Hiệp ước INF: Người đa ngôn, kẻ âm thầm hưởng lợi!
Trong khi Nga, Mỹ, Châu Âu tranh cãi quyết liệt về Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) thì Trung Quốc dường như im hơi lặng tiếng. Ai có lợi hơn ai?
INF được ký kết vào tháng 12/1987 giữa Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và Tổng bí thư Liên Xô Mikhail Gorbachev. INF cấm hai nước chế tạo, thử nghiệm và triển khai các tên lửa có tầm bắn từ 500 cho đến 5.500 km.
Nga có vi phạm Hiệp ước hay không?
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rằng Mỹ sẽ rút khỏi INF với Nga với lý là Moscow "vi phạm" Hiệp ước và rằng Nhà Trắng chỉ xem xét tái tham gia hiệp ước nếu như cả Nga và Trung Quốc hạn chế kho vũ khí của họ.
Bộ Ngoại giao Mỹ lần đầu tiên tuyên bố Moscow đã vi phạm Hiệp ước vào tháng 7/2014. Kể từ đó, các quan chức Mỹ đã xem tên lửa hành trình 9M729 của Nga là mối quan ngại. Phía Mỹ vẫn chưa công bố đánh giá của mình nhưng tên lửa này được cho là có tầm bắn vào khoảng 2.000 km.
Hồi tháng 2/2017, các quan chức Mỹ cho rằng Nga đã đưa loại tên lửa này vào hoạt động. Washington đã theo đuổi đường lối ngày càng quyết liệt, bao gồm cả cấm vận, để áp lực Moscow tuân thủ hiệp ước trở lại.
Mỹ cảnh báo rút khỏi INF sau khi cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước.
Tuy nhiên, Nga đã bác bỏ có vi phạm Hiệp ước. Moscow đòi Washington phải đưa ra bằng chứng về sự vi phạm Hiệp ước của Nga. Dẫu rằng, Nga không thể phản bác lại một cách thuyết phục cáo buộc của phía Mỹ. Mỹ cho đến nay cũng không công bố những thông tin tình báo về vi phạm của Nga, do đó khó mà kiểm chứng được cáo buộc của Mỹ!?
Có thể bạn quan tâm
Khủng hoảng Biển Đen và phép thử của Nga dành cho Mỹ
11:01, 28/11/2018
Hãy xem các bên liên quan nói gì!
Theo Tiến sỹ James J. Cameron - học giả tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh, trường King’s College London thì hậu quả trực tiếp của việc Washington rút ra khỏi INF là: “Nga có thể nhanh chóng tăng cường bố trí binh lực. Cho đến nay, số lượng hỏa tiễn 9M729 có thể hoạt động còn hạn chế, nhưng một khi được giải phóng khỏi sự ràng buộc chính thức theo hiệp ước, Moscow có thể dễ dàng nhanh chóng triển khai thêm tên lửa loại này”.
Về ngoại giao, ông Cameron cho rằng quyết định rút lui của Nhà Trắng sẽ khiến NATO chia rẽ ngày càng trầm trọng. Nhiều thành viên của NATO ở Tây Âu đã bày tỏ mong muốn giữ lại INF và ủng hộ các nỗ lực trước đây của Washington để kéo Moscow tuân thủ trở lại.
Châu Âu không hề muốn bị lôi vào cuộc chạy đua vũ trang mới trên lục địa và chẳng có mấy nước NATO nào muốn cho Mỹ triển khai bất kỳ hệ thống tên lửa nào mới trên lãnh thổ của mình.
Ngoại trưởng Đức, Heiko Maas gọi quyết định của ông Trump là “đáng tiếc” và kêu gọi Moscow giải quyết vấn đề của mình. Trong khi đó, Người đồng cấp phía Anh, Gavin Williamson mặc dù tuyên bố rằng London ủng hộ Mỹ nhưng cũng hy vọng rằng Hiệp ước này sẽ ‘tiếp tục.
Trong cuộc điện đàm với ông Trump, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lặp lại tầm quan trọng của INF. Trong một thông cáo của Điện Elysee thì hiệp ước này có vai trò quan trọng “đặc biệt đối với an ninh châu Âu và sự ổn định chiến lược của Pháp”.
Bắc Kinh đang hưởng lợi
Trung Quốc không bị ràng buộc bởi INF và do đó nước này - rất thức thời, đã triển khai một số lượng lớn tên lửa tầm trung. Như ông Harry Harris, Đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc, thì "kho tên lửa tầm trung chiếm xấp xỉ 95% lượng hỏa tiễn của Giải phóng quân Trung Quốc".
Một số nhà quan sát cho rằng INF tập trung vào an ninh châu Âu. Nó tập trung vào quan hệ quân sự Nga - Mỹ mà không tính đến cán cân quân sự Mỹ - Trung vốn đang ngày càng trở nên quan trọng trong tính toán chiến lược của Washington.
Nếu Mỹ không bị ràng buộc bởi INF, họ sẽ dễ dàng triển khai các hệ thống tên lửa mặt đất ở châu Á vì việc đó sẽ ít tốn kém hơn là đặt chúng trên những bệ phóng trên biển và trên không vốn phải chi phí hơn rất nhiều.
Tuy nhiên, một thách thức mà Mỹ phải đối mặt là có ít căn cứ ở Thái Bình Dương mà họ có thể đặt hệ thống tên lửa mặt đất có tầm bắn vươn tới Trung Quốc mà không có sự đồng ý của đồng minh. Hiện không rõ các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc có chịu để cho Mỹ triển khai những hệ thống tên lửa như thế hay không!?
Châu Âu lo sợ?
Theo Thời báo New York Times, “trong khi Trung Quốc dường như là lý do khiến Tổng thống Trump có quyết định rút ra khỏi hiệp ước tên lửa với Nga, hành động này đang gây ra những quan ngại mới cho châu Âu vốn đã mất lòng tin vào ông Trump với các chính sách ngoại giao và thương mại theo phương châm ‘Nước Mỹ trước hết’ của Nhà Trắng.”
Theo đó, quyết định này của ông Trump chắc chắn sẽ đào thêm hố ngăn cách giữa Washington và các đồng minh châu Âu - đúng như là sự chia sẽ bên trong khối NATO mà ông Putin luôn muốn tạo ra.
Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cho rằng quyết định của ông Trump “đặt ra những câu hỏi khó khăn cho chúng tôi và cho châu Âu.Bởichâu Âu, chứ không phải Mỹ - mới nằm trong tầm bắn của tên lửa Nga”.
Nếu không còn một cơ sở pháp lý ràng buộc hai cường quốc, thì châu Âu có lý do để lo ngại rằng, nhiều khả năng lãnh thổ của họ sẽ trở thành “bãi chiến trường” trong cuộc cạnh tranh chiến lược dài hơi.
Tuy nhiên, Hiệp ước hạt nhân không giống như hiệp ước thương mại NAFTA mà ông Trump có thể chỉ trích rồi tái đàm phán các điều khoản như đã làm với Mexico và Canada...!