Các chuyên gia tham gia thảo luận tại Hội thảo chuyên đề “Kinh tế tuần hoàn – Tương lai của tăng trưởng kinh tế bình đẳng và bền vững” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững Việt Nam (VCCI-VBCSD) tổ chức .

Ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng Thư ký VCCI, Tổng thư ký - Phó Chủ tịch điều hành VBCSD khẳng định: Trong những năm qua với nỗ lực của Chính phủ, các cơ quan liên quan và các doanh nghiệp tiên phong, khái niệm kinh tế tuần hoàn đã đã trở nên gần gũi hơn rất nhiều. Kinh tế tuần hoàn cung cấp một góc nhìn mới về sử dụng các nguồn nguyên vật liệu theo chiều hướng hiệu quả, tiết kiệm hơn, đồng thời không ngừng nhắc nhở chúng ta có thể sử dụng nguồn lực hữu hạn về nước, năng lượng, nguyên vật liệu và cả thực phẩm với vòng đời dài hơn, đạt giá trị cao hơn so với phương thức hiện tại. Nền kinh tế sẽ đạt được vòng tuần hoàn khép kín với sự tham gia tổng thể và toàn diện của các ngành, nghề, lĩnh vực sản xuất thông qua việc chia sẻ thông tin, ứng dụng những mô hình kinh doanh mới, kết hợp các chuỗi cung ứng nhằm đạt được những mục tiêu được tính toán khoa học với sự hỗ trợ từ hệ thống luật và các quy định quản lý từ Chính phủ.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh

Theo kết quả nghiên cứu do Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) thực hiện nhằm đánh giá thực trạng và tiềm năng thực hiện kinh tế tuần hoàn của ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) tại Việt Nam, thực hiện trên 100 doanh nghiệp vừa và lớn thuộc lĩnh vực sản xuất, chế biến nguyên liệu và sản phẩm của 9 nhóm sản phẩm thuộc ngành hàng thực phẩm và đồ uống không cồn dựa trên phương pháp Circulytics của Ellen MacArthur Foundation cho thấy: 90% doanh nghiệp được khảo sát đã có các hoạt động chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn ở các mức độ khác nhau, tập trung ưu tiên sử dụng nguyên vật liệu, cơ sở hạ tầng, sử dụng bao bì; các doanh nghiệp FMCG đã có sự chuẩn bị tích cực cho việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn, tuy nhiên hoạt động hợp tác và truyền thông còn thiếu và yếu, trong đó, hoạt động chuyển đổi sử dụng năng lượng chưa được ưu tiên đúng mức.

Ở góc độ rộng hơn, ông Brendan Edgerton, Giám đốc Chương trình Kinh tế tuần hoàn, Hội đồng Doanh nghiệp vì sự PTBV Thế giới (WBCSD) nhận định: Thế giới hiện chỉ mới đưa được 8.6% sản lượng sản xuất vào vòng tuần hoàn, trong khi đó năm 2019 con số này là 9,1%. Nếu thiếu đi sự giám sát chặt chẽ đối với lộ trình này, lượng tài nguyên tiêu thụ vào năm 2060 sẽ gấp đôi năm 2015. Ông cũng đưa ra những khuyến nghị cho lộ trình xây dựng chiến lược tuần hoàn tại doanh nghiệp từ góc độ quản lý cấp cao, theo đó, mỗi doanh nghiệp đều cần trải qua các bước: cải tiến về quy trình sản xuất; cải tiến về sản phẩm và cải tiến về mô hình kinh doanh.

“Chúng ta có thể thúc đẩy các mô hình kinh doanh tuần hoàn bằng cách: Đẩy mạnh ứng dụng thị trường nguyên vật liệu thứ cấp tại các doanh nghiệp; Truyền thông về các quy định thu mua phục vụ kinh tế tuần hoàn và mục tiêu; Hỗ trợ các công nghệ mới và cải tiến nhằm đẩy mạnh tái sử dụng và tái chế, ứng dụng phục hồi giá trị của nguyên vật liệu; Tích hợp chiến lược kinh tế tuần hoàn vào các đóng góp quốc gia; Điều hòa và tích hợp các quy định hiện hành nhằm xây dựng một bộ khung quy định minh bạch về kinh tế tuần hoàn.”- ông Brendan Edgerton chia sẻ.

Tiết kiệm - hiệu quả

Từ thực tiễn của doanh nghiệp, ông Fausto Tazzi, Tổng giám đốc Công ty La Vie, Phó Chủ tịch PRO Việt Nam phân tích: Để có một cơ chế tuần hoàn thực sự hiệu quả, cần xây dựng được chuỗi logistics bao bì (từ lúc bao bì được sản xuất cho đến giai đoạn sau sử dụng) với sự tham gia của tất cả các bên liên quan, gồm nhà sản xuất, nhà bán lẻ, người tiêu dùng, đơn vị thu gom rác thải và doanh nghiệp tái chế.

Một khi chuỗi này được kiểm soát tốt, sẽ đảm bảo chất lượng rác thải, từ đó bao bì sau sử dụng mới có thể trở thành nguyên liệu có giá trị cao, tiếp tục quay trở lại vòng sản xuất thay vì thải ra môi trường. Hiện gần như toàn bộ sản phẩm của La Vie có thể tái chế 100%.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Giám đốc Truyền thông Đối ngoại và Phát triển Bền vững, Coca-Cola Việt Nam cũng khẳng định, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về việc thu gom và tái chế bao bì là một phần quan trọng trong Chiến lược “Vì một thế giới không rác thải” của Coca-Cola. Theo đó, công ty Coca-Cola đặt mục tiêu đến năm 2030, thu gom và tái chế tương đương 100% lượng bao bì mà công ty bán ra trên toàn cầu.

TS. Mai Thế Toản, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách TN&MT cho biết: Bộ TN&MT đang xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trước 31/12/2023.