Đúng Ngày Gia đình năm 2021, tôi nhận một tin vui: Bản dịch cuốn hồi ký của Phó tổng thống Mỹ Joe Biden (hiện là tổng thống) mang tựa đề Promise Me, Dad mà tôi chuyển ngữ ra tiếng Việt (tên tiếng Việt: Hứa với con, Ba nhé) hoàn tất mọi khâu in ấn để chuẩn bị phát hành.

Ngay từ tựa đề đã cho thấy đây không đơn thuần là cuốn sách về sự nghiệp của một nhà lãnh đạo thế giới. Thay vào đó, đây là một câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình.

Một năm can trường của gia đình Biden

Hứa với con, Ba nhé đề cập quãng thời gian chỉ vỏn vẹn một năm, nhưng là một năm của “hi vọng, thử thách cam go và chinh phục mục tiêu” đối với không chỉ Joe Biden mà còn với cả gia đình ông.

Như đánh giá của tờ USA Today, “cuốn sách là một chuỗi chủ đề về cuộc chiến đấu với bệnh ung thư, cân nhắc tham vọng, và xử lý những khủng hoảng trong chính sách đối ngoại được đan xen với nhau… Đây là câu chuyện về quãng thời gian dữ dội được thể hiện một cách sinh động và phong phú, nhưng những trích dẫn từ cuốn hồi kí của Biden lại tiết lộ nỗi đau đớn tột cùng của ông".

Tiêu đề sách, Hứa với con, Ba nhé, là lời nhắn nhủ, gửi gắm của Beau Biden, con trai cả của Joe Biden, gửi tới cha mình trong quá trình anh chiến đấu chống lại căn bệnh u não ác tính.

Quãng thời gian một năm mà cuốn sách đề cập có lẽ chính là một năm quan trọng và khó khăn nhất trong cuộc đời và sự nghiệp của Joe Biden với tư cách một chính trị gia (khi đó ông vẫn là Phó tổng thống dưới thời Tổng thống Barack Obama), một người cha, một trụ cột của gia đình.

Trong một năm đó, ông đã đi khắp thế giới và cả nước Mỹ để giải quyết các cuộc khủng hoảng công, ở Ukraine, Trung Mỹ, Iraq, hay đám tang hai cảnh sát Thành phố New York bị sát hại khi đang làm nhiệm vụ.

Và đan xen với những trách nhiệm của người đóng vai trò “cánh tay mặt” của tổng thống Mỹ ấy là những cuộc họp mặt gia đình và những đêm thức trắng trong bệnh viện với cảm giác lo âu, hi vọng và cả tuyệt vọng trước bệnh tình của Beau.

Có thể nói, trong khi Beau kiên cường chiến đấu với bệnh tật với một tinh thần lạc quan, một nghị lực phi thường cho đến khi qua đời, thì Joe Biden cũng đã nỗ lực cân bằng giữa trách nhiệm với đất nước và trách nhiệm với gia đình, và không lâu sau đó là cân nhắc để quyết định về việc ông có ra tranh cử tổng thống vào năm 2016 hay không.

Trong những lúc tồi tệ nhất, Joe Biden luôn nhớ đến lời nói của con trai: “Hãy hứa với con rằng bất kể chuyện gì xảy ra, ba cũng sẽ ổn". Và ông đã giữ lời để vượt lên nỗi đau tột cùng khi mất đi người con “mà sự ngưỡng mộ của ông dành cho anh chỉ thua sự tôn thờ” (bình luận của Newsday) để có được nhiều thắng lợi, thành tựu đáng tự hào.

Người dịch cần sự thấu cảm

Tôi may mắn là người đảm nhận công việc chuyển ngữ cuốn sách sang tiếng Việt, tiếp cận cuốn sách bằng nguyên bản tiếng Anh, được theo Phó tổng thống Mỹ Joe Biden đi qua từng trang cuốn sách của ông. Vì vậy, việc đọc của tôi phải sâu hơn rất nhiều việc đọc bình thương.

Yêu cầu đặt ra với tôi là không chỉ hiểu nội dung cuốn sách mà còn phải thật sự thấu cảm với những cảm xúc, suy nghĩ, ý tưởng mà tác giả gửi gắm vào mỗi trang sách. Với vai trò kép đó, khi tiếp cận cuốn sách, tôi thật sự xúc động và ngưỡng mộ.

Xúc động trước tình cảm yêu thương, sẻ chia của những thành viên trong một gia đình vĩ đại khi họ cùng nhau vượt qua những ngày tháng căng thẳng và mất mát đau thương nhất.

Đã có những trang sách, tôi dịch mà hai mắt nhòe lệ và tôi đánh cuộc rằng, sẽ nhiều độc giả có trải nghiệm tương tự khi đọc sách. Tôi cũng rất ngưỡng mộ gia đình Biden, một gia đình của những con người liêm chính, tận tụy, hết lòng phục vụ cộng đồng với niềm tin kiên định vào những điều tốt đẹp của cuộc sống.

Khác với nhiều cuốn hồi ký của các nhà lãnh đạo thế giới khác được dịch ra tiếng Việt, để tăng sức hấp dẫn với độc giả, bìa sách thường được thiết kế với hình ảnh của nhà lãnh đạo. Nhưng với Hứa với con, Ba nhé, đơn vị giữ bản quyền và phát hành sách là Tân Việt Books đã chọn một phương án táo bạo: Không dùng hình ảnh tác giả Joe Biden ngay trên trang bìa 1. Thay vào đó là tên tác giả in cỡ chữ to, với tông màu xanh đen trên nền giấy vàng nhạt tạo độ tương phản phù hợp, dễ nhìn, dễ nhận ra.

Một bìa sách giản dị nhưng đủ ấn tượng và hấp dẫn như chính con người ông Joe Biden. Rất hi vọng, độc giả Việt Nam sẽ hài lòng với cuốn sách.