Theo Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự án luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc do Ủy ban Pháp luật của Quốc hội gửi tới các đại biểu quốc hội trong cuộc họp thường vụ quốc hội mới đây, Thường trực ủy ban Pháp luật đã tiếp thu, chỉnh lý hoàn thiện nhiều nội dung của dự thảo luật này. Đồng thời, cơ quan này cũng đề nghị các đại biểu thảo luận thêm nhiều nội dung lớn.

Bắc Vân Phong được quy hoạch phát triển thành đặc khu kinh tế.

Vân Đồn được quy hoạch phát triển thành đặc khu kinh tế.

Qua tổng hợp ý kiến góp ý của các Bộ, ngành về dự thảo Danh mục, các Bộ, ngành vẫn đề nghị giữ lại thêm 40 ngành, nghề. Dự thảo Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tại đặc khu sau khi được rà soát bao gồm 131 ngành, nghề, tăng 23 ngành, nghề so với danh mục Chính phủ trình.

Dự thảo Luật cũng chỉnh lý cơ bản quy định về chính sách đối với người làm việc tại các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập ở đặc khu (Điều 47).

Theo đó, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân đặc khu, đại biểu chuyên trách Hội đồng nhân dân đặc khu, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu, Trưởng Khu hành chính, người đứng đầu Văn phòng Hội đồng nhân dân đặc khu và các cơ quan thuộc bộ máy giúp việc của Ủy ban nhân dân đặc khu là cán bộ, công chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.

Công chức làm việc tại Văn phòng Hội đồng nhân dân đặc khu, các cơ quan thuộc bộ máy giúp việc của Ủy ban nhân dân đặc khu và Văn phòng khu hành chính được tuyển dụng theo chế độ công chức hợp đồng và theo yêu cầu của từng vị trí việc làm. 

Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu xây dựng Đề án vị trí việc làm tại các cơ quan thuộc bộ máy giúp việc của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân đặc khu, Văn phòng khu hành chính trình Hội đồng nhân dân đặc khu thông qua trước khi trình Bộ Nội vụ phê duyệt.

Về chế độ tiền lương, Chính phủ quy định chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc trong các cơ quan của chính quyền địa phương ở đặc khu, đơn vị sự nghiệp công lập của đặc khu.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu quyết định hệ số tiền lương tăng thêm; ban hành quy chế tiền thưởng thực hiện tại đặc khu.

Dự thảo Luật cũng quy định, công chức hợp đồng có thời gian làm việc 5 năm liên tục trở lên tại các cơ quan của chính quyền địa phương ở đặc khu, khi chuyển công tác sang các cơ quan, tổ chức khác của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thì được xem xét tiếp nhận không qua thi tuyển. 

Về ngân sách đặc khu, dự thảo quy định ngân sách đặc khu là một cấp ngân sách thuộc hệ thống ngân sách nhà nước, tương đương ngân sách cấp huyện để xác định nguồn thu, nhiệm vụ chi, việc lập dự toán…

Dự thảo cũng đề cập đến Ban tư vấn, hỗ trợ phát triển đặc khu. Trong dự thảo Luật, mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở đặc khu đã được chỉnh lý bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp, kết luận của Hội nghị Trung ương 11 (khóa XI) và ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.

Để tăng cường kiểm soát hoạt động của các cơ quan chính quyền địa phương ở đặc khu, đặc biệt là trong việc thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan nhà nước cấp trên, Luật này phân quyền cho chủ tịch UBND đặc khu. Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định thiết lập cơ chế kiểm soát đặc thù của Trung ương đặt tại từng đặc khu thông qua Ban tư vấn, hỗ trợ phát triển đặc khu do Thủ tướng Chính phủ thành lập.

Chức năng, nhiệm vụ và hoạt động của Ban tư vấn, hỗ trợ phát triển đặc khu không trùng lặp với chức năng tham mưu, giúp việc của các cơ quan chuyên môn thuộc chính quyền đặc khu, chức năng giám sát cúa HĐND đặc khu cũng như công tác chỉ đạo của Ban chỉ đạo quốc gia về xây dựng các đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt.

Việc bổ sung cơ chế này cũng là tiếp thu kinh nghiệm của các nước, nhằm thử nghiệm phương thức kiểm soát quyền lực mới, đặc thù, tương xứng với thẩm quyền vượt trội của chính quyền địa phương ở đặc khu.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc thành lập tổ chức mới như ban tư vấn là không phù hợp với chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế theo Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII.