VASEP kiến nghị tăng cường kiểm soát hoạt động tạm nhập tái xuất tôm Ấn Độ và Ecuador

Trước tình trạng giá tôm thẻ nguyên liệu giảm sâu trong thời gian gần đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị một số giải pháp để phát triển bền vững sản xuất, xuất khẩu tôm Việt Nam. 

Gặp khó tại thị trường chủ lực

Theo VASEP, điều tra từ Hiệp hội này cho thấy Trung Quốc đang chuyển qua mua nhiều hơn tôm Ấn Độ và Ecuador, mà theo đó là loại có cỡ tôm lớn và giá rất rẻ.

Do đó, VASEP kiến nghị Chính phủ có biện pháp tăng cường kiểm soát hoạt động tạm nhập tái xuất tôm Ấn Độ và Ecuador qua cảng Hải Phòng để vào Trung Quốc, nhằm hạn chế tối đa tình trạng gian lận thương mại trong hoạt động này.

Để thực hiện mục tiêu đó, VASEP cho rằng, ngoài việc động viên các doanh nghiệp chế biến tiêu thụ tốt, các đơn vị cung ứng tôm giống, thức ăn, chế phẩm nuôi tôm cần xem xét để giảm giá cho người nuôi.

Đồng thời, đề xuất Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có các chính sách hỗ trợ, nhằm động viên các nhà cung cấp đầu vào có cơ chế mua bán cùng chính sách giá cả phù hợp cho người nuôi, giúp người nuôi vựơt qua các khó khăn hiện nay và ổn định giá thành nuôi tôm trong tương lai. 

Song song với kiến nghị quản lý chặt chẽ tình trạng tạm nhập tái suất, VASEP cũng kiến nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm các hoạt động ngoại giao cấp cao để Hoa Kỳ tháo gỡ nhanh các rào cản thương mại, nhất là việc áp thuế chống bán phá giá tôm. Đây là một trở ngại lớn cho sức cạnh tranh của tôm Việt Nam tại thị trường Hoa Kỳ trong thời gian gần đây. 

Trên thực tế, trung bình mỗi năm Mỹ nhập khẩu khoảng 600.000 tấn tôm phục vụ tiêu dùng, nhưng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam vào thị trường này mới chiếm 10%/năm (khoảng 60.000 tấn), trong khi năng lực xuất khẩu của Việt Nam có thể đạt tới 150.000 tấn.

Tuy nhiên, đầu tháng 3/2018, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã thông báo kết quả sơ bộ thuế chống bán phá giá cho tôm Việt Nam trong giai đoạn xem xét hành chính lần thứ 12 (POR12) từ 1/2/2016- 31/1/2017 lên tới 25,39%. Mức thuế lần này được cho là quá cao so với những lần công bố trước đó và gây khó cho tôm Việt vào thị trường này.

Mặc dù hiện nay đã có Công ty Minh Phú không bị áp thuế và đang chiếm gần 50% lượng tôm Việt Nam xuất khẩu vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, theo VASEP đây vẫn là một trở ngại lớn cho sức cạnh tranh của tôm Việt Nam.

Nuôi tôm cánh đồng mẫu lớn

Theo kế hoạch đề ra của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngành tôm Việt Nam sẽ phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 15%/năm và giữ vị trí kim ngạch xuất khẩu hàng đầu trong ngành thủy sản Việt Nam. 

Trong 4 tháng đầu năm 2018, ngành tôm có tốc độ tăng trưởng khá với kim ngạch xuất khẩu xấp xỉ 1,02 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, trong tháng 5/2018 giá tôm nguyên liệu lại giảm sâu gây tâm lý hoang mang trong người nuôi và có thể ảnh hưởng đến kế hoạch xuất khẩu năm 2018.

Đặc biệt, hiện tôm Việt Nam chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số tôm nhập khẩu vào Mỹ do những rào cản về áp thuế chống bán phá giá trong khi Ấn Độ đang chiếm tới 32% thị phần ở thị trường này, tiếp đó là Thái Lan và Indonesia.

Do vậy, giải pháp đưa ra là các doanh nghiệp cần cải thiện chất lượng và năng lực cạnh tranh để có thể mở rộng thị phần tại đây. Nói như ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP: “Để nâng tầm giá trị tôm Việt trên thương trường quốc tế, tôm Việt phải được nuôi sạch theo chuẩn quốc tế như ASC, BAP. Có như vậy, tôm Việt mới có cơ hội lên kệ trong các siêu thị lớn cao cấp, có giá tiêu thụ tốt và ổn định”.

Tuy nhiên, muốn nuôi chuẩn quốc tế thì các hộ nuôi nhỏ lẻ không thể thực hiện được vì chi phí lớn. Trong khi đó, phần lớn tôm Việt hiện nay được sản xuất từ các ao nuôi nhỏ lẻ. 

“Việc nuôi tôm cánh đồng lớn đang trở thành một nhu cầu cấp thiết và lâu dài. Do vậy, cần gấp những mô hình hợp tác hóa trong nuôi tôm cũng như các giải pháp mạnh mẽ cho việc tích tụ đất đai hình thành các trang trại nuôi tôm chuẩn mực quốc tế. Từ đó, có hướng đi trong tái cơ cấu sản xuất nuôi tôm để có kết quả tốt hơn trong dài hạn”, ông Hòe cho biết.