Bắt buộc thu hồi dự án treo

Tại phiên trả lời chất vấn sáng 9/11, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà cho biết, quy hoạch treo ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là việc làm, sinh  kế và cải tạo nhà ở.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn trên Hội trường sáng 9/11

Hết thời hạn người dân được xây nhà

Nguyên nhân được chỉ ra là do chất lượng quy hoạch thấp, thiếu tầm nhìn; xác định một số vấn đề chiến lược chưa chính xác; việc tổ chức quản lý và thực hiện quy hoạch sau khi công bố chưa được nghiêm túc, đầy đủ theo quy định, nhất là công khai quy hoạch, xây dựng kế hoạch thực hiện; không kịp thời rà soát, đánh giá, điều chỉnh quy hoạch.

Một số địa phương còn chủ quan, nóng vội trong việc mở rộng đất phát triển đô thị chưa tính toán đầy đủ, chính xác yếu tố nguồn lực phát triển nên không thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch. Năng lực một số chủ đầu tư yếu kém, không thực hiện được dự án. 

Đề cập giải pháp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị 05 ngày 1/3/2019 về tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt, trong đó giao nhiệm vụ cụ thể đối với các bộ ngành, địa phương. Bộ Xây dựng cũng đã ban hành một số quy chuẩn cốt lõi như quy chuẩn về quy hoạch xây dựng, quy chuẩn về nhà ở, quy chuẩn về hạ tầng kỹ thuật... đủ để phục vụ công tác quy hoạch đảm bảo chất lượng. Bộ cũng hoàn thành xây dựng Cổng thông tin xây dựng quốc gia theo Nghị quyết 88 của Quốc hội.

Quá trình sửa đổi, bổ sung luật cũng có quy định đảm bảo đồng bộ giữa các quy hoạch, quy định một số nội dung trình tự duyệt, lập, điều chỉnh quy hoạch, bãi bỏ một số quy hoạch không còn phù hợp... Để bảo đảm quyền lợi cho người dân ở vùng quy hoạch treo về vấn đề nhà ở, luật nêu rõ nếu như kế hoạch sử dụng đất đã được công bố mà 3 năm sau không thực hiện thì người dân được cấp phép xây dựng có thời hạn để cải tạo, xây dựng nhà.

Người dân trên khu đất Dự án "treo" - Dự án Khu đô thị mới Thịnh Liệt

“Hết thời hạn này mà quy hoạch vẫn không thực hiện được thì người dân tiếp tục được thực hiện giấy phép về cải tạo, thậm chí xây dựng nhà mới. Quy định này bước đầu giải quyết được một phần cho người dân vùng quy hoạch treo” – Bộ trưởng Bộ Xây dựng nói.

Cần dứt khoát thu hồi

Bộ trưởng cũng yêu cầu thời gian tới, các địa phương cần có lộ trình cụ thể để rà soát, đánh giá thực hiện quy hoạch theo quy định, để điều chỉnh đúng đắn, kịp thời, tránh điều chỉnh tuỳ tiện và quy hoạch treo; lập kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm phải bố trí đủ nguồn lực để đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

“Tiếp tục điều chỉnh bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan; thực hiện đầy đủ, thực chất việc lấy ý kiến người dân, cộng đồng và các nhà khoa học, chuyên gia trong quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch; công khai thông tin quy hoạch để người dân có điều kiện giám sát” – Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh.

Bàn về giải pháp xử lý và hạn chế các dự án “treo”, các chuyên gia cho rằng, cần phải rà soát một cách tổng thể và dựa theo những tiêu chí để đánh giá, phân loại các dự án để có hướng xử lý thích hợp. Nếu chủ đầu tư không có khả năng đầu tư hoặc có sai phạm trong quá trình triển khai thì bắt buộc phải thu hồi. Thành phố cùng với các sở, ban, ngành cần đưa ra một bộ tiêu chí để đánh giá một cách tổng quan dự án nào sẽ thu hồi 100%, dự án nào thu hồi theo từng phần.

Nếu lỗi thuộc về khâu thủ tục, quy hoạch, giải phóng mặt bằng thì các cơ quan quản lý cần nghiên cứu các quy trình phê duyệt sao cho nhanh chóng nhưng vẫn phải chặt chẽ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp triển khai kịp tiến độ.

TSKH. Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho rằng, đã đến lúc các cơ quan phải xem xét lại các vấn đề, trong đó phải đưa ra chiến lược phát triển, quy hoạch tổng thể từng khu vực. Các dự án thu hồi để tiếp tục triển khai thì cần đấu thầu, đấu giá chặt chẽ, minh bạch để lựa chọn được chủ đầu tư đủ năng lực, nếu không dự án treo lại tái diễn.

“Tốt nhất nên có chế tài xử phạt thật nặng đối với chủ đầu tư om đất, chậm một năm phạt 25% tiền sử dụng đất phải nộp. Nếu như vậy, chủ đầu tư tự khắc sẽ phải có cách giải quyết đối với dự án” – GS.TSKH Đặng Hùng Võ bày tỏ quan điểm.