Giải pháp nào "gỡ rối" trục trặc khớp lệnh trên thị trường?

Thanh khoản tăng cao gây ảnh hưởng đến giao dịch khớp lệnh của nhà đầu tư trên HOSE.

Sự cố bắt đầu xảy ra ngày 17/12/2020, HOSE phát hiện một vài trường hợp kết quả khớp lệnh được trả về chậm, có thể do hoạt động giao dịch tăng mạnh trong phiên. Ngày 22 và 23/12, có hiện tượng lệnh bị treo không khớp được. Nhà đầu tư đại chúng bắt đầu nhận biết cứ đến ngưỡng giao dịch 14.000 tỷ đồng là có nguy cơ bị treo lệnh.

Nhưng cũng phải sau 3 ngày xảy ra hiện tượng trục trặc nhận lệnh từ công ty chứng khoán vào Sở, khi báo giới chất vấn về câu chuyện này, lãnh đạo HOSE mới cho biết: “Chúng tôi đang phối hợp các nhà mạng để kiểm tra lượng dữ liệu đến cổng như thế nào, khi nào có dấu hiệu bị ùn ứ. Chúng tôi đang cố gắng làm rõ”.

Đối với nhà đầu tư, họ coi sự kết nối giữa HOSE và các công ty chứng khoán là một hệ thống lớn. Khi một công ty chứng khoán gặp sự cố giao dịch thì khách hàng hiểu là lỗi hệ thống công ty đó. Khi đa số công ty chứng khoán đều gặp sự cố dẫn đến đa số nhà đầu tư không thể khớp lệnh mua bán, nhà đầu tư nhận thức đó lỗi hệ thống.

UBCKNN cho biết, để đảm bảo cho hoạt động thông suốt của thị trường, khắc phục tình trạng quá tải hệ thống giao dịch, UBCKNN đã báo cáo Bộ Tài Chính và chỉ đạo HOSE triển khai đồng thời và đồng bộ nhiều giải pháp kể cả trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Theo đó, về ngắn hạn, các đơn vị liên quan thực hiện ngay các giải pháp để tối ưu hóa lượng lệnh giao dịch nhập vào hệ thống.

Thứ nhất, thực hiện nâng đơn vị giao dịch từ 10 lên 100 cổ phiếu/lô để hạn chế giao dịch lô lẻ từ ngày 04/01/2021 và tiếp tục nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật khác để hạn chế, tối ưu hoá lượng lệnh vào hệ thống. 

Thứ hai, UBCKNN đã chỉ đạo HOSE khẩn trương phối hợp và yêu cầu các công ty chứng khoán rà soát, hạn chế lỗi phát sinh từ phía công ty, hạn chế giao dịch tự động... nhằm tránh tác động xấu đến hệ thống.

Thứ ba, UBCKNN cũng đã chỉ đạo HOSE tiến hành thực hiện rà soát nội bộ, kiểm soát rủi ro, hạn chế lỗi có thể xảy ra đối với hệ thống giao dịch, cải tiến các quy trình xử lý sự cố, tăng cường trực ca vào các thời gian giao dịch cao điểm.

Về giải pháp trung hạn, UBCKNN đã yêu cầu HOSE nghiên cứu nâng cấp hệ thống dự phòng cho hệ thống giao dịch hiện tại, đảm bảo các giao dịch diễn ra suôn sẻ, thông suốt cho đến khi hệ thống Công nghệ thông tin TTCK mới (KRX) chính thức đi vào hoạt động.

Về giải pháp dài hạn, UBCKNN đã yêu cầu HOSE và các đơn vị đẩy nhanh tiến độ đưa hệ thống KRX sớm vào hoạt động, thay thế cho hệ thống hiện nay trong thời gian sớm nhất để có thể giải quyết triệt để vấn đề quá tải hệ thống giao dịch.

Theo UBCKNN, những giải pháp ngắn hạn và trung hạn nêu trên đã cho những kết quả ban đầu. Tuy nhiên, UBCKNN cho rằng các giải pháp này chỉ có hiệu quả trong ngắn hạn và trung hạn, không giải quyết được triệt để vấn đề quá tải hệ thống, nhất là trong xu thế TTCK đang ngày một tăng trưởng mạnh hơn hiện nay. Do đó, giải pháp sớm đưa dự án Công nghệ thông tin TTCK (KRX) sẽ giải quyết triệt để vấn đề quá tải hệ thống giao dịch.

Nhà đầu tư không nên chia nhỏ lệnh

Ông Trần Đức Anh, Giám đốc Vĩ mô và Chiến lược thị trường của Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định giá trị giao dịch trên HOSE đợt trước khi chỉ 12.000 tỷ đồng đã có dấu hiệu nghẽn mạng tuy nhiên đến nay hiện tượng này chỉ xảy ra khi thanh khoản thị trường lên đến 15.000 tỷ đồng. Điều này cho thấy tác động tích cực từ quyết định nâng lô của HoSE, tuy nhiên không thể khắc phục hoàn toàn sự cố.

Giám đốc KBSV cho rằng, để giải quyết triệt để tình trạng nghẽn mạng cần hệ thống mới hoàn thiện, dự kiến ban đầu do dịch bệnh nên hệ thống chưa thể hoàn thiện trong năm 2020.

Nghẽn mạng đã ảnh hưởng khá nhiều lên chỉ số VN-Index khi có những phiên bị chững lại đà tăng, kìm hãm đà tăng của thị trường. Tuy nhiên không ảnh hưởng lớn đến thị trường.

Theo ông Đức Anh, nhà đầu tư nên ưu tiên thực hiện lệnh vào phiên sáng thời điểm giao dịch còn trơn tru đối với nhà đầu tư theo chiến lượng trading ngắn hạn.

"Trong thời gian ngắn, có thể tạm ngừng cho phép các công ty chứng khoán được cấp chứng quyền để có thể giải tỏa áp lực lên hệ thống. Đối với nhà đầu tư nên hạn chế các lô giao dịch nhỏ, thay vì trải lệnh 100 cổ phiếu một lần có thể không trải lệnh mà đặt cả lệnh vài trăm cổ phiếu một lần trade" - ông Trần Đức Anh cho hay.