TS Vũ Tiến Lộc: Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển nền kinh tế số
Quan điểm này được TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI đưa ra tại Diễn đàn doanh nghiệp trong nền kinh tế số, Lễ công bố Báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2017-2018.
Diễn đàn được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức sáng nay (17/5) tại Hà Nội.
Công nghệ số len lỏi vào từng ngõ ngách
Đăng đàn mở màn Diễn đàn doanh nghiệp trong nền kinh tế số, Lễ công bố báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2017/2018, TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI khẳng định: Các nền kinh tế trên toàn thế giới hiện nay đang được dẫn dắt bởi công nghệ số. Công nghệ số đang len lỏi vào từng ngõ ngách của đời sống hàng ngày và trong công việc kinh doanh.
Theo quan điểm của TS Vũ Tiến Lộc thì công nghệ số cũng được xem là một trong những ưu tiên hàng đầu của Hiệp hội các quốc gia ASEAN, trong đó có Việt Nam, để giúp Hiệp hội trở thành một trong năm nền kinh tế số hóa trên thế giới trước năm 2025.
“Theo báo cáo của Google và Temasek, nền kinh tế số của khu vực ASEAN đã có những đột phá trong những năm gần đây và đặc biệt là trong năm 2017. Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế số khu vực ASEAN năm 2017 đã vượt kì vọng với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm đạt 27%/năm và đạt mốc 50 tỉ USD, chiếm khoảng 2% GDP của khu vực (dự kiến sẽ đạt 6% GDP vào năm 2025). Đóng góp vào sự tăng trưởng này là các ngành như du lịch trực tuyến, thương mại điện tử, phương tiện truyền thông và giải trí trực tuyến, đặt xe trực tuyến...”, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.
Theo quan điểm của Chủ tịch VCCI thì Việt Nam đang được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn để phát triển nền kinh tế số.
“Tại Việt Nam, xu thế “số hóa” đã xuất hiện ở hầu hết mọi lĩnh vực, từ thương mại, thanh toán cho đến giao thông, giáo dục, y tế... Nhiều doanh nghiệp Việt đã bắt đầu tham gia vào thương mại điện tử (Vuivui.com, Tiki.vn,... ), các nền tảng thanh toán trung gian bằng công nghệ QR Code, ví (123Pay và ZaloPay của ZION, Momo, Webmoney, Payoo...), mạng xã hội (Zalo), thiết bị IoT (máy bán nước, máy bán bánh pizza tự động tích hợp giải pháp thanh toán điện tử cho máy bán hàng VPOS), thanh toán trực tuyến của các ngân hàng...
Tỷ trọng của Thương mại điện tử trong tổng số doanh số thị trường Bán lẻ của Việt Nam chiếm 3,6%. Đây là con số khiêm tốn so với mức trung bình của khu vực Châu á Thái Bình Dương (14,5%)”, TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.
Cơ hội nào cho doanh nghiệp Việt Nam?
Cũng tại Diễn đàn, Chủ tịch VCCI cho biết: Nền kinh tế số với những mô hình, phương thức kinh doanh mới đã và đang tạo ra những cơ hội lớn để phát triển kinh doanh cho các doanh nghiệp ở các quốc gia trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng.
“Nếu tận dụng được công nghệ, doanh nghiệp Việt Nam có thể nâng cao hiệu quả kinh doanh, mở rộng thị trường và thị phần, thậm chí lấn sân vào những thị trường mới do chính doanh nghiệp Việt Nam tạo nên”, ông Lộc khẳng định.
Đồng thời, TS Vũ Tiến Lộc cũng khẳng định bên cạnh những cơ hội, thì nền kinh tế số, với những mô hình, phương thức kinh doanh mới cũng đang tạo ra những thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp Việt Nam.
Thứ nhất, thách thức về thị trường. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã chiếm lĩnh được thị trường, có mặt trong rất nhiều ngành nghề của nền kinh tế. Tầm ảnh hưởng, sức mạnh và việc ứng dụng công nghệ số hóa của các doanh nghiệp số như Facebook, Google, Microsoft, trong xã hội hiện nay là rất lớn. Nếu không thể nắm bắt được và hòa mình vào xu thế thời đại này, doanh nghiệp Việt Nam có khả năng thua cuộc trên chính sân nhà; hay lùi dần xuống những bậc thấp hơn, ít lợi nhuận hơn của các chuỗi giá trị, cung ứng toàn cầu.
Thứ hai, vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ thông tin đang là một trong những thách thức lớn đối với lĩnh vực kinh tế số của Việt Nam. Cụ thể, theo Báo cáo của Vietnamworks, nhu cầu nhân sự ngành công nghệ thông tin Việt Nam đang ở mức cao nhất trong lịch sử với gần 15.000 việc làm được tuyển dụng trong năm 2016. Tuy nhiên, theo Vietnamworks, dự báo đến cuối năm 2018, ngành này sẽ thiếu hụt khoảng 70.000 nhân sự và đến năm 2020 con số này sẽ là 500.000 nhân sự.
Thứ ba, môi trường pháp lý phù hợp cho nền kinh tế số chưa hoàn. Đây là một thành tố quan trọng, nếu có một khung pháp lý phù hợp, nó sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi giữa nền kinh tế và nền kinh tế số diễn ra một cách mau chóng và mạnh mẽ hơn ở Việt Nam. Trong đó có luật văn bản điện tử, luật giao dịch điện tử và luật chữ ký số để hỗ trợ giao dịch điện tử. Cần tiến tới việc thay đổi nhận thức để công nhận văn bản điện tử cũng có giá trị như trên giấy tờ.
Thứ tư, thách thức về an ninh, bảo mật. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật, trình độ công nghệ còn nhiều bất cập mà hệ quả trực tiếp là kinh tế số dựa trên nền tảng Internet vẫn chứa đựng nhiều nguy cơ về bảo mật, an toàn thông tin, tính riêng tư của dữ liệu. Khi kỹ thuật số trở nên phổ biến, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc làm thế nào để ngăn chặn và giải quyết vấn đề tấn công qua mạng.
Thứ năm, thách thức trong triển khai thương mại điện tử. Các chi phí, dịch vụ kho vận cao và kém so với nhiều nước trong khu vực đã hạn chế sự phát triển của TMĐT ở Việt Nam. Bên cạnh đó, là việc xây dựng được lòng tin của người tiêu dùng vào mua sắm trực tuyến.
Thứ sáu, khả năng thích ứng với nền kinh tế số của doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ vừa vừa. Khu vực doanh nghiệp này đang gặp khó khi muốn mở rộng kinh doanh thông qua nền kinh tế kỹ thuật số do những phiền toái về truy cập Internet và truyền dẫn băng thông rộng, tính an toàn và bảo mật thông tin cá nhân cũng như các kiến thức cơ bản về phát triển, sự hiện diện trực tuyến và chi phí đắt đỏ của các thiết bị công nghệ thông tin.