Bắc Kạn: Ai chịu trách nhiệm bồi thường hơn 4 tỷ đồng cho nhà thầu?

Mặc dù đã đưa vào sử dụng từ năm 2016 nhưng dự án xây dựng Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn vẫn còn nhiều vấn đề phát sinh chưa được giải quyết. Ảnh: TL

Theo đó, sau nhiều năm đeo đuổi, cuối cùng vụ việc chấm dứt Hợp đồng tổng thầu “không đúng với các quy định của pháp luật về Hợp đồng xây lắp, làm phát sinh chi phí khác của gói thầu 05 EPC số tiền 4.206.579.365 đồng” tại dự án Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn đã có hồi kết. Tuy nhiên, câu chuyện ai chịu trách nhiệm về chi phí phát sinh hơn 4 tỷ đồng này đến nay vẫn chưa được làm rõ.

Cụ thể, năm 2010, Liên danh Tổng Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) và Tổng công ty Tư vấn xây dựng Việt Nam (VNCC) đã trúng thầu xây lắp tại dự án Bệnh viện 500 giường tỉnh Bắc Kạn (Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn). Đây là dự án thuộc dự án nhóm A, diện tích đất sử dụng  23,7 ha, tổng mức đầu tư sau khi cắt giảm là 628 tỷ đồng, từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, thời gian thi công được thực hiện trong 42 tháng. 

Theo đó, gói thầu số 05:EPC-thiết kế và xây lắp công trình (sau đây gọi tắt là gói thầu số 05) thực hiện theo hình thức: Tổng thầu thiết kế, cung ứng vật tư, thiết bị, xây dựng. Tuy nhiên, quá trình triển khai dự án có nhiều vướng mắc về thủ tục hồ sơ từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến giai đoạn đấu thầu. Do đó, đến năm 2013, dự án phải dừng triển khai thực hiện để chốt khối lượng công việc đã hoàn thành của gói thầu số 05, phần khối lượng còn lại chưa thi công được tổ chức đấu thầu theo quy định. Việc dừng thực hiện gói thầu theo hình thức EPC vào thời điểm nhà thầu đã thi công được khối lượng hơn 89 tỷ đồng được xác định không phải lỗi do nhà thầu. 

Theo lẽ thông thường, "vụ ly dị" chủ đầu tư chấm dứt vai trò của nhà thầu đang thi công dự án sẽ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý. Thế nhưng, giai đoạn này nhà thầu UDIC "nhẹ nhàng rút ra" khỏi dự án Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn.

Trước đó, sự việc "thay ngựa giữa dòng" được xác nhận bằng sự kiện ngày 10/12/2013, Ban quản lý Đầu tư xây dựng dự án bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn ra quyết định trúng thầu cho liên danh nhà thầu Công ty cổ phần Đầu tư và Xây lắp Tây Hồ và Công ty TNHH Tân Thịnh.

Năm 2016, khi Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn đã hoàn thành đưa vào sử dụng, thì nhà thầu UDIC mới lên tiếng về việc chủ đầu tư còn nợ một khoản chi phí hợp lý mà nhà thầu này đúng ra phải được hưởng khi bị chấm dứt khỏi dự án Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn.

Cụ thể, Dự toán giá trị khối lượng hoàn thành và các khoản chi phí khác của gói thầu số 05 đã được Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) thẩm tra và được UBND tỉnh Bắc Kạn phê duyệt vào ngày 11/9/2017, với giá trị hơn 89 tỷ đồng, trong đó có hơn 4,2 tỷ đồng là chi phí khác. Số chi phí khác này, gồm: chi phí xây dựng nhà điều hành, lán, trại tạm, bãi đúc cọc, trạm biến áp, tiền lương cho ban chỉ huy công trình trong thời gian tạm ngừng thi công, vận chuyển dàn giáo…. Số chi phí này phát sinh do tỉnh Bắc Kạn chấm dứt hợp đồng với nhà thầu, dẫn tới, không biết lấy tiền đâu để chi trả. 

Để quyết toán khối lượng gói thầu số 05 đã thi công, tỉnh Bắc Kạn đã đề nghị Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ cho cơ chế thanh toán, quyết toán và được Chính phủ chấp thuận nguyên tắc thanh quyết toán theo đề xuất của Bộ Xây dựng.

Trong văn bản gửi UBND tỉnh Bắc Kạn ngày 17/4/2017, Bộ Xây dựng đã hướng dẫn bố trí vốn và chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn thanh toán, quyết toán theo nguyên tắc: “Phần chi phí khác gồm: các chi phí hợp lý, hợp pháp về hao phí vật tư, vật liệu, tiền lương, lán trại, chi phí bảo lãnh thực hiện hợp đồng… do chấm dứt hợp đồng EPC thực hiện theo quy định tại Khoản 4, Điều 40 Nghị định số 48/2010/NĐ-CP ngày 7/5/2010 của Chính phủ về hợp đồng trong hoạt động xây dựng là: thanh, quyết toán theo giá trị thực tế mà nhà thầu chi trả, trên cơ sở các tài liệu nhà thầu cung cấp như bảng thanh toán tiền lương, biên lai nhận tiền của người thụ hưởng và khối lượng thực hiện được chủ đầu tư và nhà thầu xác nhận, đơn giá do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công bố, hóa đơn chứng từ đầu vào của nhà thầu”.

Đây là công trình chào mừng 20 năm ngày tái lập tỉnh Bắc Kạn. Ảnh: TL

Theo UBND tỉnh Bắc Kạn, số chi phí 4,2 tỷ đồng này là chi phí hợp lý, hợp lệ của nhà thầu khi phải chấm dứt hợp đồng nhưng không thuộc khối lượng thực hiện của hợp đồng và hồ sơ thiết kế đã được duyệt. Vì vậy, các chi phí này được hiểu là khoản bồi thường thiệt hại cho nhà thầu do việc chấm dứt hợp đồng của gói thầu số 05. Để được bố trí vốn đầu tư công và thanh quyết toán số chi phí bồi thường này thì cần bổ sung vào tổng mức đầu tư dự án. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật về chi phí quản lý đầu tư xây dựng thì trong tổng mức đầu tư không có khoản mục nào quy định về chi phí bồi thường thiệt hại cho nhà thầu do việc chấm dứt hợp đồng.

Trong khi đó, theo Luật Ngân sách thì các khoản chi phí trên cũng không nằm trong nhiệm vụ chi thường xuyên của ngân sách địa phương. Mặt khác, việc bồi thường thiệt hại theo hợp đồng không thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017. Vì vậy, Sở Kế hoạch và đầu tư Bắc Kạn khẳng định, chưa đủ cơ sở pháp lý để sử dụng vốn ngân sách Nhà nước thanh toán khoản bồi thường hơn 4,2 tỷ đồng nói trên. 

Trong khi đó, nhà thầu thực hiện gói thầu số 05 là Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC đã liên tục có văn bản gửi tỉnh Bắc Kạn. UDIC xác định đây là những sai sót không mong muốn nhưng đề nghị tỉnh Bắc Kạn cần sớm thanh toán đủ khoản chi phí khác hơn 4,2 tỷ đồng đã được Viện Kinh tế xây dựng thẩm tra. 

Ngày 12/6/2020, UDIC tiếp tục gửi văn bản tới tỉnh Bắc Kạn, trong đó, công ty này khẳng định, không đồng thuận với tỉnh Bắc Kạn trong việc xác định khoản chi phí hơn 4,2 tỷ đồng là khoản bồi thường thiệt hại. UDIC cho rằng, việc dừng hợp đồng đã ký kết khiến UDIC thiệt hại hơn bốn tỷ đồng lãi chậm trả và hơn 27 tỷ đồng lợi nhuận. UDIC khẳng định, việc đơn phương chấm dứt hợp đồng, không thanh lý hợp đồng gói thầu số 05-EPC nhưng đã đấu thầu những phần việc còn lại là vi phạm nghiêm trọng quy định về quản lý hoạt động xây dựng của Chính phủ. 

Nguồn tin riêng của Diễn đàn Doanh nghiệp cho biết: Tại báo cáo Kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước Khu vực X hồi tháng 2/2021 đã đi đến kết luận việc “…lập kế hoạch đấu thầu đối với các chi phí của khối lượng dở dang, khối lượng còn lại chưa thi công của Hợp đồng tổng thầu EPC số 20/2010/HĐ-EPC…mà không tiến hành thương thảo, thanh lý hợp đồng, phụ lục hợp đồng với bên nhận thầu tại Hợp đồng tổng thầu EPC số 20 nêu trên là không đúng với các quy định của pháp luật về Hợp đồng xây lắp, làm phát sinh chi phí khác của gói thầu 05 EPC số tiền 4.206.579.365 đồng”.

Như vậy, “cuộc chiến” pháp lý giữa nhà thầu UDIC với chủ đầu tư dự án Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn đã rất rõ ràng. Tuy nhiên, hồi kết của việc bao giờ lấy được số tiền ấy và ai sẽ phải chịu trách nhiệm về chi phí phát sinh hơn 4 tỷ đồng sau khi dừng thi công dự án từ năm 2013 lại là một việc hoàn toàn khác.

Nên nhớ, UDIC là một doanh nghiệp nhà nước nên khoản tiền hơn 4 tỷ đồng cũng là tài sản của Nhà nước! Vậy vì sao tỉnh Bắc Kạn từ chối bồi thường cho UDIC?

Diễn đàn Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin!