Sao từ truyền tín hiệu vô tuyến tới Trái Đất
Các nhà vật lý thiên văn tìm ra bằng chứng về chớp sóng vô tuyến truyền tới Trái Đất từ loại sao neutron đặc biệt trong dải Ngân Hà kèm theo sự phát xạ tia X.
Chớp sóng vô tuyến (FRB) là các đợt phát sóng vô tuyến cực mạnh và sáng kéo dài từ một tới vài mili giây. Trước đây, giới nghiên cứu mới chỉ ghi nhận FRB xuất hiện ở những thiên hà xa xôi, du hành ngang qua vũ trụ và tới Trái Đất. Nhưng chúng vẫn là điều bí ẩn bởi các nhà thiên văn học chưa thể xác định điều gì tạo ra chớp sóng.
Sao neutron, hay tàn tích cực đặc của những ngôi sao khổng lồ từ vụ nổ siêu tân tinh, nguồn phát FRB tiềm năng. Cụ thể hơn, các nhà khoa học tập trung vào loại sao neutron với từ trường cực mạnh gọi là sao từ. Phù hợp với giả thuyết này, một nhóm nhà nghiên cứu quốc tế kết luận nguồn gốc của FRB trong dải Ngân Hà là ngôi từ có tên SGR 1935+2154 thông qua hàng loạt quan sát và thí nghiệm với sự hỗ trợ của vệ tinh cùng kính viễn vọng trên mặt đất, theo báo cáo công bố hôm 4/11 trên tạp chí Nature.
Theo nhà vật lý lý thuyết Amanda Weltman và Anthony Walters, chuyên gia về vật lý năng lượng cao, vũ trụ học và giả thuyết vật lý thiên văn ở Đại học Cape Town, chớp sóng mang tên FBR 200428 là chớp sóng đầu tiên được phát hiện trong dải Ngân Hà và gắn liền với sao từ. Đây cũng là chớp sóng vô tuyến sáng nhất đo được từ một ngôi sao từ cho tới nay. Phát hiện này là kết quả hợp tác trên quy mô toàn cầu. Đài quan sát nhanh Neil Gehrels và Kính viễn vọng không gian tia gamma Fermi báo cáo về nhiều đợt phát xạ tia X từ sao từ vào ngày 27/4/2020. Một ngày sau, Thí nghiệm lập bản đồ cường độ hydro (CHIME) của Canada ghi nhận một chớp sóng với hai chớp nhỏ từ hướng của ngôi sao từ trong hoạt động phát tia X mạnh bất thường.
Nhóm nghiên cứu thuộc dự án Survey for Transient Astronomical Radio Emission 2 (STARE2) ở Mỹ xác nhận phát hiện sự kiện cùng thời gian và địa điểm như CHIME. Một số kính viễn vọng và máy dò khác, bao gồm máy dò Konusn của Nga trên tàu vũ trụ Wind, kính viễn vọng INTEGRAL của Cơ quan Vũ trụ châu Âu và đài quan sát Insight Space của Trung Quốc đều báo cáo chớp tia X đến từ sao từ cùng lúc với FRB.
Tín hiệu từ sao từ là chớp sóng vô tuyến nhiều năng lượng nhất từng được ghi nhận trong thiên hà của chúng ta. Nhưng so với nhiều chớp sóng khác, tín hiệu này thực sự yếu, với năng lượng chỉ bằng một phần nghìn so với chớp sóng đến từ ngoài dải Ngân Hà. Các nhà nghiên cứu cho biết chớp sóng càng yếu lại càng phát ra thường xuyên hơn chớp sóng mạnh nhưng chúng ta không thể phát hiện nếu chúng ở quá xa.
Nguồn CNN