>> Để không lây lan dịch bệnh đậu mùa khỉ

Vaccine đậu mùa khỉ khan hiếm khiến gia tăng tình trạng bất bình đẳng toàn cầu

Vaccine đậu mùa khỉ khan hiếm khiến gia tăng tình trạng bất bình đẳng toàn cầu

Cho đến thời điểm hiện tại, chỉ có một công ty sản xuất ra loại vaccine phòng ngừa đậu mùa khỉ tiên tiến nhất. Đó là công ty Bavarian Nordic của Đan Mạch. Tuy nhiên, mức độ lây lan tương đối nhanh của dịch bệnh này đã xảy ra một cuộc tranh cãi về liều lượng phân bổ vaccine đậu mùa khỉ của hãng dược phẩm này trên toàn cầu.

Được tung ra thị trường với cái tên Jynneos ở Mỹ và Imvanex tại châu Âu, vaccine MBA-BN ban đầu được chế tạo để ngăn ngừa bệnh đậu mùa. Tuy nhiên, các nhà khoa học nhận thấy vaccine này cũng đạt hiệu quả trong việc phòng ngừa đậu mùa khỉ do hai loại virus gây ra hai bệnh đều thuộc họ orthopoxvirus.

Mặc dù chưa có dữ liệu quy mô lớn về khả năng phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ của loại vaccine do Bavarian Nordic sản xuất, song các nghiên cứu trước đây chỉ ra loại vacicne này đem đến hiệu quả cao. Theo ông Olivier Schwartz, người đứng đầu đơn phòng nghiên cứu virus và hệ miễn dịch tại Viện Pasteur của Pháp, protein của virus gây bệnh đậu mùa khỉ và bệnh đậu mùa giống nhau tới 90-95%.

Cụ thể, các nghiên cứu trên nhân viên y tế vào năm 2018 và các thí nghiệm trên khỉ đã chỉ ra rằng vaccine của Bavarian Nordic có thể đạt hiệu quả ngay cả khi một bệnh nhân đã mắc bệnh đậu mùa khỉ. Những người đã tiêm một liều vaccine đậu mùa trước năm 1980 cũng có một số khả năng miễn dịch trước bệnh đậu mùa khỉ, mặc dù mức độ và thời gian hiệu quả vẫn chưa được xác định chắc chắn.

“Con số 85% khả năng bảo vệ của vaccine này đã được chứng minh từ các nghiên cứu thực địa vào những năm 1980 và 1990 ở Cộng hòa Dân chủ Congo”, ông Schwartz nói thêm.

Ngoài ra, hai loại vaccine đậu mùa khác là ACAM2000 và LC16 đang được nghiên cứu để xác định mức độ hiệu quả trước bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên vaccine ACAM2000 được cho là gây ra nhiều tác dụng phụ hơn so với vaccine thế hệ mới. Các công ty sản xuất ACAM2000 cho biết họ có thể sản xuất hơn 18 triệu liều mỗi năm và có thể tăng lên đến 40 triệu mỗi năm trong trường hợp cần thiết.

>> Đối tượng nào có nguy cơ cao mắc bệnh đậu mùa khỉ?

Cần phân bổ vaccine đậu mùa khỉ cho các khu vực để ưu tiên cho các đối tượng tiếp xúc gần bệnh nhân

Cần phân bổ vaccine đậu mùa khỉ cho các khu vực để ưu tiên cho các đối tượng tiếp xúc gần bệnh nhân

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, các loại vaccine đang được khuyến cáo sử dụng để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ ngày nay khác với những loại vaccine được sử dụng vào thế kỷ trước. Một số quốc gia đã duy trì nguồn dự trữ chiến lược các loại vaccine đậu mùa cũ từ Chương trình Xóa bỏ Bệnh đậu mùa (SEP) được kết thúc vào năm 1980. Tuy nhiên, WHO khuyến cáo, những loại vaccine này không được khuyến cáo dùng cho bệnh đậu mùa ở khỉ vào thời điểm này, vì chúng không đáp ứng các tiêu chuẩn sản xuất và an toàn hiện hành.

Toàn cầu hiện có tổng cộng khoảng 16 triệu liều vaccine đậu mùa khỉ. Nhưng số vaccine này chưa được phân liều, đồng nghĩa với việc sẽ mất vài tháng trước khi chúng sẵn sàng sử dụng. Chính vì vậy, các chuyên gia cảnh báo, tình trạng bất bình đẳng vaccine đậu mùa khỉ trên toàn cầu, đặc biệt với khu vực châu Phi sẽ lại tiếp diễn và điều này sẽ ngăn chặn những nỗ lực của thế giới trong việc hạn chế sự lây lan của dịch bệnh này.

Tiến sĩ Githinji Gitahi, người đứng đầu tổ chức Amref Health Africa, có trụ sở tại Nairobi, Kenya, cho biết: “Vấn đề là đã có sự lãng quên nói chung về công bằng y tế ở châu Phi. Trong khi khu vực này phải đối mặt với căn bệnh đậu mùa qua nhiều năm thì không có lượng vaccine nào được phân bổ về cho các quốc gia trong lục địa này".

Hiện nay, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cho biết, bệnh đậu mùa khỉ không ảnh hưởng đến phần lớn dân số Canada nói chung, mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm virus này nếu họ tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu khuyến cáo nên ưu tiên tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ cho những người có nguy cơ cao như những người đã tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh đậu mùa ở khỉ như một biện pháp dự phòng sau phơi nhiễm.

Ông Ingrid Katz, chuyên gia y tế toàn cầu thuộc Đại học Harvard (Mỹ), cho biết dịch bệnh đậu mùa khỉ vẫn có thể được chế ngự nếu số lượng vaccine hạn chế được phân bổ hợp lý và cần phản ứng nhanh chóng để ngăn chặn đậu mùa khỉ bùng phát thành dịch bệnh toàn cầu.