Sản xuất nông sản hữu cơ (Kỳ cuối): Tiêu thụ dễ hay khó?

NGUYỄN QUANG• 14/07/2022 05:00

Làm sao để tiêu thụ nông sản hữu cơ, đó là nỗi lo không chỉ của người nông dân, mà còn là của doanh nghiệp và của cả chính... người tiêu dùng.

>>> Phát triển nông sản bền vững (Kỳ 1): Khó ở đâu?

Tính đến năm 2021, cả nước có 40 tỉnh thành có trồng trọt hữu cơ với trên 200 hợp tác xã, 97 doanh nghiệp tham gia sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Mỗi năm, Việt Nam tạo ra hơn 2.300 tấn nông sản hữu cơ, thế nhưng hoạt động xuất khẩu chỉ đạt khoảng 350 triệu USD. Vậy số còn lại ra sao?

Khâu tiêu thụ nông sản hữu cơ cũng đang là vấn đề lớn đối với đầu ra của kế hoạch sản xuất này

Khâu tiêu thụ nông sản hữu cơ cũng đang là vấn đề lớn đối với đầu ra của kế hoạch sản xuất này (ảnh minh họa)

Theo chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Đăng Nghĩa, việc tiêu thụ nông sản hữu cơ tại Việt Nam rất khó khăn bởi người tiêu dùng vẫn chưa ý thức được lợi ích khi dùng các sản phẩm hữu cơ, trong đó có các loại nông sản phục vụ bữa ăn hàng ngày. TS Nghĩa cho rằng, Việt Nam cần có một “trọng tài” đóng vai trò kiểm tra, giám sát, đảm bảo sự minh bạch của các sản phẩm hữu cơ đối với người tiêu dùng. Từ đó, người tiêu dùng họ sẵn sàng chi trả cho thực phẩm hữu cơ nhưng đòi hỏi đó phải là hữu cơ đích thực, được kiểm soát chặt trong quá trình trồng trọt, vận chuyển, phân phối.

“Bây giờ phải có một trọng tài để người tiêu dùng tin tưởng đây là những sản phẩm hữu cơ thì họ mới có thể chấp nhận giá tăng hơn giá truyền thống thông thường từ 1,1 – 1,5 – 1,9 hay đến 2,0 lần nhưng phải có trọng tài”. – TS Nghĩa chia sẻ

Để giải đáp cho câu hỏi “Tiêu thụ nông sản hữu cơ dễ hay khó?”, TS Nghĩa cho biết: “Hiện tại ở Việt Nam thì đang khó vì do nhận thức của người tiêu dùng. Có hai cái là nhận thức người tiêu dùng và trọng tài. Nhận thức là bắt đầu cũng có một số, nơi rất nhiều tỷ lệ nhận thức về nông sản hữu cơ đã khá cao nhưng vai trò tuyên truyền phổ biến của các cơ quan thông tin cao nhất là cơ quan thông tin bằng hình ảnh phải làm rõ hơn nữa, xâm nhập người tiêu dùng. Còn thông qua báo đài hoặc những hội nghị thì chưa đủ mà phải thông qua cơ quan truyền thông, báo ảnh thì người ta thấy rõ nhất. Cũng mời các chuyên gia về y học, thực phẩm, ... để nâng cao dần nhận thức của người tiêu dùng”.

Chuyên gia nông nghiệp, TS Nguyễn Đăng Nghĩa

Một trong những nguyên nhân khác ảnh hưởng không nhỏ tới tâm lý của người tiêu dùng là khó truy xuất nguồn gốc, khó tìm hiểu quy trình sản xuất, tiêu chuẩn sản xuất; không kiểm soát được các khâu chế biến sau thu hoạch; không biết thông tin về bảo quản, vận chuyển của sản phẩm hữu cơ. Đa số người tiêu dùng khó tiếp cận nông sản hữu cơ vì có đến 80% nông sản tiêu thụ qua các kênh truyền thống là chợ, shop nhỏ lẻ hay là gánh hàng ven đường, chỉ có 20% còn lại là qua kênh hiện đại như siêu thị hay cửa hàng tiện lợi.

>>> Sản xuất nông sản hữu cơ (Kỳ 2): Có nên sản xuất phân bón hữu cơ?

Hướng tới phát triển thị trường cho nông sản hữu cơ, cần có giải pháp đồng bộ từ phía các cơ quan quản lý, nhà sản xuất cho đến người tiêu dùng. Do đó, doanh nghiệp cần lưu ý 2 yếu tố là: Thứ nhất, tuyên truyền, nâng cao ý thức tiêu dùng của người dân và thứ hai là sự công nhận từ “trọng tài”.

“Giữa 2 mặt hàng chúng ta phải có 1 trọng tài chính đáng công nhận sản phẩm hữu cơ này và sản phẩm truyền thống và khi họ ăn thì người tiêu dùng bắt đầu nhận thức được thì họ sẵn sàng bỏ chi phí cao hơn và chi phí ấy cũng được dành cho người sản xuất, nếu chi phí chỉ dành cho người bán, mà người sản xuất thực họ không được chia sẻ thì không đời nào họ quay lại họ sản xuất vô cơ ngay” – TS Nghĩa cho biết.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng cần tạo lập một môi trường sản xuất kinh doanh minh bạch, bình đẳng trong cạnh tranh, hỗ trợ liên kết hợp tác, đầu tư sản xuất phân phối, xúc tiến thương mại, tổ chức thị trường, xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, thương hiệu sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao một cách bền vững.