>>>DIỄN ĐÀN KINH TẾ VIỆT NAM: Phát triển chuỗi cung ứng lao động

Tại hội thảo chuyên đề “Đổi mới công nghệ, chuyển đổi số và đa dạng hoá chuỗi cung ứng” trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban kinh tế Trung ương khẳng định, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới trong bối cảnh thế giới có nhiều biến chuyển khó lường và khó dự báo.

hội thảo chuyên đề “Đổi mới công nghệ, chuyển đổi số và đa dạng hoá chuỗi cung ứng” trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4.

Hội thảo chuyên đề “Đổi mới công nghệ, chuyển đổi số và đa dạng hoá chuỗi cung ứng” trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4.

Tương lai số hóa và tự vận hành

Cụ thể là sự cạnh tranh giữa các nước lớn cùng với tác động mạnh mẽ của cuộc CMCN 4.0, tác động của các cuộc xung đột vũ trang, chiến tranh thương mại đã làm cho vấn đề tự cường trong phát triển được đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết.

“Yêu cầu đặt ra trong thời gian tới là phải xây dựng nền kinh tế phát triển năng động, nhanh và bền vững, độc lập, tự chủ trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với nâng cao hiệu quả trong hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế. Trong đó, độc lập, tự chủ của nền kinh tế cần được xây dựng trên cơ sở cân bằng và củng cố nội lực, đồng thời phát huy, tận dụng được những cơ hội từ bên ngoài mang tới”, Phó Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh.

Theo đó, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giúp thúc đẩy xây dựng và phát triển nền kinh tế sáng tạo, tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Đa dạng hóa chuỗi cung ứng chính là chìa khóa để xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, có khả năng thích ứng cao trước những biến động lớn của kinh tế thế giới và khu vực, đảm bảo ổn định hoạt động sản xuất, tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu”, Phó Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh. 

Cùng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng nhận định, tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cùng đại dịch Covid-19 đã tác động tới nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam.

“Điều này đã buộc các doanh nghiệp phải tổ chức lại chuỗi cung ứng, đổi mới cách thức sản xuất, kinh doanh cho phù hợp với tình hình mới thông qua việc ứng dụng các thành tựu vượt bậc của công nghệ số”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhận định.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng nhận định, tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cùng đại dịch Covid-19 đã tác động tới nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng nhận định, tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cùng đại dịch Covid-19 đã tác động tới nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam.

Theo đó, gián đoạn chuỗi cung ứng đã thúc đẩy quá trình dịch chuyển đầu tư nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài và đẩy nhanh quá trình đổi mới, ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số đối với các hoạt động sản xuất và kinh doanh của cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước.

Cụ thể hơn xu hướng này, ông Ngô Khải Hoàn, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết: Tương lai của chuỗi cung ứng là số hóa và tự vận hành. Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy một số xu hướng đã có từ trước diễn ra nhanh hơn, trong đó dễ nhận thấy nhất là xu hướng tự động hóa, rô-bốt hóa, và chuyển đổi số.

Xu hướng này hứa hẹn những lợi ích vô cùng lớn đối với các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày - những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Dù vậy cũng là thách thức không nhỏ bởi sự thiếu thông tin và hiểu biết đúng đắn về chuyển đổi số trong sản xuất, cũng như thiếu nguồn lực để thực hiện.

Ông Hoàn cho rằng, việc đơn thuần áp dụng các công nghệ số trong nhà máy không đồng nghĩa với việc sẽ hình thành nên chuỗi cung ứng số và tự vận hành, nó đòi hỏi có sự kết nối xuyên suốt mọi hoạt động diễn ra bên trong và bên ngoài doanh nghiệp, từ việc lập kế hoạch cho đến kế hoạch thu mua, hoạt động sản xuất và logistics.

“Do đó, thay đổi nhận thức của người đứng đầu là thách thức lớn nhất để doanh nghiệp có thể tiếp nhận xu thế mới, hiểu đúng, làm đúng và tận dụng tốt cơ hội từ xu hướng mới”, ông Hoàn nhấn mạnh.

Đồng thời cho biết, các xung đột thương mại gần đây, cũng như chiến tranh Nga - Ukraine đã dẫn tới nhiều hạn chế trong việc các doanh nghiệp thâm nhập và tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Điển hình là sự gia tăng chính sách bảo hộ của nhiều nước; xu hướng tăng chi phí vận chuyển và chi phí năng lượng trên phạm vi toàn cầu; xu hướng chững lại của các dòng FDI; xu hướng tăng chi phí nhân công ở các nước đang phát triển, nhất là những nước trước đây tận dụng lợi thế lao động rẻ để phát triển; tính bất định của những tác động mà cuộc CMCN 4.0 tạo ra đối với hệ thống sản xuất sản phẩm và cung cấp dịch vụ.

>>>Xoay vốn cho SMEs: Đa dạng hoá nguồn vốn

>>>Công nghệ số duy trì chuỗi cung ứng và hoạt động sản xuất kinh doanh

Hoàn thiện chính sách cho ba trụ cột

Do đó, hỗ trợ trong nỗ lực tăng cường khả năng thích ứng của chuỗi cung ứng Việt Nam, cũng như tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu và thúc đẩy quá trình cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lãnh đạo Cục Công nghiệp đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp lý, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật tạo động lực cho phát triển công nghiệp bền vững, giải quyết những điểm nghẽn, khơi thông các nguồn lực cho phát triển công nghiệp.

Đồng thời sử dụng hợp lý nguồn lực để phát triển công nghiệp bền vững, hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh, trên nguyên tắc dựa trên lợi thế của đất nước, hình thành chuỗi cung ứng trong nước.

Hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp, chú trọng phát triển nguồn nhân lực công nghiệp và khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với thực tiễn, với nhu cầu doanh nghiệp công nghiệp trong nước. 

Tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với khu vực FDI và thị trường toàn cầu nhằm tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định tự do thương mại, từ cuộc CMCN 4.0 nhằm đưa doanh nghiệp công nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu…

Trong khi đó, nhóm lại các đề xuất về đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, Phó trưởng kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, cần thay đổi cơ chế về tài chính cho khoa học công nghệ, cho phép doanh nghiệp sử dụng quỹ khoa học công nghệ trích lập tại doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển khoa học công nghệ, bởi thống kê hiện chỉ có 0,1% doanh nghiệp trích lập quỹ này.

Kiến nghị chính sách đổi mới sáng tạo, xem xét hình thành Luật về đổi mới sáng tạo. Cơ chế cho doanh nghiệp dễ dàng thương mại hoá sản phẩm khoa học công nghệ. Bên cạnh đó tăng chi cho khoa học công nghệ và năng lực nghiên cứu phát triển. Đặc biệt, coi doanh nghiệp là trọng tâm của đổi mới công nghệ và chuyển đổi số.

Về chuỗi cung ứng, Phó trưởng kinh tế Trung ương cho biết các xu hướng về gần, khu vực hoá thay vì tòan cần hoá...là những xu hướng mà Việt Nam cần xem xét để có điều chỉnh phù hợp.

Cần thúc đẩy mọi hình thức liên kết theo “mạng cung ứng”. Đặc biệt, chính sách thu hút FDI cần được cụ thể hoá và thay đổi những hình thức hỗ trợ. 

"Nhiều ý kiến cho rằng để đa dạng hoá chuỗi cung ứng mỗi ngành cần tự đi lên. Đồng thời cần có đánh giá tác động cũng như lợi ích của các FTA để đưa ra các cách tiếp cận chuỗi cung ứng ra sao. Tập trung phát triển một số ngành nguyên liệu để khai thác được các FTA tham gia sâu, đa dạng chuỗi cung ứng", ông Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh.