanh ở Botafogo - Colombia

Nếu truy nguyên thất bại này buộc phải lật lại quá khứ, khi ấp ủ BRT liệu những người cầm cân nảy mực lúc đó có giành chút thời gian tham khảo ý kiến cộng đồng? Khâu nghiên cứu tiền khả thi có được tiến hành nghiêm túc?

Tôi thiết nghĩ, mấy ý kiến trên là đủ trả lời câu hỏi vì sao BRT thất bại! Và, thực ra, nội hàm của chúng cũng chẳng phải quá cao siêu để những người quyết thực hiện dự án lúc đó không tài nào nghĩ ra!

Đơn giản thôi, đó là những gì người dân thấy hàng ngày, trải nghiệm từng giờ từng phút nơi không gian họ sinh sống, dân thấy được thì cán bộ chẳng lẽ không biết? - điều này, Bác Hồ gọi là “thực tiễn”, Người nói: “Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng, lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”.

Giá như người ta hạ cố chịu lắng nghe công luận, giá như lúc ấy tiếng nói phản biện, đánh giá được tôn trọng hơn thì có lẽ BRT không trở thành một vết đen trong lịch sử quy hoạch giao thông đô thị Hà Nội.

ĐBQH Dương Trung Quốc được “đặc cách” phát biểu gần 7 phút trong kỳ họp cuối cùng khóa XIII, đó là trăn trở của một người từng có 20 năm tham gia nghị trường, gan ruột của một chính trị gia sắp rời phòng Diên Hồng.

Ông bày tỏ mong muốn: “một ngày không xa, người dân được vào tham quan, quan sát, theo dõi hoạt động của Quốc hội”. Chúng ta thường hay nói “gần dân” nhưng có bao giờ tổng kết lại để cố gắng định lượng đã gần dân đến mức độ nào?

Nỗi đắng cay khi tiền đi vay bị ném qua cửa sổ một cách vô tích sự, “vẽ dự án trong phòng lạnh” thực sự là một vấn nạn làm thất thoát kinh khủng ở nước ta. Liệu bài học nghìn tỷ này có được mổ xẻ một cách thấu đáo?

Nhìn thấy gì từ thất bại của BRT?

BRT

xe buýt nhanh BRT

Hà Nội

giao thông